مصرف طولانی مدت حشیش، تغییراتی در سطح آگاهی شخص به وجود می‌آورد که در نهایت می‌تواند علایم نوروز ، سایکوز، و یا اختلالات شدید و پایدار را ایجاد کند . اختلال سایکوز ناشی از حشیش بسیار کمیاب است، اما افکار پارانوئیدی گذرا شایع هستند و افرادی که به مدت طولانی‌تر از فراورده‌های قوی‌تر حشیش استفاده کرده‌اند، ممکن است به دوره‌های سایکوز به نام «جنون شاهدانه » مبتلا شوند. از وخیم‌ترین اثرات روانی ناشی از مصرف حشیش می‌توان اضطراب، احساس مردن، دل‌تنگی، پانیک، آسیب در شناخت ، کندی روانی حرکتی و افزایش نشانه‌های مرضی سایکوز را نام برد (هال، 1999،به نقل از نعیمه بزمی 1390).
از اختلالات رایج مرتبط با مصرف طولانی مدت حشیش سندرم فقدان انگیزش می‌باشد منظور از سندرم فقدان انگیزش، عبارت است از بی میلی شخص در استمرار انجام دادن کار و یا انجام تکالیف تحصیلی در دانش‌آموزان و دانشجویان می‌باشد. چنین بیماری فاقد نیرو وبی حال است ، غالباً فرد ظاهراً تنبل به نظر می‌رسد (نعیمه بزمی، 1390).
کوکائین و اختلالات وابسته به آن کوکائین داروی اعتیاد آور بسیار قویست و به عنوان تقویت‌کنندة مثبت رفتاری محسوب می‌شود و می‌تواند وابستگی روانی بسیار شدیدی را ایجاد کند. مصرف مقادیر زیاد کوکائین به مدت طولانی می‌تواند عوارضی چون تحریک‌پذیری و نوسان خلق، رفتار خشونت‌بار، انزوای اجتماعی یا پارانویا و علائم شبیه مانیا، فقدان علاقه و لذت و افسردگی ایجاد می‌کند . مصرف‌کنندگان مقادیر زیاد کوکائین، دچار نشانه‌های روان پریشی می‌شوند.برای مثال امکان دارد آن‌ها دستخوش توهم و هذیان شوند و احساس گیجی، سوءظن و سراسیمگی کنند که حالت‌های شبه روان پریشی بسیار ناراحت کننده و حتی وحشتناکی هستند. زمانی که تأثیر کوکائین از بین می‌رود مصرف‌کننده «احساس فروریزی » یا «سقوط» می‌کند و به خلق افسرده، اختلال خواب، بی‌قراری، اشتیاق مبرم و خستگی دچار می‌شود. مصرف کنندگان همچنین در بلندمدت عوارضی چون لرزش بدن، افسردگی روانی، بی‌اشتهایی، لاغری و صدمه به بافت بینی ها را نشان می‌دهند. عوارض عمده ترک کوکائین، شامل افسردگی، خستگی و بی‌خوابی هستند .
مواد توهم زاLSD و اختلالات وابسته به آن اثرات روان‌شناختی شامل
• توهم و هذیان پارانوئید
• اختلال در قضاوت
• اختلال در تفکر و استدلال انتزاعی
• اختلال در عملکرد شناختی چون توجه، تمرکز و دقت
• مسخ شخصیت
• آشفتگی ادراکی
کافئین و اختلالات وابسته به آن طبق DSM.IV.TR اختلال اضطرابی ناشی از مصرف طولانی و دوز بالا ممکن است ضمن مسمومیت کافئین ظاهر شود. اضطراب مربوط به مصرف کافئین شدید اختلال اضطراب فراگیر است و بیمار مبتلا به لوسمی چون عصبانیت، پرحرفی، ، تحریک‌پذیری را نشان می‌دهد و از کمبود انرژی و بی‌خوابی رنج می‌برد. اختلال خواب یکی از اختلالات دیگریست که در جریان مسمومیت با کافئین ظاهر می‌شود .
طبق DSM-IV-TR مسمومیت با کافئین می‌تواند با تأخیر در خواب رفتن، ناتوانی برای ماندن در خواب (خوابهای منقطع) و زود بیدار شدن مرتبط باشد (APA، 2000).
نیکوتین و اختلالات وابسته به آن اثرات روان‌شناختی ناشی از مصرف نیکوتین، شامل اثرات خوشایند اولیه مانند احساس آرامش عضلانی و سرخوشی از نظر رفتاری، اثرات تحریکی و مثبت اولیه سیگار موجب بهبود و افزایش توجه، تمرکز، یادگیری و توانایی حل مسئله می‌شود .
همچنین کشیدن سیگار موجب بالا رفتن خلق ، کاهش تنش و کاهش احساس افسردگی است. از نظر میاتا ویانا گیتا (2001)، یکی از احساساتی که پیش از تأثیرگذاری نیکوتین در سیگاری‌ها به وجود می‌آید، احساس خارش در پشت گلویشان است. البته، این احساس به خودی خود لذت چندانی ندارد، اما افراد سیگاری از آن لذت می‌برند یا آن که دلیل این لذت را نمی‌دانند، اما علت بروز آن ارتباط نزدیکی با آثار پاداش نیکوتین دارد .