یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی که توجه روان شناسان را به خود جلب کرده، اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی است(بیدرمان ، 2005). این اختلال در حدود سنین 2 تا 4 سالگی، شروع می شود(کونرز ، 2002) و از شایع ترین اختلالات عصبی-رفتاری دوران کودکی است که بخش بزرگی از جمعیت جهان (3 تا 7 درصد کودکان) را مبتلا کرده است(فرانی ، سرگینت ،گیل برگ ، بیدرمان ، 2003). اختلال توجه یا بیش فعالی با مشکلات زیاد در زمینه های مختلف آموزشی از جمله عملکرد ضعیف تحصیلی، تکرار پایه، ترک مدرسه، روابط خانوادگی و دوستانه ضعیف، اضطراب، افسردگی، تخلف، سوء مصرف مواد مخدر در سنین پایین و قانون شکنی زیاد همراه است. به علاوه این اختلال احتمال خطر همراه شدن با سایر اختلالات رفتاری نظیر پرخاشگری در نوجوانی و یا لج بازی و نافرمانی را در بر دارد(داویدس و گاست پار، ، 2005).
لازم به ذکر است که با توجه به فواید بسیاری که دارو درمانی دارد، به عقیده صاحب نظران و پژوهشگران، عوارض جانبی زیادی نیز برای کودکان دارد که از جمله آنها می توان آثار زیر را نام برد: کاهش اشتها، اختلال در خواب، توهم زایی، افسردگی، افزایش فشار خون، و غمگینی یا گریستن می شود(یونگ و مایانتی ، 2010). دانشمندان بدنبال یافتن راههای جایگزین برای درمان این عارضه بدون ایجاد عوارض بعدی هستند. یکی ازین روشها فعالیت بدنی و ورزش می باشد. بنابر یافته های پژوهشگران، ارتباط تنگاتنگی بین فعالیت های بدنی و بهبود اختلالات رفتاری وجود دارد. فعالیت های ورزشی که اثرات سودمندی را به اثبات رسانده، می تواند یکی از این روش های درمانی باشد(بست، 2010). برخی تحقیقات نیز تاثیر مثبت را نشان ندادند. ازجمله هاروی وهمکاران(2007) 46 نشان دادند که کودکان Adhdو عادی در مهارت گرفتن توپ و ضربه زدن به توپ با پا تفاوت معنا داری نداشتند. نتایج پژوهش بهرامی (1391) پژوهشی با هدف اثر بخشی بازیهای توپی و غير توپی بر کاهش نشانگان اختلال کمبود توجه/بيش فعالی دانش آموزان پسر 9 تا 11 ساله شهر اراک انجام شد که نتایج نشان داد پس از 12 هفته بازی درمانی کاهش معنیداری در نشانههای اختلال توجه/بيش فعالی در گروههای آزمايشی در مقايسه با ابتدای مطالعه مشاهده شد(05/0p<)، اما تفاوت معنیداری بين بازی توپی و غير توپی مشاهده نشد(05/0p<). پان چن و همکاران 47(2009)در مطالعه ای نشان دادند کودکان مبتلا به ADHD مهارت های حرکتی درشت را بهتر از مهارت های حرکتی ظریف انجام می دهند.
هاروی و همکاران (2007) نیز نشان دادندآزمودنی هاي گروه فعالیت هاي منتخب و منظم حرکتی توأم با دارو درمانی نسبت به گروه دارو درمانی، در هماهنگی دوطرفه قدرت، هماهنگی بینایی- حرکتی، سرعت و چابکی اندام فوقانی، عملکرد بهتري داشتند. نتایج این مطالعه نشانداد یکی از روش هایی که می تواند در بهبود کودکان مبتلا به ADHDموثر باشد، شرکت آنها در فعالیت هاي حرکتی منظم می باشد ضرورت انتخاب سن در این تحقیق به این علت است که در سنین دبستانی، رشد جسمانی، عاطفی، شناختی و عقلانی کودک نسبت به سال های بعد، از سرعت بیشتری برخوردار بوده و قابلیت اصلاح پذیری کودکان در مقطع ابتدایی فوق العاده است. به گونه ای که ارائه فعالیت های بدنی منظم در این مقطع از اهمیت ویژهای برخوردار است. به عبارت دیگر می توان گفت تجارب حرکتی در این برهه زمانی زیربنای آگاهی ها و یادگیری بعدی کودک را فراهم می آورد. انتخاب کودکان با اختلال ADHD در این تحقیق به این دلیل است که این کودکان با داشتن سطح آمادگی پایین، در معرض خطر بیماری های حرکتی، قلب و عروق، فشار خون بالا و سطح کلسترول بالا می باشند و ضعف عملکرد حرکتی و آمادگی جسمانی در پی نداشتن تلاش تمرین مداوم باعث پایین آمدن عزت نفس می شود و آن نیز سبب کاهش مشارکت می شود، علاوه بر این کمبود مشارکت نیز ضعف عملکرد حرکتی و آمادگی جسمانی را به دنبال خواهد داشت(کوثری و همکاران، 1391).
بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، تعیین اثر فعالیت های بدنی بر کارکردهای اجرایی و عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به ADHD بسیار ضروری است چرا که این اختلال در برخی کودکان وجود دارد و مطالعات انجام شده در زمینه اثر بخشی فعالیت بدنی بر کاهش نشانگان اختلال کمبود توجه/بیش فعالی بسیار اندک است و نتایج این مطالعات نیز در پاره ای از موارد متناقض و ناهمسو است. این امر لزوم کار بیشتر جهت روشن شدن اثر بخشی فعالیت بدنی را در بهبود کارکردهای اجرایی و عملکرد حرکتی کودکان ADHD را فراهم می سازد. بنابراین محقق درصدد است تا به بررسی تاثیر فعالیت بدنی بر کودکان بیش فعال ایرانی بپردازد.
شماره 105