بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبههاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق) : اعتیاد ابتلای اسارت آمیز فرد به ماده یا مواد مخدر است، به گونه‌ای که او را از نظر جسمی و روانی به خود وابسته می‌کند و کلیه رفتارهای فردی و اجتماعی او را تحت الشعاع قرار می‌دهد. اعتیاد امروزه به عنوان مهم‌ترین آسیب اجتماعی، جامعه انسانی را مورد هجوم قرار داده است (اصغری و همکاران، 1392). یافته‌های بالینی گویای آن است که در شکل گیری وابستگی به مواد مخدر ویژگی‌های شخصیتی، شیوه زندگی، روابط اجتماعی، نگرش، باورها، احساسات، دلبستگی‌ها، عواطف و رفتارهایی که در طی رشد فرد شکل گرفته‌اند، نقش اساسی ایفا می‌کنند (آرتگا و همکاران، 2010؛ استون و همکاران، 2012). در این میان به نظر می‌رسد که نقش مذهب به لحاظ احاطه داشتن بر همه شئون زندگی انسان تعیین کننده باشد (دلاورپور و همکاران، 1387).
دین برای آدمی موهبتی الهی است که او را به یک فلسفه حیات مسلح می‌کند. باورهای دینی همواره در طی تاریخ حیات بشر با او همراه بوده‌اند و در هیچ دوره و زمانی بشر بدون اعتقادات دینی نبوده است. دین از طریق یک نظم اخلاقی، تدارک فرصت هایی برای بدست آوردن شایستگی های یاد گرفته شده و تهیه قوانین اجتماعی نقشی موثر در بروز یا پیشگیری از مشکلات اجتماعی و اخلاقی، سلامت جسمانی و حتی مسایل بهداشت روانی دارد (برگ، 2011؛ یانکر و همکاران، 2012). از جمله نظریات مطرح در زمینه مذهب، نظریه آلپورت و راس (1967) است که به تعیین سوگیری مذهبی به دو شکل درونی و بیرونی پرداختند. آلپورت و راس معتقدند افرادی که دارای سوگیری مذهبی درونی هستند به عنوان کسانی توصیف می شوند که کاملا نسبت به عقاید مذهبی شان تعهد دارند و تاثیر مذهب در اکثر حوزه های زندگی شان مشهود است. از سوی دیگر، افراد با سوگیری مذهبی بیرونی کسانی هستند که از مذهب برای شرکت در گروه های مقتدر و مفید و کسب حمایت استفاده می کنند. واژه ارزش در اصطلاح، عقیده و باور نسبتا پایداری است که فرد با تکیه بر آن یک شیوه رفتاری خاص یا یک حالت غایی را که شخصی یا اجتماعی است، به یک شیوه رفتاری خاص یا یک حالت غایی، که نقطه مقابل حالت برگزیده قرار دارد، ترجیح می دهد (ولیخانی، سعادت فر و رحیمی،1392).
آلپورت و همکاران اولین و مهم ترین تحقیقات را در زمینه تعیین و طبقه بندی ارزش ها انجام دادند آن ها شش نوع ارزش را شناسایی و طبقه بندی نموده اند که شامل: ارزش علمی، ارزش سیاسی، ارزش زیباشناختی، ارزش اقتصادی، ارزش اجتماعی و ارزش دینی می باشد(به نقل از همان منبع). یکی از عوامل مرتبط با حوزه اعتیاد، خانواده است. خانواده به طرق مختلف نقش اساسی در گرایش یا عدم گرایش فرزندان به سمت مواد مخدر دارد (بنن و همکاران، 2012). از آنجایی که فرزندان عموما از تربیت مذهبی والدین شان تاثیر می پذیرند، می توان به مساله ارتباط میان میزان دینداری خانواده و گرایش فرزندان به مصرف مواد مخدر اشاره کرد. تحقیقات اندک این حوزه عموما موید وجود رابطه معنادار منفی بین دینداری خانواده و مصرف مواد است(مریل و همکاران، 2005؛ چمراتریترانگ و همکاران، 2010).
کارآمد ترین روش برای پیشگیری از بروز و افزایش شیوع اعتیاد در جامعه، پیشگیری اولیه جوانان در رویارویی با دارو های ممنوعه می باشد (میرزایی علویجه و همکاران، 1392).عوامل و راههای گوناگونی در زمینه پیشگیری مطرح شده است، ولی با توجه به ارتباط قوی بین نگرش و رفتار و تاکید محققان بر این مساله که چنانچه در مورد نگرش افراد اطلاعاتی به دست آید می توان عکس العمل کلی آنها را در موارد گوناگون پیش بینی کرد و یا با ایجاد و تغییر نگرش آنها، آن را در جهت دلخواه خود هدایت کرد (تری مک الراث، امری و جانسون ، 2011).
شماره 93
