پرسشنامه مصاحبه برای پایان نامه ارشد روانشناسی مورد استفاده زیادی قرار می گیرد که اگر به آن نیاز داشته باشید و موجود نباشد باید با روش و نحوه تهیه آن آشنا باشید.
در مصاحبه نیز همانند پرسشنامه پستی ، مصاحبه گران با مشکل تماس با پاسخگویان و جلب همکاری آنها مواجه می شوند .
بسیاری از مصاحبه ها در منزل پاسخگویان انجام می شود ؛ شناسایی منزل پاسخگویان و رفت و آمد به آنجا از مشکلات مصاحبه و عامل هزینه بر بودن آن است .
تخمین زده شده است که بیش از 40 درصد وقت مصاحبه گران در رفت و آمد می گذرد ( سادمن ، 1985 ) با توجه به هزینه و صرف وقت بسیاری که مصاحبه در پی دارد اقدامات زیادی برای به حداقل رساندن امتناع پاسخگویان از پاسخ دادن باید انجام گیرد .
روشی که در اولین تماس با پاسخگویان مورد استفاده قرار می گیرد ، تأثیر زیادی برمیزان پاسخ دهی خواهد داشت . زمان تماس اولیه بر میزان امتناع پاسخگویان تأثیر می گذارد ، بهتر است ابتدا با مصاحبه شوندگان در زمانی که برای آنها مناسب تر است تماس تلفنی گرفته شود تا نیاز تلفن مجدد نباشد .
بسته به ماهیت نمونه ، پیش بینی زمان مناسب ممکن است آسان یا سخت باشد . برای مثال ، اگر اطلاعات مورد نیاز را بتوان از هر عضو خانوار بدست آورد تقریباً در هر زمانی از روز می توان این کار را انجام داد .
از سوی دیگر ، اگر قرار باشد با فرد خاصی تماس گرفته شودزمان تماس نیاز به دقت بیشتری خواهد داشت . برای مثال اگر نان آور یک خانوار باید مورد مصاحبه قرار گیرد تماس در شب یا آخر هفته مناسب تر است مگر آن که اطلاعات موجود درمورد شغل شخصی زمان دیگری را بهتر نشان دهد .
هر زمانی که مصاحبه گر تماس بگیرد ممکن است برای پاسخگو مناسب نباشد اگر سر پاسخگو خیلی شلوغ باشد بهتر است قرار دیگری با او گذاشته شود . وقتی مصاحبه گر و پاسخگو برای پاسخگو به توافق رسیدند مصاحبه گر باید برخی اطلاعات را در مقدمه بیان کند .
برای مثال : «پاسخگوی عزیز با سلام» من از مرکز تحقیقات ، مطالعات و سنجش برنامه ای صدا و سیما خدمت شما رسیده ام تا نظرتان را درمورد سریال های تلویزیونی جویا شوم .
از آنجا که آگاهی از نظر بینندگان به دست اندرکاران تهیه و پخش سریال های تلویزیونی کمک می کند تا برنامه هایی متناسب با نیاز و رضایت آنها تهیه کنند ، خواهشمند است با پاسخ به سؤالاتی که برایتان می خوانم ما را در این زمینه مساعدت فرمائید .
پیشاپیش از همکاری و توجه و دقت شما تشکر و قدر دانی می کنم» در پرسشنامه های پستی نیز پاسخگویان را باید از اطلاعات مشابه و مدت زمان تقریبی مصاحبه آگاه کرد . پس از ارائه مقدمه ، مصاحبه گران آماده توضیح هرگونه سؤال از جانب مصاحبه شونده باشد .
با این حال باید مراقب بود که در هنگام توضیح درمورد هدف پیمایش ، از القای پاسخ های سوگیرانه اجتناب شود .
مصاحبه به عنوان یک رابطه اجتماعی :
مصاحبه نوعی رابطه اجتماعی است که برای تبادل اطلاعات بین پاسخگو و مصاحبه گر طراحی می شود .
کمیت و کیفیت اطلاعات مبادله شده به میزان هوشمندی و خلاقیت مصاحبه گر در فهم و کنترل این رابطه بستگی دارد ( فولر و مانجین1990 ) مددکاران خدمات انسانی معمولاً درمورد ویژگی ها و فرایندهای تعامل اجتماعی آموزش می بینند ؛ در واقع بیشتر مؤسسات و مراکز خیریه برای تحکیم روابط اجتماعی با مراجعان تشکیل شده اند .
با این حال ، چندین مؤلفه مصاحبه تحقیقی شایسته تأکید است چرا که تلویحات مستقیمی برای اجرا مصاحبه ها در پی خواهند داشت . ارزیابی مصاحبه : مزایا : اول ، در مصاحبه می توان پاسخگویان را به ارائه اطلاعات دقیق تر و کامل تر تشویق کرد .
پاسخگویان زمانی که به یک پرسشنامه پستی پاسخ می دهند ، انگیزش کمتری برای پاسخ دادن ، به ویژه پاسخ های دقیق و کامل دارند . دوم ، در مصاحبه این امکان وجود دارد که مصاحبه گر سؤالات را برای پاسخگو توضیح دهد .
به این ترتیب حتی در صورتی که پاسخگو بی سواد باشد مشکلی پیش نخواهد آمد . سوم ، حضور مصاحبه گر امکان کنترل عوامل غیر قابل کنترل در پرسشنامه پستی را میسر می سازد .
برای مثال ، مصاحبه گر می تواند مطمئن باشد که خود شخص موردنظر ( و نه شخص دیگری ) به سؤالات پاسخ می دهد و توالی پاسخ به سؤالات نیز رعایت شده است . چهارم ، در مصاحبه شکل جمع آوری داده ها از پرسشنامه انعطاف پذیر است . سبک مصاحبه را می توان متناسب با نیازهای مطالعه هماهنگ کرد .
پنجم ، مصاحبه گر می تواند اطلاعات مشاهده ای خود را به پاسخ های پاسخگو اضافه کند .
پاسخگو چه نگرشی نسبت به مصاحبه دارد؟
فردی است ساعی یا بی تفاوت یا بیزار؟
آیا به طور مصنوعی به سؤالات پاسخ می دهد؟
آیا با هیجان به برخی از سؤالات پاسخ می دهد؟
این اطلاعات تکمیلی به ارزیابی بهتر پاسخ های ارائه شده به ویژه زمانی که موضوع مورد بررسی خیلی شخصی با بحث انگیز است کمک می کند ( گاردن ، 1987 ) .
علاوه بر این ، پاسخگو ممکن است تحت تأثیر ویژگی های مصاحبه گر قرار گیرد .
جنس ، سن ، طبقه اقتصادی و دیگر عوامل ممکن است تا حدودی بر چگونگی پرسیدن سؤالات و تفسیر جواب های پاسخگو اثر بگذارد .
چهارمین محدودیت مصاحبه ، به ویژه مصاحبه های کمتر ساخت مند ، احتمال تغییر جملات و سؤالات از مصاحبه ای به مصاحبه دیگر است .
می دانیم که تغییر در نحوه پرسیدن سؤالات باعث تغییر در پاسخ ها می شود و هرچه مصاحبه گر آزادی بیشتری داشته باشد این مشکل بیشتر خواهد شد .
تغییر در پرسش سؤالات ، هم برپایایی و هم بر اعتبار تأثیر می گذارد .