نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای در تحلیل آماری با spss یکی از انواع نمونه گیری است که در انجام امور پژوهشی کاربرد دارد.
نمونه گیری تصادفی خوشه ای یا چند مرحله ای Cluster Random Sampling:
زمانی كه گردآوری فهرست كاملی از عنصرهایی كه جمعیت را تشكیل می دهند ناممكن یا غیر عملی باشد می توان از نمونه گیری خوشه ای استفاده كرد. (چارچوب نمونه گیری به سهولت بدست نمی آید).
مثلاً اگر بخواهیم تحقیقی در زمینه عقاید و نظرات دختران دبیرستانی در تهران در زمینه آرمانهای ازدواج صورت گیرد، می توان:
1ـ از كل ناحیه های آموزش و پروش در تهران، تعدادی را به شیوه تصادفی انتخاب كرد.
2ـ سپس در درون هر ناحیه ، از دبیرستانهای دخترانه به تصادف تعدادی را برگزید.
3ـ آنگاه در درون دبیرستانهای منتخب با كل دانش آموزان مصاحبه كرد.
یا مثلاً بخواهیم در مورد آرمانهای ازدواج در میان كارمندان و یا دانشجویان شهر تهران تحقیق كنیم.
در این نمونه گیری، تعداد خوشه ها و تعداد حجم درون خوشه ها به همگن و متجانس بودن متغیرها در جامعه مورد مطالعه بستگی دارد.
زمانی كه واریانس بین طبقات كم و واریانس درون طبقات زیاد باشد از این نوع نمونه گیری استفاده می شود.
5ـ نمونه گیری نامتناسب و وزدن دهی هر گاه همه عنصرهای نمونه شانس انتخاب یكسانی داشته باشد، به هر یك از آنها وزن یكسانی معادل یك داده می شود ، این نمونه را خود وزنی می نامند.