طرح های بلوکی تصادفی شده در تحلیل آماری پایان نامه ارشد روانشناسی در حوزه بررسی متغیرها مطرح است و کاربرد دارد.
هنگامی که در یک مطالعه حداقل یک متغیر عملی یا فعال وجود داشته باشد و محقق می تواند آزمودنی ها را به صورت تصادفی در سطوح مختلف آن متغیر جایگزین کند اما این جایگزین باید در درون هر یک از سطوح مختلف و مجزای متغیر هویتی یا شخصیتی صورت پذیرد.
استفاده از متغیر هویتی در این گونه طرح ها به دو علت زیر است:
الف ـ محقق ممکن است علاقه مند باشد که بداند آیا کارایی نسبی متغیر مستقل با توجه به ویژگی های آزمودنی ها تغییر می کند یا نه
ب ـ تعیین افزایش حساسیت و قدرت تحلیل آماری، به منظور نمایاندن اثرات احتمالی متغیر مستقل برای مثال فرض کنید یک محقق مطالعه ای را انجام می دهد که در آن در متغیر روش تدریس و تجربه شاگردان وجود دارد.
در این مطالعه ابتدا بایستی شاگردان را به سه گروه با تجربۀ زیاد، با تجربۀ متوسط و با تجربۀ کم تقسیم بندی کند، سپس آن ها را به صورت تصادفی در معرض سطوح مختلف روش تدریس قرار دهد.
در این عمل جایگزینی به تعداد، سطوح یا گروه های مختلف متغیر هویتی انجام می شود و عمل جایگزینی تصادفی به تعداد سطوح متغیر هویتی محدود است.
به عبارت دیگر میزان محدودیت به تعداد سطوح متغیر هویتی بستگی دارد بدین دلیل این گونه طرح ها را طرح های جایگزینی تصادفی بلوکی نام گذاری کرده اند.