برای اجرای تحلیل واریانس یک طرفه در محیط نرم افزاری SPSS : 1- با اجرای دستور Analyze > compare Means > one- Way ANOVA… پنجرۀ one-Way ANOVA را باز کنید، شکل 1-7.

تحلیل واریانس یک طرفه

برای اجرای تحلیل واریانس یک طرفه در محیط نرم افزاری SPSS

: 1- با اجرای دستور Analyze > compare Means > one- Way ANOVA… پنجرۀ one-Way ANOVA را باز کنید، شکل 1-7.

1- در سمت چپ پنجره «متغیرهای وابسته» (Dependent variables) را انتخاب و با کلیک دکمۀ آن ها را به کادر مستطیلی Dependent list (لیست متغیرهای وابسته) منتقل کنید.

2- مجددا سمت پنجره، متغیر «تیمار» (Treament) که SPSS آن را به Factor (عامل) می نامد انتخاب کرده و با کلیک روی دکمۀ ، آن را به کادر مستطیلی Factor منتقل کنید.

3- با کلیک روی دکمۀ contrasts… (کنتراست)، از پنجرۀ one-Way ANOVA: contrasts، کنتراست های مورد نظر را وارد کنید. روی دکمۀ continue (ادامه) کلیک کنید تا به پنجرۀ اصلی برگردید، شکل 2-7.

4- برای اجرای مقایسات دوگانۀ برنامه ریزی نشده، با کلیک رو یدکمۀ poct hoc (پست هاک) آزمون های مورد نظر را انتخاب کنید، شکل 3-7: 

در صورت فرض تساوی واریانس ها، از آزمون ناحیۀ Equal variances Assumed استفاده کنید. 

با فرض عدم تساوی واریانس ها، از آزمون های ناحیۀ Equal variances not Assumed استفاده کنید.

5- روی دکمه continue کلیک کرده و به پنجرۀ one-Way ANOVA برگردید.

مثال :

یک گروه 15 نفری را به تصادف به 3 دسته 5 تایی تقسیم و به آن ها سه روش تند خوانی آموزش داده شده است.

بعد از آموزش، از آنها امتحان گرفته شد و تعداد کلماتی که در یک واحد زمانی توانستند بخوانند اندازه گیری گردید که جدول 3-7 نتایج حاصل از این امتحان را نشان می دهد.

آیا سه روش فوق متفاوتند یا خیر؟ در این مثال فرض می شود که واریانس ها با یکدیگر برابر بوده و سطح آزمون را =0.05α در نظر بگیرید.

پاسخ:

1- داده ها را در محیط نرم افزاری SPSS وارد کنید، شکل 5-7.

2- با اجرای دستور Analyze > compare Means > one- Way ANOVA… پنجرۀ one-Way ANOVA را باز کنید، شکل 6-7.

3- در سمت چپ پنجرۀ one- Way ANOVA، متغیر Exam را به ناحیۀ Dependent list و Method را به کادر مستطیلی Factor منتقل کنید، شکل 7-7.

4- ابتدا در ناحیۀ بالا – راست پنجرۀ one- Way ANOVA روی دکمۀ post hoc کلیک کرده و سپس در پنجرۀ one-Way ANOVA: post hoc Multiple comparisions (آنالیز واریانس یک طرفه: مقایسات چندگانۀ post hoc)، گزینۀ Duncan (دانکن) را در ناحیه Equal variances Assumed (فرض تساوی واریانس ها) انتخاب کنید، شکل 8-7.

1- ابتدا روی دکمۀ continue کلیک و سپس، در پنجرۀ one- Way ANOVA روی دکمۀ ok کلیک کنید.

نتایج حاصل از اجرای مراحل فوق به صورت خروجی 1-7 نشان داده می شود.

نکات

 اگر فرض یکسان بودن اثر تیمار ها و یا «گروه ها» (Groups) رد شود، بایستی ببینیم کدام «گروه ها» یا «تیمارها» بایکدیگر اختلاف دارند.

روش های متفاوتی برای مقایسه وجود دارد که یکی از آن ها روش DUNCAN (دانکن)است.

برای آزمون فرض یکسان بودن تیمارها به جز روش دانکن، می توان از روش های «بنفرونی» (Bonfreeoni)، LSD و Tukey (توکی) استفاده کرد.