متغیرهای پیوسته ای و طبقه ای در تحلیل آماری با spss یک بحث مقدماتی و مهم به شمار می آید که در این متن بدان پرداخته ایم.
سودمندی تفکیک بین متغیرهای پیوسته و طبقه بندی به ویژه در طرح ریزی پژوهش و تحلیل داده ها قبلاً در مقالات دیگر معرفی شده است .
به هر حال اهمیت بعدی آن ملاحظات بیشتری را طلب می کند . متغیر پیوسته قابلیت این را دارد که مجموعۀ منظمی از ارزشها یا مقادیر را در محدودۀ ( دامنۀ ) معینی بپذیرد .
این تعریف اولاً به این معنی است که ارزشهای متغیر پیوسته حداقل از نظم رتبه ای برخودارند ، هر چه ارزش متغیر بیشتر باشد به معنی این است که در مقایسه با ارزش کوچکتر مقدار بیشتری از خصوصیت مورد نظر را در بر میگیرد .
برای مثال ، ارزشها با مقادیر حاصل از سنجش وابستگی ، مقادیر متفاوتی از وابستگی را از بیشتر تا متوسط و کمتر بیان می کند . ثانیاً ، مقادیر پیوسته در واقع دامنه دارند ، هر فردی «نمره ای» را در داخل این دامنه کسب می کند .
مقیاس سنجش وابستگی ممکن است دامنه ای از 1 تا 7 را دارا باشد . اکثر مقیاسهایی که در علوم رفتاری مورد استفاده قرار می گیرند خصوصیت سومی نیز دارند و آن اینکه به طور نظری مجموعۀ نا محدودی از ارزشها در داخل دامنه قرار می گیرد .
نمرۀ یک فرد خاص می تواند به جای 4 یا 5 صرف ، 4 . 72 نیز باشد . متغیرهای طبقه ای ( رده ای ) ، به نوعی از اندازه گیری تعلق دارند که اسمی نامیده می شود .
در اندازه گیری اسمی مجموعه مواردی که اندازه گیری می شوند از دو یا چند زیر مجموعه برخوردارند . افراد برحسب برخورداری از خصوصیتی که هر زیر مجموعه را تعریف می کند طبقه بندی می شوند . «طبقه بندی یا رده بندی» به معنی گماردن یک مورد خاص به زیر طبقه یا زیر مجموعۀ طبقه یا مجموعه ای بر اساس برخورداری یا عدم برخورداری آن مورد از صفتی است که زیر مجموعه را تعریف می کند .
فرد بر حسب داشتن یا نداشتن خصوصیت تعریفگر طبقه بندی می شوند ؛ در واقع به نوعی دسته بندی همه یا هیچ است . ساده ترین مثالها متغیرهای طبقه بندی دو وجهی مانند جنسیت ، جمهوری خواه – دموکرات ، سیاه – سفید ، . . . هستند .
چند وجهی ها ، متغیرهایی با بیش از دو زیر مجموعه یا تفکیک ، بویژه د رجامعه شناسی و اقتصاد فراوانند : رجحان مذهبی ، تحصیلات ، ملیت ، انتخاب شغلی ، و نظایر آن . متغیرهای طبقه ای – و اندازه گیری اسمی – از نیازمندی های ساده ای برخورارند .
همۀ اعضای زیر مجموعه یکسان تلقی می شوند ، یک اسم ( اسمی ) و یک عدد به آنان داده می شود . برای نمونه ، اگر متغیر رجحان مذهبی است ، همۀ پروتستانها یکسان ، وهمۀ کاتولیکها برابرند ، و همۀ «سایرین» نیز یکسان تلقی می شوند . اگر فرد کاتولیک است – به نحو مناسب به صورت عملیاتی تعریف شده است – به طبقۀ کاتولیک اختصاص می یابد و به طور مثال ، در آن طبقه «1» می گیرد . به طور خلاصه ، او به عنوان «کاتولیک» شمارش می شود . متغیرهای طبقه ای «محدودیتی ندارند» از نظم رتبه ای برخوردار نیستند ، در بین طبقات بیشتری – کمتری وجود ندارد ، و تمام اعضای یک طبقه از ارزش یکسانی یعنی 1 برخوردارند .
بعضی وقتها به متغیرهای طبقه ای ، بویژه به دو وجهی ها ، اصطلاح «متغیرهای کیفی» احتمالاً در برابر «متغیرهای کمی» ( همان متغیرهای پیوستۀ ما ) نیز اطلاق می شود . چنین کاربردی برداشت نسبتاً تحریف شده ای از متغیرهاست .
متغیرها همیشه کمیّت پذیرند در غیر این صورت متغیر نخواهند بود . اگر x تنها دو زیر مجموعه داردو می تواند فقط دو مقدار 1 و 0 بگیرد ، اینها نیز ارزش یا مقدارند ، و متغیر تغییر می کند .
اگر x چند وجهی است ، مثل رجحان مذهبی ، باز هم با اختصاص دادن 0ها ، 1ها ، 2ها ، و . . . به افراد آن را به کمّیت در می آوریم . اگر فردی برای مثال ، کاتولیک است او را در زیر مجموعۀ کاتولیک قرار می دهیم و 1 یا 2 یا 000 به حساب می آوریم .
درک این نکته بسیار مهم است ، زیرا اسا کمی کردن بسیاری از متغیرها حتی در برخوردهای آزمایشی – برای تحلیل های پیچیده است . در رگرسیون چند متغیری که بعداً در این کتاب خواهیم دید ، تمام متغیرها ، پیوسته و طبقه ای به عنوان متغیر وارد تحلیل می شوند .
می توانیم ستونهایی از 1ها و 0ها کمّی سازی متغیر جنسیت است . هیچ رمز و ابهامی در اینجا نیست . همین روش به آسانی به چند وجهی ها نیز گسترش می یابد .
