جهت انجام نخستین مرحله ی تحلیل طرح سالمون، هیچ نیازی به ورود داده های پیش آزمون گروه ها در محیط SPSS وجود ندارد. با این حال، اگر داده های پیش آزمون نیز وارد SPSS شوند، مقدمتا در تحلیل مشارکتی ندارند. در شکل 6 نحوه ی آرایش داده های طرح چهار گروهی سالمون در محیط SPSS نمایش داده می شود.
کمپل و استانلی 1963 خاطر نشان می سازند که نخستین مرحله ی تحلیل طرح چهار گروهی سالمون، بررسی این مطلب است که آیا پیش آزمون باعث حساسیت آزمودنی ها به مداخله ی آزمایشی شده است یا خیر؟
به منظور بررسی اثر بالفعل حساس سازی پیش آزمون بر مداخله ی آزمایشی، داده های طرح چهار گروهی سالمون باید در یک طرح تحلیل واریانس (2×2) مورد ازمون قرار گیرند.
برای تحلیل داده های طرح چهار گروهی سالمون به وسیله ی تحلیل واریانس دوراهه، نیاز به ساختن دو متغیر مقوله ای با کد 1 و 2 در محیط SPSS است.
به طور مثال، در نخستین متغیر، ماهیت گروه آزمایش و گواه با کد 1 و 2 مشخص می شود و در دومین متغیر، به ازمودنی هایی که در معرض پیش ازمون قرار گرفته اند، کد 1 و آن هایی که پیش آزمون تجربه نکرده اند، کد 2 تعلق می گیرد.
و در نهایت، در سومین متغیر، نمره ی پس آزمون آزمودنی ها وارد می شود.
جهت انجام نخستین مرحله ی تحلیل طرح سالمون، هیچ نیازی به ورود داده های پیش آزمون گروه ها در محیط SPSS وجود ندارد.
با این حال، اگر داده های پیش آزمون نیز وارد SPSS شوند، مقدمتا در تحلیل مشارکتی ندارند.
در شکل 6 نحوه ی آرایش داده های طرح چهار گروهی سالمون در محیط SPSS نمایش داده می شود.
همانگونه که در شکل 6 مشاهده می شود، دو عامل گروه Group و وضعیت پیش آزمون Status و دو متغیر پیش ازمون Pretest و پس آزمون Posttest برای انجام تحلیل واریانس دوراهه آماده است.
تشریح روش آماری تحلیل طرح سالمون بدین قرار است: اگر اثرات تعاملی گروه Group در وضعیت Status و همچنین، اثر اصلی وضعیت Status معنی دار نشوند، اما، اثر اصلی گروه معنی دار شود، می توان علاوه بر تایید اثر مداخله ی آزمایشی، عدم تاثیر منفی آشنایی با آزمون را نیز استنباط کرد.
نتایج حاصل از تحلیل واریانس دوراهه در خروجی 4 ارائه می شود.
همان گونه که در خروجی 4 ملاحظه می شود، F مربوط به عامل گروه برابر با 091/34 و در سطح 0001/0>P از لحاظ آماری معنی دار است.
بنابراین، فرضیه ی کلی موثر بودن مداخله ای آزمایش تایید می شود.
همان طور که گفته شد معنی دار نبودن F های تعامل میان (گروه و وضعیت) و اثر اصلی وضعیت، نشان دهنده ی آن است که حساس سازی پیش آزمون هیچ اثر کاهشی یا افزایشی بر مداخله ی آزمایشی برجا نگذاشته است.
به طور خلاصه، تعامل غیرمعنی دار میان متغیر وضعیت (پیش آزمون) و گروه و همچنین، غیرمعنی دار بودن اثر اصلی پیش آزمون (Status) و معنی داری اثر اصلی گروه، علاوه بر این که به طور مستقیم فرضیه ی پژوهش و اثر قطعی مداخله ی آزمایشی و خنثی بودن پیش آزمون را تایید می کند، به طور غیرمستقیم می توان از آن ها تفاوت معنی دار مقایسه های C1 و C5 و تفاوت های بی معنی مقایسه های C7 و C8 را بر حسب میانگین های استنباط کرد.
حال اگر تعامل میان پیش آزمون Status و گروه Group معنی دار شود، چه باید کرد؟
تحت چنین شرایطی ابتدا باید یک متغیر مستقل چهار سطحی برای نمره های پس آزمون چهار گروه (دو گروه آزمایش و دو گروه گواه) ایجاد کرد و سپس با انجام دادن یک تحلیل واریانس یک راهه و به کارگیری روش های چند مقایسه ای توکی یا شفه، مقایسه های مورد نظر را آزمون کرد.
البته اگر پژوهشگر به انجام مقایسه های گوناگون علاقه ای ندارد و از طرف دیگر، مایل است از آزمون های حساس تری برای ردیابی تفاوت های معنی دار استفاده کند، می تواند با دو مرتبه اجرای آزمون t-test گروه های مستقل، پس ازمون آن گروه آزمایش و گواه را که دارای تجربه ی پیش آزمون هستند و پس آزمون آن گروه آزمایش و گواه را که تجربه ی پیش آزمون را ندارند، مورد مقایسه قرار دهد.
همچنین، یک روش تحلیلی دیگر اسن است که در صورت بروز تعامل معنی دار میان گروه و وضعیت، می توان یک تحلیل کوواریانس برای گروه های A و B که در واقع یک طرح پیش آزمون- پس ازمون با گروه گواه است و یک تحلیل t-test ساده برای مقایسه ی پس آزمون گروه C و D انجام داد.
مقایسه C6 شاید تنها مقایسه ای است که نیاز به ایجاد تغییرات اساسی در آرایش داده ها در محیط SPSS دارد.
مقایسه ی C6 اثر تاریخچه و بلوغ را در طرح چهار گروهی سالمون ارزیابی می کند.
به منظور انجام مقایسه ی C6، باید داده ها را برای انجام یک t-test گروه های مستقل در محیط SPSS مجددا آرایش داد.
به عبارت دیگر، نمره های پیش آزمون گروه B و پس آزمون گروه D تحت عنوان یک متغیر وابسته قرار می گیرند و سپس یک متغیر مقوله ای دو سطحی برای این نمره ها تعریف می شود.
در خاتمه ی موضوع طرح چهار گروهی سالمون، باید گفت که هیچ روش تحلیلی واحدی که مورد توافق غالب آماردانان باشد وجود ندارد.
پژوهشگران پیچیدگی های تحلیل طرح چهار گروهی سالمون را از جمله علل مهم عدم کاربرد این طرح در پژوهش های تجربی می دانند.
