مقیاس های اسمی ترتیبی و فاصله ای :

انواع اندازه گیری ها را معمولا «مقیاس اندازه گیری» می نامند و در نشریات مختلف از جمله در مقالۀ جالب Stevens (استیونس،1946) مفصلا بررسی شده اند.

ما در اینجا مقیاس های «اسمی» (Nominal)، «ترتیبی» (Ordinal) و «فاصله ای» (Scale) را بررسی می کنیم:

 

مقیاس اسمی :

در مقیاس اسمی Nominal، اعداد را صرفا به عنوان وسیله ای برای تفکیک خواص یا عناصر به رده یا رسته های مختلف مورد استفاده قرار می دهیم.

عدد تخصص یافته به یک مشاهده تنها به عنوان یک «اسم» برای رسته ای که مشاهده به آن تعلق دارد به کار برده می شود، در نتیجه عنوان «اسمی» را برای آن در نظر می گیریم.

وقتی در پرتاب یک سکه، آمدن «شیر» را برابر 1 و آمدن «خط» را برابر 0 تعریف کنیم، مقیاس اسمی را به کار برده ایم.

البته می توانستیم از اعداد دیگری نظیر 7,3و 3,9 برای نمایش «شیر» و «خط» استفاده کنیم.

علت استفاده از 0 و1 سهولت کار به هنگامی است که می خواهیم بعدا مجموع کل تعداد شیرها در چندین پرتاب سکه را محاسبه کنیم.

به عنوان مثال دیگر، وقتی اشیایی را برحسب «رنگ» دسته بندی می کنیم ممکن است رسته ها را با برچسب های 1،2 ،3 و یا رنگ های «آبی»، «زرد»، «قرمز» یا حروف A، B و C رده بندی کنیم.

این اعداد صرفا نام رسته ها هستند.

حتی مادامی که رسته ها دست نخورده باقی بمانند، می توان از اعداد دیگری به جای اعداد قبلی استفاده کرد.

 

مقیاس ترتیبی :

در مقیاس «ترتیبی» (Ordinal) اندازه گیری به اندازه گیری هایی اطلاق می شود که فقط مقیاس های «بزرگتر»، «کوچکتر» و یا «مساوی» بین اندازه ها مطرح باشد.

مقدار عددی اندازه فقط به عنوان وسیلۀ مرتب کردن عناصر اندازه گیری شده از کوچکترین به بزرگترین به کار می رود و مبتنی بر این است که عناصر را بر اساس اندازه های نسبی آنها «مرتب» کنیم و نام آنرا «مقیاس ترتیبی» می گذاریم.

اگر برخی عناصر دارای مقدار اندازه گیری یکسان باشند می گویی «هم رتبه» وجود دارد و در این صورت مرتب کردن عناصر یکتا نیست.

در اکثر تحلیل های آماری مرتب کردنی یکتا، کمال مطلوب است، لذا توصیه می کنیم موقع اندازه گیری توجه کافی مبذول شود که تعداد هم رتبه ها به حداقل مقدار ممکن کاهش یابد.

وقتی از شخصی بخواهیم عدد 1 را به مطلوب ترین چیز از بین سه چیز و عدد 3 را به نامطلوب ترین چیز را بین سه چیز و عدد 2 را به سومی اختصاص دهد، او از اندازه گیری مقیاس «ترتیبی» (Ordinal) استفاده نموده و صرفا از اعداد برای نمایش خواسته هایش استفاده می کند.

البته وی می تواند از اعداد دیگری نظیر16، 20 و 75 استفاده کند، به طوریکه اعداد منسوب به چیزها به گونه ای باشند که ترتیب نسبی اعداد معرف ترتیب نسبی رجحان های او باشد.

 

مقیاس فاصله ای :

مقیاس «فاصله ای» (Scale) نه تنها نظیر مقیاس «ترتیبی» (Ordinal)، ترتیب نسبی اندازه گیرها را مورد بررسی قرار می دهد بلکه اندازۀ فاصلۀ بین دو اندازه گیری، یعنی اندازۀ اختلاف (به معنی تفاضل) بین دو اندازه گیری را نیز مورد بررسی قرار می دهد.

مقیاس فاصله ای متضمن واحد فاصله است و فاصلۀ بین هر دو اندازه را می توان به صورت تعدادی واحد بیان کرد.

یک مثال خوب در این مورد مقیاسی است که به وسیله ای آن معمولا دما را نشان می دهیم.

یک واحد افزایش دما (درجه) با تغییری بخصوص در حجم جیوۀ دماسنج تعریف می شود، در نتیجه اختلاف بین دو دما را می توان با واحدها یا درجه اندازه گیری کرد.

مقدار عددی واقعی دما صرفا مقایسه ای است با نقطه ای قرار دادی که آنرا «درجۀ صفر» می نامند.

مقیاس فاصله ای اندازه گیری هم به نقطۀ صفر و هم به واحد فاصله نیاز دارد (دومی بدون اولی بی معنی است).

لیکن مهم نیست کدام نقطه مبدا باشد و کدام فاصله را واحد اندازه گیری تعریف کنیم.

دما مدت هاست که به گونه ای مناسب به وسیلۀ مقیاس های فارنهایت و سانتیگراد که دماهای صفر مختلف و تعریف یک درجه یا واحد مختلف دارند، اندازه گیری شده است.

اصل اندازه گیری فاصله ای با تغییر مقیاس یا تغییر مکان و یا هر دو بی اعتبار نمی شود.

از بین سه نوع مقیاس فوق، مقیاس «ترتیبی» و «فاصله ای» را به عنوان متغیرهای کمی و نوع «مقیاس اسمی» را به عنوان متغیرهای کیفی می شناسند.

عبارت Categorical (طبقه ای) نیز گاهی برای اشاره به داده های کیفی و کمی به کار می رود.


 

برای دریافت متن کامل این مقاله آموزشی بسته آموزش تحلیل آماری با spss را تهیه کنید:

شما با این بسته می توانید تحلیل آماری با spss و amos را کامل و آسان بیاموزید

و قطعا قادر می شوید کارهای آماری را حودتان انجام دهید

چگونه؟

بسته آموزشی تجزیه تحلیل آماری با SPSS و AMOS

از صفر تا صد آموزش  spss

آموزش مباحث اساسی AMOS

آموزش به زبان ساده ، موضوعی و گام به گام همراه با تصویر

33 پکیج (1378 صفحه تصویری)+ به همراه همه مقالات آموزشی این سایت درباره spss

لطفا و خواهشا برای سوال های آماری و رفع اشکال تماس نگیرید

هر آنچه لازم باشد در این بسته آموزشی آمده است.

 


انتخاب جدیدترین موضوعات پایان نامه روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی و انجام تخصصی پروپوزال(دانلود نمونه کار پروپوزال)::

شماره تماس: 09011853901
جهت ارسال سریع پیام در پیام رسان های زیر نام هر یک را لمس کنید.