پکیج درمانی Act : فرض ، بر این است که تشخیص وسواس در مراجع با استفاده از شیوه های معتبر و علمی انجام شده است و تشخیص وسواس را قطعی می دانیم.
حال به درمان وسواس می پردازیم .
جلسه اول :
رابطه درمانی بین درمانگر و درمانجو کاملا برابر است ، یعنی این دو در کنار هم یک مسیر را طی می کنند و استعاره دو کوه به فهم این مطلب کمک می کند . بیمار و درمانگر هر دو از کوه کنار هم بالا می روند ، هیچ کدام جلوتر و یا بالاتر نیست .
در زاویه دید هر کدام مسیر و موانع موجود در مسیر دیگری بهتر مشاهده می گردد . بعد از برقراری رابطه درمانیِ مناسب جلسه اول درمان با ایجاد درماندگی خلاق آغاز می گردد . در این مرحله مراجع می فهمد هر کاری تا کنون برای رهایی انجام داده است نه تنها درمان و بهبودی نبوده بلکه نوعی گیر افتادن در باتلاق وسواس است .
در این جلسه هم چنین باید به مراجع بفهمانیم تفاوت بین تمیزی و وسواس در چیست ؟
از خود او سوال می کنیم و جواب را کامل می نمائیم . و دست روی نکته مهم جبری بودن در وسواس می گذاریم . به او می گوئیم که چقدر افکار وسواسی اذیت کننده است . در سنجش قبل از درمان ما افکار وسواسی و اعمال وسواسی مراجع را بیرون کشیده و در دفتری یادداشت می گردد .
از روی همان لیست برای او مدل وسواس را می کشیم (که در شناختی رفتاری هست) و توضیح می دهیم. و همچنین این که عمل وسواسی به چهار شکل خود را نشان می دهد . 1 ـ تکرار 2 ـ اجتناب 3 ـ اطمینان طلبی 4 ـ آئین وسواسی برای هر کدام هم مثال هایی از وسواس خودش می زنیم .
تکلیف جلسه اول را به او می دهیم . از او می خواهیم دفتری داشته باشد و در این هفته تمام افکار وسواسی و اعمال وسواس خود را یادداشت کند . و در چنین جدولی بنویسد .
جلسه دوم :
واکنش های مراجع را راجع به جلسه قبل می پرسیم ، از تکلیف او در هفته گذشته سوال می کنیم که تا چه حدی موفق بوده است ؟ مروری بر درماندگی خلاق داریم ، استعادره بیلچه را برای مراجع می گوئیم . بعد روی جدول برای او توضیح می دهیم که در این هفته مشکلات را و شیوه های کنترل که به کار می بری (که همان بیلچه هاست) بنویس .
جلسه سوم :
واکنش مراجع را در مورد جلسه قبل ارزیابی می کنیم . مرور تکالیف جلسه قبل در این جلسه دنیای درون و دنیای بیرون را به صورت کاملا روشن توضیح می دهیم و مثالی می زنیم و استفاده از قوانین مربوط به این دو دنیا را برایش می گوئیم . دنیای بیرون ، دنیای درون قانون دنیای بیرون ، قانون دنیای درون .
با مثال های زیادی مطلب را کامل روشن می کنیم . تکلیف این جلسه و اجتناب را که در دنیای درون و بیرون چگونه انجام می شود توضیح می دهیم . استعاره ببر را برای مراجع می گوییم .
جلسه چهارم :
به مرور تکالیف می پردازیم .
ببینیم چه قدر با استعاره رابطه برقرار کرده است ؟ مفهوم کنترل و اجتناب را توضیح می دهیم (دوباره) و می پرسیم دنیای بیرون و دنیای درون را تا چه حد متوجه شده است ، مثال هایی از او می خواهیم . یعنی با ذکر مثال هایی از خودش می فهمیم این مطلب تا چه حد برایش روشن است ؟
مفهوم تمایل و پذیرش را بیان می کنیم و مثال هایی می زنیم . تکلیف این هفته را به او می دهیم : روی تمایل کار کند و نقطه مقابل آن اجتناب را از او می خواهیم .
در این هفته به جای (اجتناب ، حذف و کنترل) ، تمایل داشته باشد . از بین لیست وسواسهای او ، آن یکی که کمترین درصد اضطراب را برایش دارد و راحتتر می تواند انجام دهد ، انتخاب می کند و تعهد می دهد تمایل را نشان دهد و اجتناب نکند . مثلا دستت را به میله اتوبوس بزن و اجتناب نکن . یا پاهایت را در این هفته مطابق با فکرت که می گوید بشوی ، نشوی . یا به کنترل تلویزیون دست بزن . در خانه را خودت باز کن .
جلسه پنجم:
مرور تکالیف جلسه قبل ، باز هم قانون دنیای بیرون و دنیای درون را می پرسیم تا مطمئن شویم که موضوع کاملا روشن است .
معمولا در انجام تکلیف هفته قبل که تمایل است تا حدّی موفق اند ، نه صد در صد .
باز هم تمایل و نقطه مقابل آن اجتناب را با ذکر مثال هایی می گوئیم تا بداند مشکل اش در وسواس تبعیت از قانون بیرون است . اینکه فکر می کند دست اش نجس است (فکر) می رود و آن را می شوید = قانون دنیای بیرونی این فکر است و فکر دنیای درون است ولی او می رود مطابق دنیای بیرون دست اش را می شوید. و بیشتر گرفتار این فکر و تکرار این عمل می شود .
تکلیف : تمایل و پذیرش فکر به عنوان فکر و احساس به عنوان احساس و تمایل داشتن به دنیای درون و اجتناب نکردن از فکر و احساس و اضطراب ... را تمرین کند . از او می خواهیم در این هفته جهت حل مسائل اش حذف ، کنترل یا کاهش و اجتناب نداشته باشد بلکه تمایل داشته باشد .
تا مسئله تمایل داشتن کاملا جا نیافتد و پذیرش رخ ندهد و گسلش بین فکر و عمل انجام نشود ، گام های بعدی برداشته نمی شود .
جلسه ششم:
مرور تکالیف جلسه قبل در این جلسه بحث مربوط به ارزش ها را مطرح می کنیم و حیطه های ده گانه ارزش ها را می نویسیم و برای او توضیح می دهیم که هر ارزشی داشته باشد در همین حیطه های جای دارد و جدایی از این حیطه ها نیست .
به ارزش شماره 1 و هدف شماره 1 چه اعمالی را باید انجام دهد و حالا موانع رسیدن به آن عمل کدامند ، آیا درونی است (مانع) یا بیرونی ؟
جلسه هفتم
مرور تکالیف هفته قبل و کمک به او در فهم بهتر ارزش ها و اهداف ... ضمن این که روی ارزش ها تاکید می کنیم بحث تغییر رفتار را مطرح می نمائیم . برای مراجع توضیح می دهیم ذهنیت چیست ؟ واقعیت چیست ؟
فکر ـ احساس ـ خاطره ـ میل ـ حتی علائم بدنی ناشی از آنها ذهنیت شماست و واقعیت چیزی دیگری است .
می گوئیم اگر طبق آنچه ذهن می گوید عمل کنی ! ← آدمی ذهنیت گرا هستی . اگر طبق آن چه واقعیت است یا آنچه برایت مهم است و ارزش است عمل کنی ← واقعیت گرا هستی . استعاره اعداد و اتوبوس را می گوئیم .
ما می گوئیم فکرت را تغییر نده بگذار باشد← پذیرش از این به بعد می خواهیم رفتارت را تغییر دهی نه فکرت را .
فکر مربوط به دنیای درون است تغییرش نمی دهیم می گذاریم باشد آنچه را می توانیم و باید تغییر دهیم رفتارمان است ، که نباید مطابق با ذهن و فکر باشد . بلکه باید مطابق با ارزشها و اهداف باشد .
تکلیف : از روی لیست افکار و اعمال وسواسی اش هر کدام درصد کمتری اضطراب تولید می کند را با کمک مراجع انتخاب و از او می خواهیم در این هفته تمایل و تغییر رفتار را امتحان کند . فکر باشد ← مطابق با آن رفتار نکند .
مثلا فکرش می گوید بنشین تا فکرت خوب شود و حالت بهتر شود بعد برو کارهایت را انجام بده، ← با فکر چالش نداشته باش برو و کار هم آن روز را انجام بده . فکرت می گوید : دست ات نجس است← مطابق آن رفتار نکن نرو و دست را نشوی ... فکر را هم کاری نداشته باش بگذار باشد .
جلسه هشتم
به بعد ببینم چقدر با استعاره هایی قبلی رابطه برقرار کرده است .
از این جلسه تا آخر روی ارزش ها و اهداف متمرکز می شویم ، و از مراجع می خواهیم همواره بدون این که ، افکارش چالش کند بدنبال اهدافش و ارزشهایش برود . این موضوع عمل هدفمند را به دنبال دارد .
قسمت وقت گیر درمان بحث ارزشهاست .
وقتی فرد دنبال ارزشها و اهدافش برود و تعهد رفتاری داشته باشد در زمان حال زندگی می کند و تبدیل به فردی فعال (نه منفعل) می گردد. نتیجه این رفتارها و اعمال انعطاف پذیری روانشناختی است که هدف Act می باشد
