برای دست یافتن به پاسخ این سوال که چگونه یک پروپوزال و پایان نامه خوب بنویسم می توان راه های مختلفی را پیشنهاد نمود. در ادامه نقدی می زنیم بر شرایط انجام طرح های تحقیقی در دانشگاه های کشور.
شاید بتوان گفت در دوران تحصیلات تکمیلی بیش از 70% راه کسب مدرک تحصیلی انجام موفقیت آمیز طرح های تحقیقی می باشد.
این طرح ها با پروپوزال آغاز شده و با تنظیم پایان نامه خاتمه می یابد.
البته برای دانشجویان دوره تحصیلی دکتری ارائه مقالات تحقیقی معتبر هم الزام می باشد که بدون ارائه آن امکان دفاع وجود ندارد.
این مسئله برای دانشجویان ارشد الزام نیست ولی با تاثیر قابل ملاحظه ای که در نمره دفاع دارد می توان گفت به نوعی آن هم برای دانشجویانی که قصد دریافت مدرک تحصیلی خود را با معدل عالی دارند نوعی الزام محسوب می شود.
با وجود این شرایط می توان گفت که انجام طرح های تحقیقی پروپوزال و پایان نامه برای دانشجویان ارشد و دکتری بسیار حائز اهمیت می باشد.
اما در اینجا می خواهیم کمی اوضاع دانشجویانی که در مرحله تنظیم طرح های تحقیقی هستند را بررسی نمائیم.
همواره بیشتر افراد از دوران کودکی آموختند که اگر با مشکلی مواجه شدند به جای برخوردی منطقی با آن، سریع صورت مسئله را پاک کنند.
به دلایل تبلیغات منفی، بسیاری بر این باورند که دریافت مشاوره های تحقیقی برای انجام طرح های تحقیقی کاری اشتباه می باشد.
دلیل این دیدگاه هم این می باشد که مسئولان بخش آموزشی کشور به جای کاوش در تدابیر و برنامه های خود که موجب افت سطوح آموزشی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شده است سریعا توپ را در زمین دیگری منتقل می کنند و همه فراموش می کنند که مشکل اصلی جای دیگر، زمان دیگر، توسط فرد و یا افرادی دیگر رخ داده و این نوع اقدامات، به نوعی ظاهر سازی برای خریدن زمان و یا اصلا فریب اذهان می باشد.
کارشناسان تحقیقی مجموعه ایران پژوهش سال های سال در زمینه تحقیقات و علوم تحقیق فعالیت داشته و دارند.
متعدد دیده می شود که دانشجوی بی گناه و بی خبر از هر کجا، با سودایی به نام اخذ مدرک وارد دوره های تحصیلات تکمیلی می شود و در این راه مواجه می شود با سدی به نام پایان نامه و پروپوزال.
دانشجویی که کوچکترین اطلاعی در این حیطه ها ندارد باید با فشار استاد راهنما و دانشگاهش و فرار از تمدید ترم و کلی مورد دیگر در کمتر از چندماه این فرآیند های تحقیقی را انجام دهد. سوال اینجاست که مشکل این دانشجو که ناخواسته در این وضعیت قرار گرفته چطور باید حل شود.
جوابهای احتمالی:
1- ترک تحصیل و منصرف شدن از ادامه یک کار سخت و پیچیده با نتیجه ای مبهم.
2- کمک گرفتن از اساتید راهنما و مشاور.
3- تلاش نمودن برای یادگیری فرآیند های تحقیقی و انجام موفق آن.
تحلیل جواب های مطرح شده:
تحلیل پاسخ اول کار سختی نیست.
با حفظ احترام برای دوستانی که راه اول را انخاب می کنند، اگر قرار به اتخاذ چنین تصمیمی بود، تکلیف هزینه های انجام شده مالی و زمانی دانشجو چیست؟
حتما دانشجو برای خود اهدافی داشته که به ادامه تحصیل فکر می کرده. برای تشریح کامل این پاسخ آنقدر دلیل منطقی وجود دارد که در اینجا فرصتی مناسب برای ارائه آن نیست.
در تحلیل پاسخ دوم با توجه به تجربه عملی برخورد با دانشجویان مختلفی که از سراسر کشور تماس می گیرند، سعی می کنیم بدون شرح جزئیات تفضیلی، به تحلیل بپردازیم.
در مورد این روش باید گفت هستند اساتید دلسوزی که برای دانشجویانشان وقت گذاشته و با معرفت کامل، این محققان کم تجربه را دلسوزانه در فرآیند تحقیق همراهی می کنند اما به دلایل متعدد که جای بحثش اینجا نیست تعداد این عزیزان روز به روز در حال کاهش است.
برای حفظ حریم شخصی افراد و حرمت دانشگاه ها از نام بردن اسامی صرف نظر می کنیم.
گوشه ای از حرف های خانم ..... دانشجوی دانشگاه ....:
دانشجو:
من تا الان ( در مرحله تایید شدن پروپوزال و در حال تنظیم فصل 4 پایان نامه) کلا تونستم 2 بار با استاد صحبت کنم.
مشاور ایران پژوهش:
خب با ایشون تماس بگیرید و تایید کار رو ازشون بگیرید تا در ادامه دچار مشکل نشید.
دانشجو:
یکی دو باری که تماس گرفتم ایشون ناراحت شدند و گفتند فقط به ایمیل جواب میدن، ولی ایمیل هم که می زنم جواب نمی دن.
مشاور ایران پژوهش:
حالا تو همون یکی دو باری که موفق شدید با ایشون صحبت کنید نظرشون در مورد کارتون چی بود.
دانشجو:
هیچی، می گن وقت ندارن هر دفعه برای خوندن پایان نامه وقت بزارن، می گن پایان نامتو کامل بنویس بیار، اون موقع بررسیش می کنم.
حال شما بفرمائید چرا ایشون اسمشون استاد راهنماست؟
راستش ما که هر چی فکر کردیم چیزی به ذهنمون نرسید.
مورد دوم:
دانشجو:
آقای سیدی من با استاد که صحبت کردم ایشون گفتن شما هر سری می خوای بری بیای کلی وقتم رو بگیری، من وقت ندارم؛ یه خانمی رو بهت معرفی می کنم پایان نامتو بده این خانم انجام بدن، من کار ایشون رو قبول دارم، جز این بنده خدا، کارتو شخص دیگه ای انجام بده من کارت رو رد می کنم.
این موارد آنقدر زیاد و همه گیر هست که اگر بخواهیم اشاره کنیم باید مثنوی هفتادمن بنویسیم.
حال به این نمونه مثال ها، به قول شاعر تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل.
در مورد پاسخ سوم باید گفت که منطقی ترین راه همین راهست.
ولی آیا با توجه به وقت کم دوران تحصیلات تکمیلی و الزام انجام طرح های پروپوزال و پایان نامه، آیا امکان مطالعه روش های تحقیقی و دست یابی به تسلط لازم برای انجام طرح های تحقیقی درست و بی نقص برای همه امکان پذیر می باشد؟
با کمی نگاه منطقی به فرآیندی که در حال حاضر در حال رخداد در اکثر دانشگاه های کشور برای دانشجویان می باشد می توان فهمید که بیشتر دانشجویان در زمان تنظیم طرح های تحقیقی خود وقتی سردرگم می مانند چاره ای جز مراجعه به مراکز تحقیقی و استفاده از خدمات این مجموعه ها ندارند. البته انتخاب درست مراک تحقیقی هم کار بسیار مهمی می باشد.
اگر دانشجویان در این مرحله هم اشتباه نمایند شاید گاهی جبران این اشتباه امکان ناپذیر باشد.
ایران پژوهش:
مرکز تحقیقی ایران پژوهش دارای دو دپارتمان کاری و تحقیقی می باشد.
در دپارتمان روانشناسی و مشاوره خانواده مجموعه تحت مدیریت آقای علی محمدی هدایت می شود.
دپارتمان تخصصی مدیریت و حسابداری توسط محقق با سابقه و مجرب جناب آقای محسن سیدی فارغ التحصیل دانشگاه علم و صنعت با معدل 19.40 و با سابقه پژوهشی درخشان مدیریت می شود.
افراد و محققانی که در دپارتمان های تحقیقی و تخصصی ایران پژوهش فعالیت دارند از برترین کارشناسان تحقیقی می باشند که یا در دانشگاه های معتبر در حال تحصیل در دوره های دکتری هستند و یا اینکه فارغ التحصیل از برترین دانشگاه های کشور می باشند.
در این مجموعه تحقیقی تلاش می شود تا الفبای انجام یک طرح تحقیقی موفق را به دانشجویانی که راه درستی را برای این هدف پیدا نکردند را آموزش دهند.
مشخصات پروپوزال خوب:
یک طرح تحقیقی مناسب صرف از نظر موضوعی که دنبال می کند باید به صورت عام پاسخ گوی سه سوال اساسی باشد.
یعنی وقتی طرحی نوشته می شود خواننده طرح با خواندن آن بتواند برای سه پرسش زیر پاسخی مناسب داشته باشد.
1- محقق در این طرح تحقیقی که تهیه نموده به دنبال انجام چه کاری می باشد؟
2- محقق با چه هدفی خواسته تا این کار را انجام دهد؟
3- حال که محقق الگوی کاریش را مشخص نموده و هدفش از انجام این کار را تبیین نموده، از چه ابزاری برای پیاده سازی هدف خود بهره می گیرد.
شاید بتوان برای شاخصه های یک پروپوزال خوب در اندازه یک مقاله 50 صفحه ای حرف گفت ولی به صورت خلاصه باید خاطر نشان کرد که یک پروپوزال خوب طرح تحقیقی می باشد که می تواند با تمامی افراد و خوانندگان که آن را مطالعه می کنند ارتباط برقرار کند، نه فقط با افرادی که در رشته مرتبط با موضوع آن پروپوزال تخصص دارند.
پروپوزال خوب با یک بیان مسئله شیوا طرح تحقیق را به صورت محکم تببین می نماید و در بخش ضرورت انجام تحقیق به صورت ملموس مشخص می کند که دلیل اصلی انجام طرح چیست.
در ادامه با ارائه یک مدل تحقیقی مناسب، متققیر ها و فرضیات پژوهش را مشخص نموده و با ارائه منابع تحقیقی مناسب و جدید پایان می یابد.
مشخصات پایان نامه خوب:
پایان نامه خوب در حقیقت از یک طرح تحقیقی قوی شروع می شود.
یک پروپوزال خوب و قوی سبب ساز یک پایان نامه حرفه ای خواهد شد. پایان نامه های تحقیقی به صورت مستقیم در فصول اول و سوم از پروپوزال نشات می گیرند.
فصل های 2، 4 و 5 هم به صورت غیر مستقیم در ارتباط با پروپوزال می باشند.
بنا براین وقتی پروپوزال خوبی را تنظیم نمائید زمینه های تهیه یک طرح پایان نامه ای مناسب فراهم می شود.
البته تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات پایان نامه هم بخش مهمی از کیفت آن را تعیین خواهد کرد.
کادر تحقیقی ایران پژوهش برای آماده سازی طرح های تحقیقی پروپوزال و پایان نامه شما را همراهی خواهند کرد.