در این مقاله از سلسله مباحث آموزش انجام پایان نامه روانشناسی به مبحث فراتحلیل می پردازیم که فراتحلیل چیست و چه کاربردی دارد؟
فراتحلیل چیست و چه کاربردی دارد؟
فراتحلیل نوعی روش آماری است که نتیجه گیریهای آن مبتنی بر پژوهشهای قبلی است.
قبل از ابداع روش فراتحلیل اگر محققی قصد مرور و بررسی سوابق پژوهشی یک موضوع را داشت اقدام به مطالعه همه پژوهشهای موجود می کرد و سپس بر اساس آن مقاله ها به نتیجه گیری ذهنی اقدام می نمود.
در فراتحلیل، پژوهشگر ضمن بررسی هر مقاله به تعیین اندازه اثر می پردازد، سپس میانگین آماری اندازه اثر همه مقالات را به دست می آورد.
در فراتحليل، عددی به دست می آید که متوسط اندازه اثر نامیده می شود و بیانگر اثرگذاری یک متغیر است زمانی که پژوهشگران به بررسی رابطه بین دو متغیر علاقه مندند از ضریب همبستگی به عنوان اندازه اثر استفاده می کنند و اکثر دانشجویان نیز از همبستگی به عنوان آزمون آماری بهره می جویند.
نمونه آن استفاده از همبستگی به منظور بررسی رابطه بین شخصیت و عملکرد شغلی، تمردهای آزمون صداقت و دزدی کارکنان یا رابطه بین رضایت شغلی و عملکرد است زمانی که پژوهشگر به دنبال بررسی تفاوت بین دو گروه است از نمره تفاوت به عنوان نشانه اندازه اثر استفاده می کند.
به عنوان نمونه ای از این گونه تحقیقات می توان به بررسی اثربخشی یک روش آموزش، اثر هدف گذاری با آثار کار نوبتی اشاره کرد.
اندازه اثر را می توان به دو صورت تفسیر کرد از طریق مقایسه آن با هنجارها یا از طریق اعمال آن به صورت مستقیم به یک موقعیت معین، اندازه های اثر (4) کمتر از ۰ / ۴۰ کوچک و کم، بین ۰ / ۴۰ و ۸۰/ متوسط و بیشتر از ۰ / ۸۰ زیاد محسوب میشوند (کوهن، ۱۹۸۸).
البته این ارقام تا حدودی تقریبی و تجربی اند اما معناداری عملی (کاربردی) یک اندازه اثر به عوامل متعددی بستگی دارد .
فرمولهایی برای محاسبه هرچه دقیق تر آن وجود دارد.
متوسط اندازه اثر در زمینه یک اقدام سازمانی ۰ / ۴۴ است (گازو، جتی و کتزل، ۱۹۸۵) زمانی که یک اندازه اثر را به طور مستقیم به یک موقعیت اعمال می کنید باید انحراف معیار متغیر مورد بحث را در اختیار داشته باشید.
این انحراف معیار سپس در اندازه اثر محاسبه شده از طریق فراتحلیل ضرب می شود تا نمره معناداری به دست آید. آیا گیج کننده است؟
شاید ارائه یک مثال به درک بهتر آن کمک کند.
فرض کنید کارکنان یکی از کارخانه های شرکت جان دیر به طور متوسط ۹ / ۵ روز کاری را غیبت کرده باشند و انحراف معیار آن نیز ۳ / ۶ روز باشد. شرکت جان دیر به فکر استفاده از یک برنامه تشویقی برای تقویت حضور کارکنان است فرض کنید نتایج یک فراتحلیل نشان می دهد که عدد مربوط به اندازه اثر آن برنامه در کاهش غیبت کارکنان ۳۲ - است.
شرکت جان دیر انتظار دارد از اینبرنامه تشویقی چه منفعتی حاصل شود؟
با ضرب کردن انحراف معیار غیبت کارکنان (۳٫۶ روز ) در اندازه اثر حاصل از روش فراتحلیل ( ۰ / ۳۲)، جان دیر می تواند انتظار داشته باشد که برنامه تشویقی مورد بحث به طور متوسط باعث کاهش ۱ / ۱۵ روز غیبت به ازای هر کارمند شود ( ۱ / ۱۵= ۳۶۶۶۰۳۲). اگر داده های مربوط به حضور کارکنان شرکت جنرال موتورز نشان دهد که به طور متوسط ۱۰ / ۴ روز کاری در سال با انحراف معیار ۵۶ روز از دست رفته است، این شرکت می تواند انتظار داشته باشد که میزان غیبت سالیانه کارکنان ۱۷۹ روز به ازای هر کارمند (۳۲۱۲۷۹/ ۰ و ۵ / ۶) کاهش یابد.
جان دیر و جنرال موتورز هر یک باید تصمیم بگیرند که آیا میزان کاهش غیبت پیش بینی شده ارزش هزینه کردن برنامه تشویقی را دارد یا خیر ارائه یک بحث جامع در خصوص روش فراتحلیل خارج از ظرفیت این کتاب و احتمالا خارج از حوصله شماست.
اما مهم آن است که بتوانید نتایج به دست آمده از فراتحلیل را تعبیر و تفسیر کنید چون در این کتاب از آنها استفاده شده است و در مسرور و بررسی پژوهشها به عنوان ملاک و معیار متداول کنونی تلفی می شود، نکاتی را که به هنگام مطالعه این کتاب باید به خاطر داشته باشید عبارت اند از: : چون فراتحلیل همه مطالعات انجام شده در مورد یک موضوع را خلاصه می کند، به خاطر داشته باشید که ارجاع به یک فراتحلیل باید وزنی بیش از ارجاع به فقط یک یا دو مطالعه را داشته باشد.
وقتی نتایج فراتحلیل شرح داده می شود، من غالبا اندازه اثر را در پایان جمله قرار می دهم.
مثلا ممکن است چنین نوشته شود: «معرفی نامه ها پیش بینی کننده های مناسب عملکرد نیستند ( ۰ / ۲۷=ي ۰ / ۱۸= ۳)، نماد ۲ بیانگر همبستگی واقعی حاصل از فراتحلیل است.
نماد مه که به رو ( rho) معروف است، میزان همبستگی پس از اعمال تصحيحات در آن از بابت عواملی است که ممکن است مقدار همبستگی را کاهش دهند.
