مفاهیمی مثل گرایش، هویت و نگرش مفاهیمی کاملاً پیچیده هستند که نمی‌توان به شکل درستی معنی آن را درک کرد، به همین دلیل این مفاهیم از نسبیت خاصی برخوردار هستند.
جزئیات بیشتر در ادامه مطلب + دانلود فایل
پیشینه داخلی و خارجی:
دارد
منابع فارسی:
دارد
منابع لاتین:
دارد
نوع فایل:
Word قابل ویرایش
تعداد صفحه:
55 صفحه
کد:
721 mb
مفاهیمی مثل گرایش، هویت و نگرش مفاهیمی کاملاً پیچیده هستند که نمی‌توان به شکل درستی معنی آن را درک کرد، به همین دلیل این مفاهیم از نسبیت خاصی برخوردار هستند. در پاسخ به پرسش در مورد چیستی گرایش دینی یا ارایه تعریف مشخصی از آن، از منظرهای متفاوتی دیدگاه‌های گوناگونی ارائه شده است. برای سنجش گرایش سیاسی و یا دینی باید از شاخص های مختلفی که اندیشمندان بزرگ برای ان تعیین و طراحی کرده اند استفاده کرد که در این تحقیق تلاش شده گرایش دینی با استفاده از شاخص های مطرح در حوزه جامعه شناسی دین بررسی شود. همچنین هویت نیز از همین جنس است؛می‌توان هویت را آگاهی فرد نسبت به خود دانست که در نتیجه‌ی تداوم کنش‌های فرد به او واگذار نمی‌شود، بلکه فرد باید آن را به‌طور مداوم و پیوسته در زندگی روزمره ایجاد کند و نیز در فعالیت‌های خویش مورد پشتیبانی قرار دهد ( گیدنز؛ 1378: 81).
برای مثال فلکنیز (1995) معتقد است که‌مذهب سزاوار است که بتوان از آن همکاری را استخراج کرد، ولی بیشتر مذاهب فعلی بر پایه خدعه و نیرنگ و ترس‌است و رفتارهای همیارانه را تقویت نمی‌کند. اما نگاه رایج به دین و تاثیر آن بر رفتارهای اجتماعی، عمدتا در چارچوب عمل اخلاقی است، که شرح آن پیش‌از این آمد. یعنی مذهب، گذشتن از نفع فردی به عنوان یک عمل اخلاقی و پسندیده را به پیروان خود توصیه، و آنها رابه پذیرش آن ترغیب می‌کند. دورکیم در باره این نوع از تاثیر دین می‌گوید: مذهب اساساً امری اجتماعی است.
مذهب نه تنها امری فردی نیست، بلکه هر لحظه فشارها ومحدودیت‌هایی را بر افراد اعمال می‌کند. مذهب فرد را وادار به اعمالی می‌کند که برای وی آسان نیست،و ایثارهای کوچک و بزرگی را از روی انتظار دارد که برای او گران تمام می‌شود. قربانی‌ها و نذوراتی که‌فرد باید در راه خدا خرج کند از اموال او برداشت می‌شود، و لحظه‌های لازم برای انجام فرایض مذهبی ازاوقات کار و فراغت او می‌کاهد، فرد مجبور است به انواع محدودیت‌ها که مذهب به وی دستور داده‌است، تن دردهد و حتی در راه خدا از زندگی خویش بگذرد. حیات مذهبی، حیاتی است سرشار ازفداکاری و از خودگذشتگی. (دورکیم، 1369: 105)
این نگاه به تاثیر اجتماعی دین، فقط منحصر به مغرب زمین نیست. نوع نگاه متفکرین مسلمان در باره روابط‌اجتماعی و همکاری در اسلام نیز بیشتر به همین بعد باز می‌گردد، که در ادامه خواهد آمد. اما نظریه انتخاب عقلانی،در این باب نگاه دیگری دارد، نگاهی که حتی می‌تواند جایگزین نظریه عرفی‌گرایی (که مکتب مسلط درجامعه‌شناسی دین است) شود. (یونگ، 1997)
لازم است برای بسط بیشتر، مختصری در باره رویکرد انتخاب‌عقلانی به دین بحث شود. نظریه انتخاب عقلانی و مذهب: از نظر رودنی استارک (1994)، یکی از معروف‌ترین جامعه‌شناسان دین، امروزه‌یک بحث بنیانی درباره موضوع عقلانیت، در مطالعه جامعه‌شناسانه دین، رخ داده است. این بحث با گسترش شمارمتخصصینی ایجاد شده است که برای فهم رفتار دینی به عنوان فرآورده‌ی انتخاب عقلانی تلاش می‌کنند. این تغیرپارادایمی‌ِ فرایندی، به بسیاری از بنیادهای جامعه‌شناسی دین ضربه وارد کرده است؛ رشته‌ای که از آغاز، وارد بودن‌پیش‌فرض کنشگر عقلانی را انکار کرده بود و به جای آن رفتار «روح دینی» را به عنوان مقوله‌ای ضدعقلانی یاغیرعقلانی پذیرفته بود.