كلمه بهره وري برگردان انگليسي واژه «Productivity» به معناي قدرت و قابليت توليد است. در دايره المعارف بريتانيا بهره ري در اقتصاد به صورت نسبتي از آنچه توليد مي شود به آنچه كه براي توليد مورد نياز است تعريف مي شود. در ديكشنري آكسفورد، بهره وري به معناي كارآيي است، كه در صنعت به وسيله مقايسه ميزان توليد به زمان صرف شده يا منابع مصرف شده براي توليد آن اندازه گيري مي شود (به نقل از طاهری، 1384).
در مطالعات انجام گرفته پيرامون بهره وري توسط سازمان ها و صاحب نظران، تعاريف متعددي از بهره-وري ارائه شده است که اين تعاريف با وجود داشتن ريشه مشترك هر يك وجهي از بهره وري را مورد تأكيد بیشتر قرار دادند. در ذيل به تعدادي از اين تعاريف اشاره مي شود: از ديدگاه سازمان همكاري اقتصادي اروپا (OEEC): بهره وري حاصل كسري است كه از تقسيم مقدار يا ارزش محصول بر مقدار يا ارزش يكي از عوامل توليد بدست مي‌آيد. بدين لحاظ مي توان از بهره وري سرمايه، مواد اوليه و نيروي كار صحبت كرد. سازمان بين المللي كار (ILO): بهره وري را نسبت ستاده به يكي از عوامل توليد (زمين، سرمايه، نيروي كار و مديريت) تعريف مي كند.
از نظر آژانس بهره‌وري اروپا (EPA): بهره وري عبارت است از درجه و شدت استفاده موثر از هر يك از عوامل توليد. در تعريف اين سازمان همچنين به اين نكته اشاره شده است كه بهره وري يك نوع طرز تفكر و ديدگاه است كه بر اساس آن هر فرد مي تواند كارها و وظايفش را هر روز بهتر از روز قبل انجام دهد. از اين ديدگاه بهره وري به عنوان يك فرهنگ تلقي مي شود (به نقل از طاهری، 1384).
در اطلاعيه تشكيل مركز بهره وري ژاپن JPC اهداف ناشي از بهبود بهره وري چنين بيان شده است: «حداكثر استفاده از منابع فيزيكي، نيروي انساني و ساير عوامل به روش هاي علمي به طوري كه بهبود بهره‌وري به كاهش هزينه هاي توليد، گسترش بازارها، افزايش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگي همه آحاد ملت، منجر شود». از ديد اين مركز ، بهره وري يك اولويت و انتخاب ملي است كه منجر به افزايش رفاه اجتماعي و كاهش فقر مي گردد (به نقل از طاهری، 1384).
مركز بهره وري ژاپن از زمان تأسيس، نهضت ملي افزايش بهره وري در اين كشور را تحت سه اصل راهبردي به جلو هدايت نموده است كه اين سه اصل عبارتند از:
• افزايش اشتغال • همكاري بين نيروي كار و مديريت • توزيع عادلانه و برابر ثمره هاي بهبود بهره وري ميان مديريت، نيروي كار و مصرف كنندگان سازمان بهره وري سنگاپور: بهره وري را توسعه عادت بهسازي در رفتار و نگرش افراد مي داند. از ديدگاه اين سازمان، بهره وري در درجه اول يك ديدگاه فكري مي باشد كه سعي در بهبود وضعيت موجود دارد. به عبارت ديگر بهره وري قبل از آن كه يك شاخص اقتصادي باشد، يك فرهنگ است. از نقطه نظر سازمان ملي بهره وري ايران: بهره وري يك فرهنگ و يك نگرش عقلاني به كار و زندگي است كه هدف آن هوشمندانه كردن فعاليت ها براي دستيابي به زندگي بهتر و متعالي است.
در «واژه نامه بهره وري» كه از انتشارات داخلي سازمان ملي بهره وري ايران است بهره وري را بدينگونه تبيين نموده ا ند: «بهره وري به حداكثر رساندن استفاده از منابع، نيروي انساني، تسهيلات و غيره به طريقه عملي، كاهش هزينه هاي توليد، گسترش بازارها، افزايش اشتغال و كوشش براي افزايش دستمزدهاي واقعي و بهبود استانداردهاي زندگي است، آن گونه كه به نفع كارگران، مديريت و جامعه باشد» (به نقل از طاهری، 1384).