روش نمونه گیری داوطلبانه در انجام پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی یکی از روش های گردآوری اطلاعات و داده های آماری کار تحقیق و پژوهش روانشناسی است و در پژوهش های زمینه یابی کاربرد دارد.
نمونه گیری داوطلبانه در پژوهش های زمینه یابی از یک جامعۀ وسیع که بر آزمودنی متکی است امکان پذیر است.
در مطالعات تربیتی به خاطر این که از روش های به غیر از روش زمینه یابی مثل همبستگی یا آزمایشی ـ استفاده می شود، آزمودنی بیشتری مورد نیاز است و در نتیجه نمی توان همکاری همۀ آن ها را که به وسیلۀ نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند جلب کرد.
علاوه بر این با توجه به اصول اخلاقی و قانونی تحقیق و محقق موظف است که قبل از اجرای تحقیق رضایت و موافقت آزمودنی ها را جلب کند.
بنابراین در تقریباً اکثر تحقیقات علوم انسانی، استفاده از نمونه گیری داوطلبانه ضرورت دارد.
ویژگی های شناخته شدۀ آزمودنی های داوطلب از نگاه روزنتال و روزنو عبارتست از:
الف ـ ویژگی هایی که آزمودنی های داوطلب با حداکثر اطمینان دارا هستند .
ب ـ میل به آموزش به ویژۀ موقعی که ارتباط بین فردی میان محقق و آزمودنی مورد نیاز نیست.
پایگاه اجتماعی:
آزمودنی ها داوطلب گرایش دارند که پایگاه اجتماعی بالاتری از غیر داوطلبان داشته باشند به ویژه در شرایطی که پایگاه اجتماعی توسط خودشان تعیین شود.
هوش:
آزمودنی های داوطلب گرایش دارند که بیش از غیرداوطلبان باهوش باشند.
اجتماعی بودن:
آزمودنی های داوطلب گرایش دارند خود را بیش تر اجتماعی نشان دهند.
تأیید اجتماعی:
آزمودنی های داوطلب نیاز به تأیید اجتماعی بیشتری دارند.
ب ـ ویژگی هایی که آزمودنی های داوطلب، با اطمینان قابل ملاحظه ای دارا هستند؛
ـ آزمودنی های داوطلب به نسبت غیرداوطلب بیشتر برانگیخته می شوند.
ـ آزمودنی های داوطلب به نسبت غیرداوطلب کمتر پیرو سنت و رسم و آیین هستند.
ـ زنان بیشتر از مردان داوطلب شرکت در تحقیقات عمومی هستند ولی کمتر از مردان به مشارکت در تحقیقات مربوط به زمینه های هیجانی و فشارهای فیزیکی علاقه مندند.
ـ آزمودنی های داوطلب به نسبت غیرداوطلب کمتر اقتدار طلب هستند.
ـ آزمودنی های داوطلب به نسبت آزمودنی های غیرداوطلب دارای اضطراب بیشتری هستند.
میزان تأثیر و ویژگی های مذکور به ماهیت تحقیق بستگی دارد.