انواع نظریه در روش تحقیق و پایان نامه نویسی ارشد

 انواع نظریه در روش تحقیق و پایان نامه نویسی ارشد شامل همه زمینه های علمی از جمله روانشناسی و علوم تربیتی نیز می شود.

گلدشتاین (1969) انواع نظریه را براساس پیچیدگی ارتباط درونی مفاهیم، تعداد مفاهیم بکار برده شد و قدرت پیش بینی تقسیم بندی کرده است که به شرح زیر است:

1ـ نظریه صوری:

قدیمی ترین نوع نظریه است که در آن کوشش می شود پدیده مورد نظر تبیین شود اما در این تبیین پدیده به عواملی نسبت داده می شود که خود آن نیز مبهم است.مثلاً نسبت دادن حوادث طبیعی در زمان های اولیه به خدایای که ساخته دست انسان بوده است و دلیل این نوع تبیین ها ناشی از عدم آگاهی از رفتار انسان بود.

2ـ نظریۀ قیاسی:

نظریه ای که در آن برای تبیین از یک پدیدۀ مشخصی به عنوان مدل استفاده می شود یکی از نخستین مدل ها مرکز تلفن بود که به صورت قیاسی برای مغز مورد استفاده قرار می گرفت اگر چه میان دو مدل شباهت های وجود داشت و هر دو پیام ها را دریافت و ارسال م یکرند اما سال ها طول کشید تا ساختمان فوق العاده پیچیدۀ مغز انسان شناسایی و با مرکز تلفن قابل قیاس شود. اشکال اساسی در این نظریه این است که نظرپرداز بایستی از کلیۀ جنبه ها و عوامل تشکیل دهندۀ پدیده آگاهی داشته باشد تا بتواند مدل مناسبی برای آن عرضه کند.

3ـ نظریۀ تقلیلی:

این نظریه ها مشاهدات را براساس ماهیت فعالیت ها یا فرآیندهایی که آسانتر از مشاهدۀ حادثه هستند تبیین می کند. به عنوان مثال یک روان شناس ممکن است رفتار معینی را براساس عمل سلول های فرد تبیین کند در چنین تبیینی ممکن است سلول های زیادی وجود داشته باشد اما دسته ای که فرض می شود ساده ترند مورد تبیین قرار می گیرند.

4ـ نظریۀ تجریدی:

در این نوع نظریه حوادث پیچیده براساس حوادث ساده تبیین می شوند ولی حوادث ساده به عنوان واقعیت بلکه به عنوان توصیف دقیقی از روابط مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از فیلسوفان اعتقاد دارند که این نظریه ها بالاترین نوع نظریه هستند به گونه ای که راهنمای انواعدیگر هستند و ساخت های فرض بایستی به متغیرهای مداخله کننده تقلیل پیدا کند.