مراحل نوشتن پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی درجات مختلفی دارد که در این مقاله گام نخست و قدم صفر و چیستی مسئله بیان شده است.
از مناظر مختلفی می توان به تحقیق نگریست که توصیف فرایند عمل محقق یکی از این مناظر محسوب می شود .
گرچه همه مردم ،و بخصوص کسانی که دوره های آموزش عالی را تجربه کرده اند ، در مواجهه با این پرسش که پژوهشگران چگونه عمل می کنند ، پاسخی ارائه می کنند ،اما به راستی محققان چگونه عمل می کنند ؟
تحقیق ، فعالیت نظام دار و قانونمند جستجوی پاسخ پرسش است ، محقق کسی است که اقدام به تحقیق می کند .
انگیزه عمل محققان از تنشی ناشی می شود پدید آیی یک پرسش برای آنان پدید می آورد .
گرچه پرسش های متعددی به طورمستمر برای هریک از آدمیان مطرح می شوند ،اما همه آنها دغدغه جستجوی پاسخ را در پی ندارند . از جایی که دغدغه پاسخ گفتن به پرسش مطرح می شود ، کار تحقیق آغاز می گردد . محقق برای پاسخ گفتن به پرسش های خود از سهل ترین طریق ، اقدام می کند .
باز نگری تجربه خویش و بازیابی تجربه دیگران ، پیش از هر چیز مطرح می شود . ممکن است این دو منبع ، پاسخ پرسش را به گونه ای قابل قبول عرضه دارند . در این صورت تنش فرو می نشیند ، و اما در صورتی که پاسخی برای پرسش یافت نشود و یا پاسخ های موجود قابل تردید باشند ، اقدام تازه ای ضرورت می یابد .
جمع کردن شواهدی درباره مساله و مرتبط ساختن آن ها ، و بر آن اساس فراهم کردن پاسخی برای پرسش، اقدامی است که در پی ان می آید . محققان وقتی که پاسخی برای یک پرسش می یابند ، آن را به دیگران عرضه می کنند تا تعامل عالمانه ممکن گردد. بنابراین ، می توان گفت که یک محقق فعالیت هایی به شرح زیر انجام می دهد :
مساله خود را شناسایی می کند ،
تجارب خود و دیگران را بازنگری می کند ،
طریقی را برای بررسی مساله تعریف می کند ،
برای پاسخگویی به پرسش خود شواهد و مدارکی را جمع آوری می کند ،
شواهد و مدارک جمع آوری شده را سازمان دهی و تحلیل می کند ،
از شواهد و مدارک به دست آمده نتیجه ای را استنباط می کند ،
نتیجه به دست آمده را برای اطلاع و داوری ، ارائه می کند .
بنابراین ، هرگاه محققی با این پرسش مواجه شود که:
" چگونه فعالیت تحقیق خود را به انجام رسانده ای ؟"
به سهولت می تواند گزارشی از فعالیت های مذکور ارائه کند . محققان پیش از آن که مخاطب چنین پرسشی از سوی دیگران باشند ، به انتشار فعالیت خود اقدام می کنند ؛ یعنی گزارش تحقیق خود را عرضه می دارند ، زیرا آنان بر این باورند که : گزارش فعالیت تحقیقی ، به سایر کسانی که با همان مساله مواجه اند کمک می کند تا با دستیابی به پاسخ ، از تحقیق مجدد خود داری کنند ؛ و این نوعی کمک به اجتماع است و خدمت اجتماعی محسوب می شود .
با انتشار گزارش تحقیق ، زمینه نقدو بررسی آن فراهم می شود و از طریق نقدو بررسی ، امکان حک و اصلاح تحقیق پدید می آید و اشتباهات آن به حداقل ممکن می رسد . بنابراین ، انتشار گزارش توسط محقق نوعی کمک به خویشتن است .
با انتشار گزارش تحقیق ، دانش بشر در حوزه مورد نظر افزایش می یابد و در هر صورت ، دیگران از تحقیق انجام شده تجربه می اندوزند ، راه خطا را تکرار نمی کنند و راه درست را با تجربه جدید پی می گیرند . پس ، انتشار نتایج پژوهش نوعی کمک به توسعه تجارب علمی بشر محسوب می شود .
بنابراین محققان نیازمند انتشار نتایج فعالیت تحقیقی خود هستند و لازم است آنان شیوه و اصول تنظیم گزارش تحقیقی را بدانند .
اما گزارش تحقیق شامل چه اجزاء و عناصری است و اجزاء وعناصر آن چگونه سازمان می یابند ؟
این اعتقاد قابل قبول می نماید که محقق در گزارش تحقیق خود به شرح فعالیت هایی اقدام کند که به هنگام انجام تحقیق بدان ها پرداخته است .