حجم نمونه بزرگ در پایان نامه نویسی کارشناسی ارشد روانشناسی در برخی موارد و به دلایل گوناگون انتخاب می شود.

بسیاری از دانشجویان با این ابهام روبرو هستند که در چه مواردی استفاده از نمونه بزرگ الزامی است ؟

این یک واقعیت است که هر چه نمونه بزرگ تر باشد خطای نمونه گیری کوچک تر است و در صورت مساوی بودن سایر شرایط هر گاه از لحاظ علمی امکان پذیر باشد افزایش حجم نمونه مناسب است به علاوه هنگامی که در پژوهش عوامل زیر وجود دارد، استفاده از نمونه بزرگ الزامی است.

1ـ هنگامی که بین تعداد زیادی از متغیرهای کنترل شده،کنش متقابل غیرقابل پیش بینی وجود داشته باشد و محقق علاقه مند باشد که تأثیر جداگانه هر یک را با کمک نمونه گیری به حداقل ممکن برساند. حاصل این عمل موجب شکل گیری یک ترکیب تصادفی و از بردن عدم تعادل های تصادفی است. مثل مطالعۀ تأثیر دو روش تدریس که در آن نه دو نفر بلکه 20 نفر معلم به صورت تصادفی انتخاب شده اند این عمل باعث میشود که کنش متقابل بین موش های تدریس و کارایی معلم که می توان حاصل تفاوت را بدان نسبت داد، کاهش داد.

2ـ زمانی که کل نمونه به زیر نمونه های مختلفی تقسیم می شود و براساس این تقسیم بندی عمل مقایسه صورت می گیرد. بدیهی است که در این موقعیت نه حجم کل نمونه بلکه حجم این زیر نمونه هاس که نقش عمده ای در برآورد خطای نمونه گیری دارد. مثلاً: وقتی که کنش متقابل بین یک نوآوری آموزشی معین و متغیرهای ارگانیزمی نظیر سن، سطوح تحصیلات، وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی، نژاد و مدرسۀ تحصیل مورد پژوهش قرار می گیرد، کل نمونه براساس متغیرهای فوق به گروه های کوچک تنری تقسیم می شود.

3ـ زمانی که جامعه به متغیرهای متعدد و ویژگی های مختلفی تشکیل شده است: در چنین شرایطی انتخاب نمونه با حجم کم موجب می شود که برخی از اختلاف های موجود نادیده گرفته شود یا برخی از این اختلاف ها به گونه نادرستی ظاهر شوند مثل انجام سرشماری به منظور برآورد جمعیت یک شهر، استان یا کشور.

4ـ هنگامی که انتظار می رود اختلاف های بین نتایج اندک باشد و اهمیت داشته باشد که این اختلاف ها در زمینۀ «نامناسب» واریانس خطای اجتناب ناپذیر کم رنگ تر شوند. مثال: اهمیت شیوۀ جدید روشنایی توسط هیئت امنای مدرسه در نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد ارزشیابی قرار می گیرد. در این ارزشیابی فرض بر این است که تغییر روشنایی به بیهودی اندکی منجر می شود و بدین دلیل انتظار این که پیشرفت چشمگیری از دانش آموزان رخ دهد، غیرمنطقی است.

5ـ اشکال در نمونه گیری داوطلبانه: در بسیاری از مطالعات، مشارکت کنندگان در پژوهش آگاهانه یا ناآگاهانه به صورت داوطلبانه انتخاب می شوند و به احتمال زیاد بین آنان و افراد غیرداوطلب اختلاف وجود دارد که تعبیر و تفسیر و تعمیم نتایج را با مشکل همراه می سازد.