اگر با روش تحقیق مشاهده میدانی در انجام پایان نامه ارشد خود سر و کار پیدا کرده اید بهتر است به همه مراحل آن اشراف کامل داشته باشید.

مراحل مشاهده میدانی :

حداقل شش مرحله دریک مطالعه مشاهده میدانی وجود دارد :

انتخاب محل و مکان تحقیق ، دستیابی و حضور در محل ، نمونه گیری ، جمع آوری داده ها ، تجزیه و تحلیل داده ها و خارج شدن از تحقیق . محققان کیفی باید از انتخاب مکان هایی که شناخته شده است و یا اشخاص با آنجا مراوده دارند اجتناب کنند ، چرا که هم ممکن است پیش پنداشت های محقق در مورد آن مکان ها بر مشاهدات عینی اش تأثیر گذارد و هم برای افراد آن مکان مشکل باشد که با دوست و همکارشان در نقش جدید محقق ارتباط برقرار نمایند .

دستیابی به محل :

بعد از انتخاب مکان ، قدم بعدی برقراری تماس است .

میزان مشکلاتی که محقق جهت ورود به مکان مطالعه با آنها مواجه خواهد شد به دو عامل بستگی دارد :

1 ) آن مکان تا چه حد عمومی باشد و

2 ) آزمودنی هایی که از آن مکان انتخاب می شوند تا چه حد مایل باشند که مورد مشاهده قرار گیرند .

هرچه مکا ن ها عمومی تر باشند ( برای مثال مکانی که افراد به صورت عمومی تلویزیون تماشا می کنند ، نظیر فرودگاه ها ، کافه ها و خوابگاه ها ) آاسان تر می توان در آنجا حضور یافت و برعکس هر چه مکان ها خصوصی تر باشند ( نظیر جایی که بتوان رفتارهای گروگانگیرها را مشاهده کرد ) ورود به آنها مشکل تر خواهد بود .

جمع آوری داده ها : ابزارهای سنتی جمع آوری داده ها ( مداد- کاغذ ) در سال های اخیر با دیگر ابزارها کامل شده است ، برای مثال ، بچتل ( 1976 ) دوربین های تلویزیونی را در نمونه کوچکی از خانواده ها نصب کرد تا رفتار تماشای تلویزیون خانواده را ضبط کند .

دو دوربین به صورت خودکار وقتی که تلویزیون روشن می شد به کار می افتاد و رفتار بینندگان را ضبط می کرد .

اگرچه استفاده از دوربین در مقایسه با مشاهده گر اطلاعات بیشتری را ثبت می کرد ، با این حال بچتل گزارش کرد که این پروژه به علت مسائلی چون پیدا کردن خانواده هایی که با انجام این کار راضی باشند و نگهداری تجهیزات و تفسیر نوارهایی که با نور کم ضبط شده اند ، مشکل بود .

از این رو محققان قبل استفاده از وسایل و تجهیزات برای مشاهده باید به دقت محاسن و معایب آنها را مورد بررسی قرار دهند . یادداشت برداری در موقعیت های مشارکت پنهان ، نیاز به توجه ویژه ای دارد .

در این موقعیت محقق در زمان مشاهده نمی تواند یادداشت بردارد و باید بلافاصله بعد از مشاهدات آنچه را به ذهن سپرده است ، مکتوب نماید . اگر هویت محقق شناخته شده باشد ، مشکل یادداشت برداری برطرف خواهد شد .

صرف نظر از موقعیت ، عاقلانه به نظر نمی رسد که محقق بخش زیاد وقت خود را صرف یادداشت برداری کند . علاوه بر این ، اگرچه آزمودنی ها ممکن است از قبل بدانند تحت مشاهده اند ، با این حال یادداشت برداری احتمالاً آنها را ناراحت خواهد کرد .

بهتر است فقط نکات مهم آنها به صورت خلاصه یادداشت شود و بعد از مشاهده بسط داده شوند .

یادداشت های میدانی بخش بنیادی هر مطالعه میدانی را تشکیل می دهد ، در این یادداشت ها مشاهده گر نه تنها آنچه را که اتفاق افتاده و گفته شده ثبت می کند بلکه برداشت های شخصی ، احساسات و تفاسیر آنچه را که مشاهده کرده است نیز می نویسد ، بهتر است باورها و برداشت های شخصی مشاهده گر نیز از داده های خام جدا نوشته شود .