نحوه اجرای پرسشنامه مصاحبه ای در پایان نامه ارشد روانشناسی نکات بسیاری دارد که دانستن آن برای گردآوره داده های آماری ضرورت دارد.
مصاحبه یک تعامل اجتماعی است و هیچ پاسخ دهنده ای نمی خواهد یک سوءظن ابتدایی بدی به وجود آید. بنابراین سوالات باز باید آسان و غیرتهدیدآمیز باشند و در صورت امکان برای پاسخ دهنده واضح باشد.
بعضی محققین پیشنهاد کرده اند که یک سوال ساده و واضح برای مثال سوالاتی که درباره نظرسنجی در مورد تلویزیون پرسیده می شود، همیشه در ابتدا سوال شود؛ حتی اگر پاسخ مورد قبول نباشد، زیرا این سوال به هدف مطالعه مربوط نمی شود.
به هر حال، به طور کلی باید از سؤالاتی که مورد استفاده قرار نخواهد گرفت، اجتناب شوند. از آنجایی که آنها طول و هزینه مصاحبه را می افزایند و ممکن است این خود غیر استادانه باشد برای شروع برگشت، هدف اصلی مطالعه را دچار مشکل کند.
در عوض همیشه ممکن است سوالات ابتدایی وجود داشته باشند که مهم هستند و همزمان نه مشکل و نه تهدید آمیز باشند. در مصاحبه های شخصی اغلب این مفید است که با بعضی از سؤالات نسبتاً عمومی و سؤالات نگرشی باز که به عنوان اصل مطالعه مربوط می شوند، شروع کنیم.
این سوالات پاسخ دهنده را بر روی عنوان مطالعه متمرکز می کنند و به پاسخ دهنده فرصتی می دهد که نظریات را که خیلی برجسته هستند، نمایش دهند. وقتی که یک مصاحبه گر به عنوان یک مصاحبه گر خوب تعلیم یافته درباره ی پاسخ ها علاقمند و بدون قضاوت است، پاسخگر راحت است و از شروع مصاحبه لذت می برد. همان طور که راپورت بین پاسخ دهنده و مصاحبه گر در طی مصاحبه به وجود می آید، این امر امکان پذیر می شود که به سوالات سخت و حساس تر پاسخ دهد.
مجموعه ی مختلفی از قوانین باید در پرسش نامه خود اجرایی و پستی دنبال شوند. سوالات باز که احتیاج به نوشتن بیش از چند کلمه دارند، مشکل و به طور بالقوه ای پیچیده درک می شوند زیرا احتمال خطاها یا اشتباهات گرامری یا املایی وجود دارد.
از آنجایی که اغلب پرسش نامه های پستی با سوالات بسته شروع می شوند. به هر حال این متداول است که یک فضای خالی در انتهای پرسش نامه پستی برای پاسخ دهنده کنار بگذاریم تا هر پیشنهادی که دارند ذکر کنند و از آنجایی که این یک مسئله اختیاری است، به عنوان تهدید تلقی نمی شود.
وقتی که به سوالات جمعیتی پاسخ می دهید: سوالات جمعیتی مانند سن و وضعیت شغلی و به خصوص درآمد، به عنوان سوالات شخصی و تهدید آمیز از طرف بعضی از پاسخ دهندگان درک می شوند. به طور کلی این سوالات به جای این که در ابتدای پرسش نامه پرسیده شوند باید در انتها قرار گیرند.
اگر سوال درآمد آخرین سوال در مصاحبه باشد اجتناب به پاسخ دادن به سوال درآمد در پرسش های دیگر تاثیری نخواهد گذاشت. اگر آیتم های جمعیتی به عنوان سوالات فیلتر مورد استفاده قرار گیرند، مشکل بوجود خواهد آمد؛ بنابراین اگر این بررسی به بیماری اعضای خانواده و روزهایی که به مدرسه نرفته اند، یا کار نکرده اند، مربوط شوند، این ضروری است که ابتدا در مصاحبه مشخص شود که اعضای خانواده چه کسانی هستند.
خواه سرکار بروند یا به مدرسه بروند؛ حتی در این مورد بهتر است که ابتدا با بعضی از سوالات غیر جمعیتی نظیر محل اقامت شروع کنیم. سوالاتی درباره درآمد خانواده طبیعتاً باید در انتهای مصاحبه پرسیده شود، حتی اگر خصوصیات دیگر خانواده در ابتدای مصاحبه به دست آمده باشد. پاسخ دهنده ممکن است نداند که چرا سوالات جمعیتی در ابتدا پرسیده می شوند.
این مفید است که این سوالات را با یک مقدمه ای شروع کنیم؛ مانند چیزی که در پرسش نامه انرژی باد گفتیم:«بنابراین ما می توانیم ببینیم که چگونه نظریات شما با افراد دیگر مقایسه می شوند. ما مایلیم حقایقی را درباره ی شما بدانیم». وقتی که لازم است سوالات جمعیتی در ابتدا پرسیده شوند خصوصاً این مهم است که برای پاسخ دهنده توضیح داده شود که چرا آوردن موضوع در ابتدای پرسش نامه ضروری است.
بنابراین در یک مطالعه سالم برای تک تک اعضای خانواده باید با این مقدمه شروع شود که:«من احتیاج به این دارم که اطلاعاتی درباره ی سلامتی تمام اعضای این خانواده به دست بیاورم و این که چگونه بسیاری از روزها آن ها کار نمی کنند و یا به مدرسه نمی روند.»
کاربرد funnel و توالی های Inverted-funnel :
تنظیم پرسش ها در حد یک عنوان همیشه باید با یک نتیجه ی منطقی دنبال شوند. در مصاحبه شخصی جایی است که پاسخ دهنده فرض می کند عقایدی درباره عنوان دارد. نتیجه funnel از کان و کنل 1957 ب شرح زیر است.
اصطلاح توالی funneling به روندی اطلاق می شود که از پرسیدن عمومی ترین یا غیر مختصرترین سوال در اولین محدوده ی پرسش نامه به سوالات محدودتر شده دنبال می شود. به این ترتیب محتوا به تدریج به طرف موضوعات دقیق، باریک (تنگ) می شود. یکی از اهداف مهم توالی funnel این است که ابتدا از سوالات شرطی شده یا سوگیری پاسخ ها نسبت به سوالاتی که در انتها می آیند، جلوگیری کند توالی funnel به خصوص زمانی به کار برده می شود که شخص یا مردی بخواهد که از آن سوالات ابتدایی باریک چیزهایی را درباره چارچوب مراجع پاسخ دهنده، معلوم و معین کند.
سری سوالات بعدی آن funneling به کار رفته نشان می دهد که اگر پاسخ دهنده نسبت به سیاست های روسیه فکر بکند. تصور می کند که سیاست خارجی ما نسبت به روسیه باید آرام یا محدود شده باشد. چرا این نقطه نظر را دارد؟
1- شما چگونه فکر می کنید درباره این که این کشور در روابطش با کشورهای دیگر چگونه به سر می برد؟
2- شما درباره روابطمان با روس ها چگونه فکر می کنید؟
3- شما فکر می کنید ما در ارتباطمان با روس ها باید روش متفاوت با آنچه که اکنون داشته ایم، داشته باشیم؟
4- (اگر بله) چه کاری باید متفاوت با روش حال انجام دهیم؟
5- بعضی از مردم می گویند که ما باید با روس ها خشک باشیم و بعضی دیگر فکر می کنند که خیل سخت تر از آنچه هستیم باید رفتار کنیم. نظر شما در این باره چیست؟ خواننده توجه خواهد داشت که اولین سوالات کلی است و این سوال یک چارچوب مرجعی برای پاسخ دهنده ندارد؛ اما به او آزادی بیشتری در بحث کردن درباره ی عنوان آزادی می دهد.
در پاسخ به این سوال پاسخ دهنده، احتمالاً چارچوب مرجع خودش را بیان می کند. در دومین سوال ما آن عنوان را به کشور روسیه محدود کرده ایم. سوال سوم در نظر پاسخ دهنده این هدف را دارد که ایالات متحده چطور باید با روسیه در ارتباط باشد. و پنجمین سوال به طور خاصی این هدف را دارد که ما فشار بیشتری را اعمال کنیم، یا این که نرم تر باشیم.
اگر سوال 5 زودتر از سوالات دیگر آمده بود پاسخ سوالات را تحت تاثیر قرار می داد. اگرچه سوالات در این توالی فانلینگ در شکلشان همگی باز هستند، یک توالی فانلینگ موثر کی تواند اغلب وسیله ای شود در این که سوالات اولی باز باشند؛ اما سوالات آخری بسته باشند.
اگر این توالی نشان داده شده بسط داده شود تا نگرش های پاسخ دهنده نسبت به بعضی مسائل روز را در برگیرد یا این که نظر او را با احترام به نقطه نظر خاص سیاست خارجی فعلی دربربگیرد، آن شکل بسته سوال باید که به عنوان مناسب ترین انتخاب شود.
سریهای سیاست خارجی ما ممکن است سوالات بسته زیر را در بر بگیرد:«آیا شما به ادامه روابط دیپلماتیک با روس ها علاقه مندید یا مخالفید»؟همچنین مصاحبه گر را در اظهار یک رابطه خوب با پاسخ دهنده در برانگیختن یک ارتباط کامل کمک می کند او به پاسخ دهنده اجازه می دهد که مراحل اولیه توالی را کلامی کند.
یک توالی که با سوالات بسته خاص به طور گسترده شروع می شد، ممکن بود پاسخگر را در به تاخیر انداختن تقویت کند، یا به طور کامل از صحبت کردن درباره ی هیچ یک از نگرش های برجسته کند. به هر حال در بعضی عنوان ها، پاسخ دهندگان ممکن است که نظریاتش را فرمول بندی نکنند؛ بنابراین نمی توانند به سوالات کلی در ابتدا پاسخ دهند.
در چنین فعالیت هایی یک توالی به طور پیشرفته به کار رفته است. توجه داشته باشید که این بحث فقط به مصاحبه های شخصی ارتباط پیدا می کند، در پرسش نامه های خود اجرا و پستی، پاسخ دهندگان نگاه اجمالی به کل پرسش نامه دارند.
بنابراین اگر مراحل funnel به کار رفته است، پاسخ های هر پرسش ممکن است تحت تأثیر سوالات بعدی قرار بگیرند. به هر حال، روش های inverted funneling برای پرسش نامه های پستی مناسب است.