ابزار اندازه گیری قلم و کاغذی تنها ابزار جمع آوری داده ها نیستند. مصاحبه ها، مشاهدات و داده های آرشیوی همگی منابع ارزشمندی را تشکیل می دهند که می توان از آن برای جمع آوری داده های مورد نیاز رساله و پایان نامه ها استفاده کرد.

چنین ابزارهایی به کرات توسط محققان پژوهش های کیفی مورد استفاده واقع شده است.

 

مصاحبه ها :

محققان کیفی اغلب از مصاحبه های باز استفاده می کنند (یعنی سؤالاتی پرسیده می شود اما پاسخ دهندگان گزینه هایی مثل مقیاس های لیکرت، سؤالات چند گزینه ای و سؤالات بله خیر برای سؤالات از قبل ایجاد می شوند و برخی سؤالات دیگر در امتداد مصاحبه و متناسب با پاسخ های مشارکت کننده به وجود می آید.

قسمت منتخب زیر از پایان نامه کیفی واندا بامبرگ (2004) نشان می دهد که این کار چگونه می تواند انجام شود .

 

ابزار سنجش

مثال:

اولین ابزار سنجش من در این تحقیق مصاحبه باز و نیمه ساختار یافته بود که با 15 نفر پاسخ دهنده از پنج حوزه تحصیلی انجام شد.

مریام (1998) مصاحبه های نیمه ساختار یافته را به عنوان مصاحبه هایی تعریف می کند که از ترکیبی از سؤالات ساختار یافته و ساختار نیافته تشکیل شده است.

سؤالات ساختار نیافته سؤالات باز هستند که به پاسخ دهندگان (آزمودنی) این امکان را می دهد که با آزادی عمل و خلاقیت بیشتری به سؤالات پاسخ دهند.

من در مصاحبه با پنج سرپرست، اعضای هیئت مدیره و اعضای تیم اجرایی اداره مرکزی از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته و باز استفاده کردم.

رویکرد مصاحبه نیمه ساختار یافته، داده های استاندارد قابل قبولی را برای همه آزمودنی ارائه نمود، اما این رویکرد این اجازه را نیز به من داد که به طور منعطف جواب ها را به صورت عمیق تری مورد بررسی قرار دهم و اطلاعات بیشتری را نسبت به آنچه که در مصاحبه ساختار یافته به دست آمد، جمع آوری کنم.

به منظور برقراری ارتباط بین این مطالعه با کارهای قبلی که با ابزار SLT انجام شده بود، سؤالات بازبینی شده پرسشنامه اثربخشی سازمانی و رهبری (OLEI) برای طرح سؤالات مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت.

 

سؤالات مصاحبه به سه دسته تقسیم شد:

یک دسته برای سرپرستان، یک دسته برای اعضای هیئت مدیره و یک دسته برای اعضای تیم اجرایی اداره مرکزی .

تمامی سؤالات مصاحبه به طور مستقیم با سؤالات تحقیق ارتباط داشتند و مبتنی بر چهار عامل نظریه رهبری هم افزایی بودند.

سؤالات طراحی شده به آزمودنی این فرصت را می داد تا پنج سبک رهبری سرپرستان و نحوه ارتباط آن با SLT را منعکس نمایند .

به نحوه توصیف ابزار مطالعه کیفی توسط بامبرگ توجه کنید.

هم چنین توجه داشته باشید که این مثال می تواند جنبه های مختلفی داشته باشد.

هدف شما نوشتن پایان نامه ای است که تا حد ممکن با پژوهش کیفی سازگاری داشته باشد.

 

مشاهدات :

فن اندازه گیری دیگری که به کرات توسط محققان کیفی مورد استفاده قرار می گیرد «مشاهده» است.

مشاهده می تواند به دو شکل انجام شود:

مشاهده مشارکتی و مشاهده غیر مشارکتی.

در مشاهده مشارکتی، مشاهده گر به عنوان عضو در یک گروه مشارکت دارد در حالی که مشاهداتی را هم انجام می دهد.

در مشاهده غیر مشارکتی، مشاهده گر شخصی است که مشاهداتی را انجام می دهد، اما به عنوان عضو گروه به حساب نمی آید.

اگر در نظر دارید که از مشاهده استفاده کنید، سؤالات زیر را از خودتان بپرسید؛ اسن سؤالات می تواند در نوشتن این قسمت از رساله یا پایان نامه به شما کمک کند:

(الف) چه چیزی را مشاهده خواهم کرد؛

(ب) چه کسانی را مشاهده خواهم کرد؛

(ج) مشاهدات من چه زمانی و در کجا رخ خواهند داد؛

(د) مشاهداتم را چگونه ثبت خواهم کرد؛

(ه) مشاهداتم را تا کی ادامه خواهم داد و

(و) آیا از آزمودنی در تحقیق، درخواست بازخور خواهم کرد؟

 

داده های آرشیوی :

فن سومی که اغلب توسط محققان کیفی مورد استفاده قرار می گیرد، تحلیل اسناد و مدارک است.

محققان کیقی انواع مختلفی از مدارک از قبیل مدارک آرشیوی (به طور مثال، سوابق دانشجو، نمرات آزمون استاندارد، تعداد دوره های حفظ و ابقای دانشجو، صورت جلسه ها، مطالب قیچی شده از روزنامه)، نشریات نقشه ها، نوارهای ویدئویی، نوارهای کاست و اشیاء را مورد بررسی قرار می دهند.

در قسمت مربوط به ابزار، باید مباحث جمعیت شناختی (مثل جنسیت، نژاد یا قومیت، سن، سال های تجربه و میزان تحصیلات) را مورد توجه قرار دهید.

داده های جمعیت شناختی، تصویری از آزمودنی در تحقیق را به خوانندگان ارائه خواهد کرد.

اطلاعات جمعیت شناختی باید هم در رساله ها و پایان نامه های کیفی و هم در رساله ها و پایان نامه های کمی آورده شود.

این نکته مجدداً در اینجا یادآوری می شود، زیرا شما باید نحوه الصاق برگه داده های جمعیت شناختی به ابزار سنجش تصمیم بگیرید.

اگر هنگام به کارگیری ابزار سنجش نتوانید داده های جمعیت شناختی را جمع آوری کنید، امکان ندارد که بتوانید این اطلاعات مهم را بعداً به دست آورید.

 

گردآوری داده ها

مثال :

داده ها به وسیله توزیع پرسشنامه بهره مندی مدیران مدارس از سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) به دو روش جمع آوری شد.

در روش اول پرسشنامه برای مدیران منتخب ارسال شد.

بر اساس نمونه گیری منظم، تمامی مدیرانی که در فهرست اسامی دارای شماره زوج بودند برای دریافت پرسشنامه انتخاب شدند.

در مجموع 82 پاکت پرسشنامه ارسال شد که این بسته ها شامل فرم پرسشنامه (که برگه اول پرسشنامه مهر شده و در پشت آن نیز یک نشانی برای بازپس فرستادن درج شده بود) و یک فرم رضایت بود.

روش دوم متشکل از توزیع پرسشنامه با استفاده پست الکترونیک و فن آوری شبکه محور برای مابقی مدیران موجود در فهرست بود.

در این راهبرد، فرم رضایت نیز از طریق پست الکترونیک برای مدیران ارسال شد. درون پیام الکترونیک، نشانی وب سایت فرم نظر سنجی آنلاین وجود داشت (hppt:// www.conroe.isd.tenet.edu/ doctoral/misus.htm).

مدیران فرم رضایت را پس از مشاهده وب سایت مذکور و تکمیل پرسشنامه به صورت آنلاین ارسال کردند.

پس از تکمیل آنلاین پرسشنامه و ارسال آن برای پردازش، داده های آن به طور خودکار به پایگاه داده فیلم میکر وارد می شد که روی یک سِرور مکینتاش جی سه کار می کرد و آن هم از نرم افزار سِرور اینترنت استارناین وب استار بهره گیری می کرد.

نتایج به دست آمده از داده های پرسشنامه پستی و پرسشنامه آنلاین به یک برنامه رایانه ای وارد شد که ورود داده ها را به صورت انبوه یا غیر انبوه طبق معیار شناسایی شده به وسیله این تحقیق امکان پذیر می کرد.

گر چه توضیح برت از روش جمع آوری داده ها به تفصیل مثال های پیشین نیست، اما او خواننده را گام به گام با تجربه آزمودنی خود همراه می سازد.