انواع روایی و پایایی پرسشنامه پایان نامه ارشد روانشناسی :
سه نوع اصلی روایی وجود دارد که عبارتند از:
(الف) روایی محتوا
(ب) روایی ملاک
(ج) روایی سازه.
پنج نوع مختلف پایانی وجود دارد که هر یک از آنها با نوع متفاوتی از ثبات و پایدار ابزار سر و کار دارد:
الف) پایایی آزمون- آزمون مجدد
ب) پایایی صورت های هم ارز
ج) پایایی سازگاری درونی
د) پایایی آلفا
ه) پایایی دو نیمه کردن
و) پایایی ارزیاب ها.
با ما همراه باشید:
روایی یا اعتبار :
روایی بیان گر این است که یک ابزار، درست همان چیزی را می سنجد که بدان منظور طراحی شده است.
سه نوع اصلی روایی وجود دارد که عبارتند از: (الف) روایی محتوا، (ب) روایی ملاک، (ج) روایی سازه.
الف) روایی محتوا
روایی محتوا نشان دهنده این است که یک ابزار سنجش تا چه محدوده ای از محتوای حوزه مورد نظر را اندازه گیری می کند. روایی محتوا در آزمون های موفقیت از اهمیت ویژای برخوردار است. مثلاً اگر نمره یک آزمون نتواند آموخته های دانش آموز و سطح یادگیری مورد انتظار از آن را اندازه گیری کند، نخواهد توانست میزان موفقیت دانش آموز را به درستی منعکس نماید. برای مثال، آزمون های موفقیت استاندارد معمولاً روایی محتوای خوبی دارند. روایی محتوا بر مبنای قضاوت افراد متخصص تعیین می شود.
ب) روایی ملاک
روایی ملاک دارای دو شکل هم زمان و پیش بین است. روایی هم زمان، میزان همبستگی نمرات دو آزمون مختلف را که به طور هم زمان اجرا شده است، مورد بررسی قرار می دهد. روایی پیش بین، بیانگر این است که یک آزمون می تواند پیش بینی کند که افراد در آینده چگونه عمل خواهند کرد. روایی پیش بین در آزمون هایی حائز اهمیت است که آنها برای انتخاب افراد استفاده می شود. استفاده از آزمون SAT یا ACT به عنوان معیاری برای پذیرش در دانشکده ها و دانشگاه ها و آزمون کارشناسی ارشد (GRE) یا آزمون قیاس میلر (MAT) مثال هایی هستند که برای انتخاب دانشجویان و پذیرش آنان در دانشگاه های تحصیلات تکمیلی به کار می روند.
ج) روایی سازه
روایی سازه مهمترین شکل روایی است، زیرا با آن چه که یک ابزار واقعاً اندازه می گیرد، سر و کار دارد. همان طور که قبلاً اشاره شد، همه متغیرها از سازه نشأت می گیرند، مثل متغیرهای هوش، موفقیت، شخصیت و غیره. در پژوهش ها از روایی محتوا و ملاک برای تعیین روایی سازه ابزار استفاده می شود. هیچ مطالعه ای به تنهایی نمی تواند روایی سازه یک ابزار را ایجاد کند. بلکه برای رسیدن به روایی سازه، مطالعات جدی متعددی مورد نیاز است. روایی سازه، موجه بودن ابزار مورد استفاده در تحقیق را فراهم می کند و مناسب بودن تعبیر و تفسیرهای مورد انتظار ابزار را نشان می دهد.
پایایی یا اعتماد :
پایایی میزان ثباتی است که در نتایج اندازه گیری های یک ابزار مشاهده می شود.
پنج نوع مختلف پایانی وجود دارد که هر یک از آنها با نوع متفاوتی از ثبات و پایدار ابزار سر و کار دارد: الف) پایایی آزمون- آزمون مجدد، ب) پایایی صورت های هم ارز، ج) پایایی سازگاری درونی، د) پایایی آلفا، ه) پایایی دو نیمه کردن و و) پایایی ارزیاب ها.
الف) پایایی آزمون- آزمون مجدد
پایایی آزمون- آزمون مجدد یا بازآزمایی نشان دهنده این است که نمرات حاصل از به کارگیری یک ابزار تا چه حددی در طول زمان ثابت می ماند.
روش تعیین پایایی بازآزمایی به شرح زیر است:
ابزار را برای یک گروه مناسب به کار بگیرید. بعد از حدود دو هفته، همان ابزار را برای همان گروه مجدداً به کار ببرید.
همبستگی بین نمرات حاصل از دو آزمون را محاسبه کنید.
نتایج را ارزیابی کنید.
اگرضریب به دست آمده بالا بود، ابزار از پایایی آزمون- آزمون مجدد خوبی برخوردار است.
ب) پایایی صورت های هم ارز
صورت ها یا فرم های هم ارز، دو ابزار سنجش می باشند که از هر جهت مثل هم هستند و فقط آیتم های واقعی مندرج در آنها با هم فرق دارد.
آزمون موفقیت استاندارد شده هنجاری، مثالی از صورت های هم ارز می باشد.
هم چنین، در برخی از پژوهش ها، دو صورت از یک ابزار برای یک گروه به کار گرفته می شود که یکی به عنوان پیش آزمون و دیگری به عنوان پس آزمون منظور می گردد.
روش تعیین پایایی صورت های هم ارز به شکل زیر اجرا می شود:
یک صورت از آزمون را برای یک گروه مناسب پیاده کنید.
در همان حال یا کمی پس از آن، دومین صورت ابزار در همان گروه اجرا نمایید.
همبستگی بین دو مجموعه نمرات به دست آمده را محاسبه کنید.
نتایج را ارزیابی نمایید.
اگر ضریب حاصل از هم ارزی بالا باشد، ابزار سنجش از پایایی صورت های هم ارز مناسبی برخودار است.
ج) پایایی سازگار درونی
سازگاری درونی نوع پرکاربرد پایایی است که با یک ابزار سنجش در یک زمان سر و کار دارد.
برای به دست آوردن پایایی سازگاری درونی سه رویکرد مختلف وجود دارد: دو نیمه کردن، کودِر- ریچاردسون و آلفای کرونباخ.
د) پایایی کودر- ریچاردسون و پایایی آلفای کرونباخ
کودر ریچاردسون (KH) و آلفای کرونباخ، پایایی سازگاری درونی را از طریق تعیین میزان ارتباط بین همه آیتم های یک ابزار با کل آیتم های ابزار دیگر، برآورد می کنند.
ضریب سازگاری درونی 8/0 برای ابزاری که از 40 آیتم تشکیل شده است، قابل قبول می باشد.
اگر ابزاری دارای شاخص های فرعی است، ضرایب سازگاری درونی باید برای هر دسته از زیر شاخص ها محاسبه شود.
ابزارهای دارای آیتم ها و زیر شاخص های کمتر به نوعی ضرایب پایایی کوچک تری خواهند داشت.
ه) پایایی دو نیمه کردن
پایایی دو نیمه کردن به تقسیم یک ابزار به دو نیمه اشاره دارد. روش تعیین پایایی دو نیمه کردن به شرح زیر است:
کل ابزار را برای یک گروه اجرا کنید.
سؤوالات را به دو نیمه مقایسه پذیر تقسیم کنید، متداول این است که سؤالات زوج و فرد را از هم تفکیک می کنند.
نمره هر فرد را برای دو نیمه محاسبه کنید؛ هر مشارکت کننده یک نمره برای سؤالات فرد و یک نمره برای سؤالات زوج خواهد داشت.
همبستگی بین نمرات دو نیمه را محاسبه کنید.
فرمول تصحیح اسپیرمن- براون را به کار ببرید.
نتایج را ارزیابی کنید.
اگر مقدار ضریب بالا باشد، ابزار پایایی دو نیمه کردن خوبی برخوردار است.
و) پایایی ارزیاب ها
در ابزارهایی که به طور بالقوه ذهنی هستند نیز باید به بررسی پایایی پرداخت.
در آزمون های تشریحی، آزمون های عملکرد، آزمون های فرافکن و مشاهدات- و تقریباً هر ابزاری که مستلزم پاسخ های بیش از یک کلمه است- به پایایی نمره گذاری می پردازند.
در چنین موقعیت هایی، محققان با پایایی کارشناسان (نمره دهندگان، مشاهده گران، ارزیابان) سر و کار دارند.
پایایی کارشناسان نوعاً به وسیله فنون همبستگی به دست می آید، اما می توان آن را به عنوان درصدی از توافقات نیز در نظر گرفت.
این مقاله را هم ببینید:
اعتبار یا روایی و اعتماد یا پایایی پرسشنامه پایان نامه
