تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی) : این بند یکی از مهم ترین بند های تدوین طرح پیشنهادی تحقیق است.

چون در این مرحله محقق با تعاریف نظری مختلف مواجه بوده است، برای این که هم خودش و هم دیگران فهم یکسانی از متغیر ها و اصطلاحات مورد استفاده در این تحقیق بخصوص داشته باشند، مبادرت به تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها و سایر اصطلاحات می کند.

برای درک بهتر مطلب توصیه می شود فصل سوم و چهارم کتاب روش تحقیق نوشته کیویو کاپنهود، ترجمه دکتر حسین نیک گوهر با دقت و به دفعات مطالعه شود.

در این کتاب با استفاده از یکی از تحقیقات دور کیم روش مفهوم سازی متغیر ها توضیح داده شده است.

دور کیم در پاسخ به این سوال که خود کشی چیست؟

بر خلاف آنچه در زمان خودش معمول بوده است، و آن را یک نوع رفتار روانپریشانه می دانسته اند، خودکشی را به عنوان یک کار کرد اجتماعی مفهوم سازی کرده است.

بنابراین خواننده متوجه می شود که اگر خود کشی مفاهیم متعددی دارد، در این تحقیق به مفهوم کارکرد اجتماعی به کار می رود و می توان رابطه آن را با دیگر کارکرد های اجتماعی سنجید.

تعریف عملیاتی زمانی ضرورت پیدا می کند که متغیر مستقیما قابل اندازه گیری نباشد، لذا محقق سعی می کند با مشخص کردن ابعاد و مولفه های متغیر آن را قابل اندازه گیری کند.

 شخصیت را نمی توان مستقیم اندازه گرفت، بنابراین دانشمندان مختلف ابعاد، مولفه ها و شاخص های متعددی را برای اندازه گیری آن معرفی کرده اند.

درک بهای رفتار سازمانی به کرات و از منظرهای مختلف به آن اشاره شده است.

به طور خلاصه می توان متغیر ها را با استفاده از منابع مختلف تعریف نظری کرد، ولی تعریف مفهومی و عملیاتی هر متغیر باید اختصاصا برای هر تحقیق و با اتکاء به نظریه ها و مکاتب مختلف بیان شود.

تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق در پایان نامه به همراه مثال