در این مقاله، بخش مهمی از فرایند پایان نامه نویسی را با شما در میان می گذاریم، یعنی، تعیین نوع تحقیق و روش تحقیق که برای مطالعه از آن استفاده خواهید کرد.
در واقع، مطالب این مقاله جزو فصول پایان نامه شما محسوب نمی شود، اما در نوشتن طرح پیشنهادی و انجام تحقیق بسیار حائز اهمیت است.
فنون و روش های تحقیق ارائه شده در این مقاله، ریشه در مشاهدات و کنجکاوی های انسان دارد.
در این مقاله علم را به معنای وسیع کلمه - شیوه انعکاس دنیای ما - تعریف می کنیم.
درست همان طوری که فراگیر علم را از طریق نگرش ها، فرآیندها و نتایج تجربه می کنند، ما نیز به عنوان محققان بزرگ سال همان گونه عمل می کنیم.
نگرش شما به عنوان یک محقق، حائز اهمیت است.
در ابتدا، باید خودتان را به عنوان یک محقق و نویسنده در نظر بگیرید، نه یک دانشجوی فوق لیسانس یا دکتری.
نگرش تان به عنوان یک دانشمند جوان، شما را به افق های دور دست خواهد برد.
این کار، شما را به کنجکاوی بیشتر در موضوع مورد نظر خود و موضوعات دیگران تشویق خواهد کرد؛ تصور خود به عنوان یک محقق و نویسنده، شما را برای انجام تحقیق آماده خواهد ساخت.
این تصور باعث می شود که زمانی که حتی شکست می خورید هم مجدداً به تحقیق ادامه دهید و کمک می کند که از اشتباهات خود درس بگیرید؛ این تصور منجر به سعه صدر و دید باز در شما شده و باعث می شود که با دیگران بیش از پیش همکاری کنید.
از این گذشته، داشتن نگرش مثبت به تحقیق، باعث خواهد شد که به دنبال منابع اطلاعاتی معتبر و قابل اعتماد بگردید؛ نظرات مختلف را بیان کرده و با آنها کنار بیایید؛ از تعمیم های افراطی اجتناب کنید؛ از قضاوت پیش از موعد و قبل از بررسی و ارزیابی تمامی شواهد، جلوگیری کنید؛ از ادعاهای واهی و بدون سند و مدرک کافی پرهیز نمایید و با دید باز سوالات مرتبط با تحقیق را بیان کنید.
آشنایی با فرآیندهای تحقیق به شما کمک خواهد کرد تا در طول تحقیق به روش انتقادی و خلاقانه کار کنید.
در ساده ترین حالت، فرآیندهای تحقیق عبارتنداز:
مشاهده، طبقه بندی، مقایسه، برقراری ارتباط، اندازه گیری، برآورد، پیش بینی و نتیجه گیری.
هم چنین از فرآیندهای شناسایی و کنترل متغیرها، عملیاتی کردن تعاریف، فرضیه سازی، طراحی سؤال، آزمایش، بررسی، تفسیر داده ها یا ساختن نظریه ها یا الگوها استفاده خواهید کرد.
نتیجه تحقیق و پایان نامه شما، پایگاه دانش رشته مربوط را توسعه می دهد؛ بنابراین، به دلیل این که دانش، قدرت محسوب می شود، شما نیز در طول انجام تحقیق و در هنگام برنامه ریزی برای مطالعه، انتخاب روش تحقیق و انجام پژوهش، مسئولیت بیشتری را به عهده خواهید داشت.
شما تعهد اخلاقی دارید که پژوهش را به بهترین نحو ممکن انجام دهید.
ممکن است بپرسید که آیا حتی در مرحله نوشتن پایان نامه هم این مسئولیت وجود دارد؟ جواب مثبت است.
با این وجود، ممکن است از شما درباره مطالعه تان سؤالی پرسیده شود، هم چنین می دانید که بیشتر علوم در طی زمان تغییر می کنند و درباره مطالعه تان سؤالی پرسیده شود، هم چنین می دانید که بیشتر علوم در طی زمان تغییر می کنند و دانش هم چنان که تولید می شود به چالش کشیده می شود.
در رابطه با تحقیق خود این گفته اسلاوین (1992) را به یاد داشته باشید که « بهترین طرح تحقیق آن است که چیزی به دانش اضافه کند، و مهم نیست که چه نتیجه ای حاصل می شود.»
نتیجه تحقیق شما صرف نظر از میزان تأثیر معنادار آن، ممکن است توسط خوانندگان مختلف به صورت متفاوتی تعبیر و تفسیر و مورد استفاده قرار گیرد و این به شرایط و تجربیات آنان بستگی دارد.
پایان نامه شما به عنوان یک محصول، ممکن است شکل سلسله مراتبی به خود بگیرد، از قبیل تحقیق واقعی یا تک مفهومی، اصول تحقیقی که با چند مفهوم مرتبط باشند، یا نظریه ها که در بالاترین سطح تحقیق قرار دارند.
هر چقدر نتیجه تحقیق به بالای هرم نزدیک تر باشد، نشان دهنده پیچیدگی بیشتر تحقیق خواهد بود.
باید توجه داشت که در توسعه یا ایجاد نظریه، از طریق انجام تحقیقات پیچیده، از دو روش شناسی کیفی و کمی پژوهش ممکن است استفاده شود.
زمانی که می خواهید روش تحقیق را مشخص کنید. باید دو سؤال مهم را در نظر داشته باشید:
اول، باید از خودتان بپرسید که قصد یا هدف من از تحقیق چیست؟
دوم، سؤالات تحقیق من کدامند؟ این عناصر مقدماتی، تعیین کننده روش تحقیق شما خواهند بود.
ممکن است تشخیص شما این باشد که یک تحلیل کمی برای پاسخ به سؤالات تحقیق و تحقق اهداف پژوهشی تان کافی است.
از طرف دیگر، ممکن است به این نتیجه برسید که برای فهم عمیق تر موضوع، جهت پاسخ گویی به هدف تحقیق، روش تحقیق کیفی مناسب است؛ یا سرانجام، ممکن است تصمیم بگیرید که ترکیبی از دو روش، تحلیل کمی و کیفی را به عنوان بهترین روش تحقیق برای پایان نامه به کار بگیرید.
