در این مقاله تفاوت قیاس و استقراء بیان می شود که در روش تحقیق پایان نامه نویسی کارشناسی ارشد بسیاری از رشته ها از جمله روانشناسی و علوم تربیتی مفید است.
قیاس و استقراء:
دو نظام منطقی در علم، قیاس و استقرار هستند.
1ـ استقراء از جز به کل رسیدن.
از مجموعه ای مشاهداست خاص به کشف الگویی که معرفو درجه ای از نظم در میان همه رویدادهای معین است، حرکت می کند. با «آیا» شروع می شود و به سمت «چرا» حرکت می کند.
نظریه های استقرایی، الگوهای کلی را از درون مشاهدات جزیی پیدا می کنند. (از واقعیت ها به سمت نظریه ها) حرکت می کند.
در مرحلة استقرایی، «از» مشاهدات به استدلال می پردازیم. استقراء بوجود آمدن تعمیم ها از مشاهدات مشخص است.
2ـ قیاس:
از کلی به جزء رسیدن. حرکت این نوع استدلال عبارت است از:
1ـ الگوی مورد انتظارش می رود.
2ـ مشاهداتی که آزمون می کنند که آیا الگوی مورد انتظار واقعاً رخ داده است یا خیر.
قیاس با «چرا» شروع می شود و به سمت «آیا» حرکت می کند.
در مرحلة قیاسی، «از سوی» مشاهدات استدلال می کنیم.
قیاسی متضمن اشتقاق انتظارات یا مزضیه ها از نظریه هاست.
مبنای تحقیق درباره واقعیت های اجتماعی، شروع از قیاس و منطق قیاسی است.
و تبیینی که به رفتار انسان ها یا پدیده-های اجتماعی استناد به قوانین کلی می پردازد، تبیین قیاسی است.