بیان مسئله و فرضیه و نظریه در روش تحقیق پایان نامه نویسی ارشد روانشناسی سه نکته مجزا هستند که دانستن تفاوت آن ها برای دانشجو لازم است تا در نگارش پروپوزال و پایان نامه کارشناسی ارشد مورد توجه قرار دهد.
تحقیق با مسأله آغاز می شود و محقق برای حل مسأله یا پاسخگویی به سؤال فرضیه ای صورت بندی می کند در صورتی که اطلاعات جمع آوری شده فرضیه تدوین شده را حمایت کند.
پایه و اساس برای تعمیم و نتیجه گیری کلی به وجود می آید که بعد از سال ها کار روی آن «نظریه» بوجود می آید.
نظریه برای معنابخشیدن به واقعیت ها به کار برده می شود نظریه می تواند راهنمای محقق در دستیابی به واقعیت ها باشد.
اگر چه تفاوت بین فرضیه و نظریه چندان مشخص نیست اما نظریه دارای دامنۀ گسترده تری است و در مقایسه با فرضیه بر پایه پیچیده تری استوار است.
عملاً نظریه یک فرضیه بسط یافته ای است که با چندین واقعیت سر و کار دارد.
بنابراین تفاوت میان نظریه و فرضیه در میزان کاربرد است نه در نوع.
در صورتی که نظریه ها در مقیاس وسیع تری به آزمایش گذاشته شوند و اطلاعات آزمایشی و تجربی آن ها را تأیید کنند و از طریق آن ها بتوان رابطه منظمی را پیش بینی کرد، تبدیل «قانون» می شوند، مانند قانون مالتوس دربارۀ رشد...
در صورتی که قانون از چنان استحکامی برخوردار باشد که بتوان آن را به یک باور تبدیل کرد و از آن انگاره های دیگری سازماندهی کرد و از انگاره ها تصورات دیگری استنتاج کرد، قانون به «اصل بدیهی» تبدیل می شود.