هیپوتیروئیدی(کم کاری تیروئید) که در اصطلاح عامیانه به گواتر معروف است هنگامی ایجاد میشود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن هورمون تولید کند. در بین بیماریهای غدد درون ریز هیپوتیروئیدی شایع ترین بیماری پس از دیابت میباشد و میزان بروز آن با افزایش سن بیشتر میشود. بیماری در زنان شایعتر است و میتواند در هر سنی ایجاد شود(امینی،1392)
علل شایع ایجاد کننده بیماری عبارتند از: هیپوتیروئیدی اولیه، برداشته شدن تیروئید با جراحی، کمبود ید که در این مورد غده تیروئید بزرگ میشود (گواتر)، مصرف داروها (لیتیوم، آمیودارون و...)، هیپوتیروئیدی ایدیوپاتیک، تیروئیدیت هاشیموتو، استفاده از ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید برای درمان سایر بیماریهای تیروئید، هیپوتیروئیدی ثانویه که مربوط به اختلال عملکرد و کم کاری هیپوفیز است( Miller, 2007).
انواع هیپوتیروئید هيپوتيروئيديسم شايعترين اختلال كلينيكي عملكرد تيروئيد ميباشد. هيپوتيروئيديسم غالباً بوسيله برخي اختلالات غدة تيروئيد ايجاد ميشود كه به كاهش در توليد و ترشح تيروكسين و تري يدوتيرونين منجر ميشود، كه در اين صورت به عنوان هيپوتيروئيديسم اوليه يا تيروئيدي ناميده ميشود.
هيپوتيروئيديسم اوليه با افزايش ترشح تيروتروپين همراهي دارد. تعداد كمتري از هيپوتيروئيديسمها در نتيجة كاهش تحريك تيروئيد بوسيله TSH ايجاد ميشود كه به عنوان هيپوتيروئيدي مركزي با ثانويه ناميده ميشود. هيپوتيروئيديسم مركزي بوسيلة بيماري هيپوفيز يا هيپوتالاموس ايجاد ميشود كه به علت كاهش هورمون آزاد كنندة تيرتروپين ايجاد ميشود.
در تمام جهان، كمبود يد شايعترين علت هيپوتيروئيدي ميباشد. در مناطقي كه دريافت يد كافي است، شايعترين علل، تيروئيديتهاي اتوايميون مزمن هستند كه به انواع گواتر و فرمهاي آتروفيك ديده ميشوند و هيپوتيروئيديسم به دنبال ردياسيون ميباشد كه هم به وسيله درمان هيپوتيروئيديسم با يد راديواكتيو و هم به وسيله راديوتراپي مستقيم خارجي گردن در بيماران با لنفوم يا كانسرهاي سر و گردن ايجاد ميشود. هرچند كه هيپوتيروئيديسم مركزي نادر ميباشد، بعضي از علل آن به عنوان مثال، تومورهاي هيپوتالاموس و هيپوفيز ميباشند(نجفی پور،1383).