در این متن نحوه نوشتن مقاله های مروری روانشناسی به طور کامل آموزش داده شده است.
چگونگی تهیه مقاله مروری :
مقاله های مروری دارای ساختار ویژه هستند ، یعنی هرمقاله براساس تشخیص و سلیقه نویسنده سازمان می یابد.
نویسنده مقاله مروری پس از آن که هدف خود را مشخص ساخت لازم است به تدوین ساختار مقاله خود بپردازد.
این ساختار گرچه مقدماتی محسوب می شود و از انعطاف پذیری برخوردار است اما چارچوب لازم برای گردآوری داده ها را فراهم می کند و طرح اولیه برای تنظیم نهایی مطالب محسوب می شود.
پس ازتنظیم ساختار مقاله ، بررسی منابع برای جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز ، آغاز می شود.
در این مرحله ، تشخیص منابع معتبر و آگاهی از روش های مناسب مطالعه و یادداشت برداری حائز ارزش ویژه است.
برای نویسنده مقاله ضرورت دارد که دراین مرحله مطالب موردنظر خود را یادداشت کند و از برگه هایی برای این کار استفاده نماید که اجازه ثبت تمام مشخصات منبع را دراختیار او بگذارند و هم چنین لازم است به ایده هایی که در این مرحله پدید می آیند و در بردارنده نوعی نقد مطالب شده یا مکمل آن ها محسوب می شوند، عنایت ویژه شود و برای یادداشت آن ها فرصت از دست نرود.
پس از جمع آوری داده های مورد نیاز ، بررسی نقادانه مطالب جمع آوری شده آغاز می شود.
نویسنده مقاله در این مرحله سعی می کند با مقایسه مفاهیم و مطالب و با کمک از تجارب و دانش خویش ، درباره آن چه که قبلا به عنوان ساختار تدارک دیده و درباره آن چه که از منابع فراهم آورده است، به تفکربپردازد و قضاوت نماید.
این نقد متفکرانه فراتر از فهم محققانه است و بر بستر درک همه جانبه و عمیق اندیشه ها و آراء جمع آوری شده می روید.
حاصل عمده نقادی نویسنده آن است که ساختار نهایی مقاله خود را فراهم می کند و نوع استفاده از مطالب جمع آوری شده را تعیین می نماید.
بر پایه این نقد ، سازماندهی اصلی مطالب شکل می گیرد.
در سازماندهی مقاله ، نویسنده به طرح افکار و ایده های خود می پردازد و از گفته ها و نوشته ها و نتایج تحقیقات دیگران درجهت ارائه شواهد کار خود ، استفاده می کند.
به عبارت دیگر، دراین مرحله ، نویسنده ای دیده می شود که با درک عمیق و همه جانبه آراء و افکار دیگران و نقادی مستدل و منطقی آن ها به طرح نظریه های خود می پردازد و موضوع را به گونه ای طرح می کند که خاص اوست.
تمایز اصلی دو نوع مقاله های مروری درهمین مرحله آشکار میشود. وقتی که نویسنده با ارائه ساختار تازه به طرح مباحث و مطالب گذشته می پردازد و ایده های گذشتگان را با سازماندهی جدید عرضه می کند.
تالیفی پدید می آید، اما وقتی که نویسنده مقاله به بازسازی ساختار قناعت نمی کند و به طرح محتوای تازه همت می گمارد و عملاً مرزهای دانش بشری راگسترش می دهد، مقاله تحلیلی حاصل می شود. البته در هردو نوع مقاله مروری ، نقش نویسنده کاملا آشکار است.
مروری نوعی در کنار هم چیدن ساده مفاهیم و نظریه های قبلی نیست.
حتی درمقاله تألیفی ، تلاش نویسنده برای گزینش مطالب و ایجاد ارتباط بین آن ها کاملا آشکار است و به همین علت است که مقاله تألیفی اثری تازه محسوب می شود.
پس از سازماندهی متن ، نوبت به نتیجه گیری از مباحث می رسد.
قاعدتاً متن یک مقاله مروری سرشار از بحث و بررسی آراء و نظریه هاست، و در چنین شرایطی نتایج اصلی در متن مقاله هم زمان ، تحلیل آراء و نظریه ها ارائه شده است ، اما طرح مجزای آن ها نوعی تاکید بر آن ها خواهد بود و امکان درک بهتر را برای خواننده فراهم می آورد.
در تهیه مقاله های مروری ، استفاده ازمنابع حائز ارزش ویژه است و ذکر صحیح آن ها درمتن نشان دهنده رعایت اصول اخلاقی ازسوی نویسنده است.
پایان بخش یک مقاله مروری ، تهیه صحیح فهرست منابع است.
براین اساس می توان گفت که مراحل اساسی تهیه یک مقاله مروری به شرح زیراست:
• بازشناسی و تصریح هدف های نگارش مقاله
• طراحی ساختار اولیه مقاله
• جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم در قالب ساختار اولیه
• بازنگری مطالب و نقد متفکرانه آن ها
• بازسازی ساختار اولیه و تدارک ساختار اصلی مقاله
• سازماندهی مطالب و تدوین مقاله
• بازخوانی بی طرفانه و نقادانه مقاله و تدوین نهایی آن
مقاله های مروری از چند جزء تشکیل می شوند که در تدارک هریک از آن ها رعایت برخی اصول ضرورت دارد.
اجزاء عمده و برخی اصول تهیه و تدوین مقاله های مروری بدین شرح است :
عنوان :
عنوان مقاله مروری، علاوه برآن که باید تصویری صادقانه ازمحتوا عرضه نماید؛ درعین حال ، باید جذاب وکوتاه باشد. کوتاهی عنوان نمی تواند دستاویزی برای مبهم گویی و کلی گویی باشد. به طورکلی یک عنوان مناسب حداکثراز 12 کلمه تشکیل شده است.
• چکیده :
متن کوتاهی است که حدود چهارصد کلمه دارد و مدعای اصلی مقاله راباعنایت به مسأله ای که مطرح بوده ، هدفی که ازبررسی مسأله دنبال می شده ، روشی که برای بررسی به کاررفته و نتایج عمده ای که حاصل شده را ارائه می کند.
• واژگان کلیدی :
به مفاهیم و عباراتی واژگان کلیدی گفته می شود که برای بازیابی مقاله می توان به آن ها متوسل شد. این واژگان ، کاملاًبرخاسته از متن مقاله هستند و در عرف متخصصان حوزه علمی مقاله، در ذهن کسی که محتوای مقاله را جستجو می کند، پدیدمی آیند. این مفاهیم ازحیث پوشش باید ازدامنه ای برخوردار باشند که دستیابی راتسهیل نمایند و چنان محدودیت آفرین باشندکه فرد جویای مقاله را به مقاله برساند.
• ساختار (چارچوب) مقاله :
دراین قسمت عناوین اصلی و فرعی ذکرمی شوند . این عناوین ، تصویر کلی مباحث مقاله را ارائه می کنند و به خواننده دیدکلی می دهند و تصمیم گیری او رابرای استفاده از مقاله ، آسان تر می کنند.
• مقدمه :
مقدمه نوعی آماده سازی خواننده است برای آن که از حیطه و گستره موضوع باخبر شود و با مسأله آشنا گردد. در عین حال، در مقاله های مروری بهتراست شرح سوابق مسأله و چگونگی بررسی آن در مقدمه مطرح شود.
• متن مقاله :
به محتوای اصلی مقاله متن گفته می شود. متن هریک از مقاله های مروری از تقسیمات خاصی ، براساس کشش موضوع و سلیقه نویسنده ، برخوردار می شود.
متن در بردارنده مطالب اصلی و مدعای نویسنده است. بنابراین ، گسترده ترین بخش مقاله محسوب می شود و براساس عناوینی تنظیم می گردد که بر بنیاد منطق ، بایکدیگر ارتباط یافته اند.
• نتیجه گیری :
گرچه درمقاله های مروری سنت برآن است که نتیجه گیری در دل متن ارائه شود و از تفکیک آن خودداری گردد، اما بهتر است این بخش به صورت منفک آورده شود. نتیجه گیری به شرح مشخص و منفک نتایج حاصل از بررسی اختصاص می یابد تا امکان دستیابی سهل ترمحقق آنرا به نتایج فراهم سازد.
• منابع :
تمامی اسنادی که داده ها و اطلاعات مورد نیاز مقاله از آن ها به دست آمده اند، منابع مقاله محسوب می شوند.
این اسناد درشکل های مختلفی ممکن است موجود باشند، که ذکر آن ها کاملا لازم است.
معرفی اسنادکتبی در مقاله های مروری مرسوم و آسان است. اما باید نویسنده به معرفی منابع شفاهی یا اشیایی که از آن ها استفاده کرده ، نیز مبادرت نماید.
سهم هریک ازاجزاء مقاله درشکل گیری نسخه نهایی آن یکسان نیست .
گرچه تعیین سهم این اجزاء به صورت کمی مرسوم و مقدور نیست و باید براساس شرایط خاص مقاله به آن ها نگریست، اما پیشنهاد می شود در تدوین یک مقاله مروری نسبت هریک ازاجزاء به شرح جدول زیر رعایت شود.
