زیبایی همواره یکی از مهمترین ابعاد هنر و معماری در طول تاریخ مطرح بوده و تزئین حقیقی نیز به‌عنوان یکی از روش‌های خلق زیبایی در معماری ایران مورد استفاده قرارگرفته‌است.
جزئیات بیشتر در ادامه مطلب + دانلود فایل مقاله
منابع:
دارد
نوع فایل:
Word قابل ویرایش
تعداد صفحه:
24 صفحه
کد:
219 mt
انواع تزئینات در معماری اسلامی
در معماری اسلامی تزئین و آرایش ساختمان که جزء لاینفک معماری محسوب می‌شود در آجرکاری، کاشیکاری، گچبری و آئینه‌کاری نمود بارزی دارد و حاصل دست‌رنج هنرمندانی است که برای اعتلای این هنر با تاکید بر ایمان خویش، از جان خود مایه گذاشته و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزیده‌اند. بحث معماری اسلامی بدون پرداختن به تزئینات آن ناقص می‌باشد زیرا تزئینات جزء لاینفک معماری اسلامی است و بخش عمده‌ای از معماری اسلامی به تزئینات اختصاص یافته و عملکرد وسیع و ارزشمندی در راستای اهداف معماری اسلامی و حتی در شکل‌گیری و دوام و بقای آن دارد. این تزئینات می‌تواند شامل کوچک‌ترین اجزای معماری با کاربرد انواع مصالح در ساده‌ترین صورت ممکن تا کلی‌ترین و عمده‌ترین بخش‌های معماری مانند گنبد‌ها، شبستان‌ها و... با انواع و اقسام مصالح در پیچیده‌ترین شکل‌های مختلف هندسی و انتزاعی با روش‌های گوناگون باشد. اما دلیل و علت استفاده از این تزئینات برای ما روشن نیست. برای پاسخ به این سوال ابتدا مفهوم تزئین را در بینش هنر اسلامی مطرح می‌کنیم، چون عده‌ای معتقدند که معماری اسلامی یک معماری فاقد تزئین و فاقد ارزش‌های معماری می‌باشد و تزئینی بودن را به‌عنوان یک نقص معرفی می‌کنند و آن را آرایه‌ای فریبنده می‌انگارند. اما در بینش هنر اسلامی چنین چیزی مطرح نیست و تزئین معنا و مفهومی فراتر از آراستن و پوشش ظاهری دارد که برای درک آن باید شناختی به رمزهای تصویری و مفاهیم دینی پیدا کنیم. «تزئین در هنر اسلامی برای بیان فضای قدسی است، اطلاق تزئینی بودن به هنر اسلامی از سوی شرق‌شناسان به دلیل عدم درک رمزهای تصویری است و به غلط تزئین را به معنای آرایه فریبنده مطرح کرده‌اند.» (رهنورد، 1378: 77) در واقع هنرمند اسلامی با تأسی به معانی دینی و اعتقادی تلاش نموده با کمک این تزئینات فضای آرامش‌بخش، روحانی و معنوی ایجاد کند و «زینت که به‌عنوان یکی از پایه‌های تصویری هنر اسلامی ازریابی شده است وسیله یا بیانی تصویری است برای شرافت بخشیدن به «ماده»: سطح، رنگ، خط، حجم، آجر، گل، گچ، کاشی و... تا به افق‌های برتر اعتلا یابند و رنگ و هویت معنایی و نهایتاً شخصیت فوق طبیعی بیابند و معنوی و الوهی شوند». (همان: 78)
در دوره‌های اشکانی و ساسانی در بسیاری از جاها از رنگ‌های قرمز، لاجوردی، آبی مات، سبز روشن، ارغوانی، بنفش، نارنجی، صورتی کمرنگ و سفید استفاده می‌شد. روی دیوارها و طاق‌های ضربی، نقاشی‌های دیواری گاه به روش نقاشی آبرنگی کشیده شده بودند. همچنین کف‌ها و دیوارها را با کاشی‌های بزرگ رنگی آراسته‌بودند.
پس از ظهور اسلام معماران مسلمان همچون سایر هنرمندان، دریچه‌های جدیدی از بینش به رویشان گشوده شد که تحوّلی بزرگ در تمام تجلیّات فکری و هنری آنان به‌وجود آورد. از سوی دیگر تزئینات رایج در معماری کهن ایرانی با همه ویژگی‌های خود از گچبری و آرایش با کاشی لعابدار و غیره به معماری اسلامی ایران راه یافت. به‌طور کلی، تزئینات معماری اسلامی شامل سنگ، آجر، چوب، گچ و کاشیکاری، هریک جداگانه دست به هنرنمایی زدند و مفاهیمی را القاء و به‌گونه‌ای باعث وجه تمایز معماری اسلامی گردیده‌اند.
