نشانه: فردینان دو سوسور، زبان شناس سوییسی و چارلز ساندرز پیرس فیلسوف آمریکایی که کم و بیش در یک دورۀ تاریخی می زیسته اند بنیانگذار اصلی آن چه امروز با نام نشانه شناسی نامیده می شود هستند.
جزئیات بیشتر در ادامه مطلب + دانلود فایل مقاله
منابع:
دارد
نوع فایل:
Word قابل ویرایش
تعداد صفحه:
27 صفحه
کد:
168 mt
گفتمان و تحلیل گفتمان
ده سالی است که گفتمان واژه ای مد روز شده است. آن را بی هدف و غالبا بی آنکه تعریف کنند و متن ها و بحث های علمی به کار می گیرند. اکنون گفتمان به واژه ای مبهم و گاه بی معنا بدل شده است که حتی زمانی که آن را بادقت به کار می برند در هر بستری معنایی متفاوت دارد.
این واژه در طول زمان و توسط محققان رشته‌های مختلف با معانی متفاوت، ولی نزدیك به‌هم به‌کار رفته است؛ اما به‌گفته‌ی "تئون ای وندایك" مفهوم آن مانند مفاهیمی چون زبان، ارتباط، تعامل، جامعه و فرهنگ، مفهومی اساساً مبهم است (وندایک،15:1382) در این جست و جو به سرعت درخواهیم یافت که تحلیل گفتمان نه یک رویکرد واحد بلکه مجموعه ای از رویکردهای میان رشته ای است که می توان از آن ها در انواع گوناگون مطالعه ها و برای کند و کاو در قلمروهای مختلف اجتماعی استفاده کرد. در ضمن هیچ اجماع روشنی درباره چیستی گفتمان ها و نحوه عملکرد و نحوه ی تحلیل آنها وجود ندارد. اجازه دهید بحث را با ارائه تعریفی مقدماتی از گفتمان آغاز کنیم و آن را شیوه ای خاص برای سخن گفتن درباره جهان و فهم آن (و یا فهم یکی از وجوه آن) معرفی کنیم (یورگنسن و فیلیپس،18:1391).
تحلیل گفتمان، یك گرایش مطالعاتی بین رشته‌ای است؛ كه از اواسط دهه‌ی 1960 تا اواسط دهه‌ی 1970 در پی تغییرات گسترده‌ی علمی–معرفتی، در رشته‌هایی چون انسان‌شناسی، قوم‌نگاری، جامعه‌شناسی خرد، روانشناسی ادراكی و اجتماعی، شعر، معانی و بیان، زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی و سیر رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی علاقمند به مطالعات نظام‌مند ساختار، كاركرد و فرایند تولید گفتار و نوشتار ظهور كرده است. این گرایش كه به‌دلیل بین رشته‌ای بودن، خیلی زود به‌عنوان یكی از روش‌های كیفی در حوزه‌های مختلف علوم سیاسی، اجتماعی، ارتباطات و زبان‌شناسی انتقادی مورد استقبال قرار گرفت، نخستین بار در سال 1952 در مقاله‌ای از زبان‌شناس معروف انگلیسی «زلیك هریس» به‌كار رفت. البته در آن دوره‌ای كه هریس از تحلیل گفتمان سخن گفت و این اصطلاح را به‌کار برد، صرفاً با نگاهی زبان‌شناختی به این مقوله توجه كرد. ورود این بحث به عرصه‌های دیگر علمی مثل علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات و در واقع خروج آن از انحصار زبان‌شناسی، به دوران جدید برمی‌گردد. در این دوران، تحلیل گفتمان را به‌صورت تحلیل انتقادی گفتمان استفاده كردند و آن‌را از صرف یك روش علمی برای تحلیل زبان، خارج كرده و با مكاتب و نظریات انتقادی مثل فرانكفورت، فمنیسم و ... پیوند دادند؛ تا جایی كه امروزه تحلیل گفتمان با دیدگاه انتقادی مرادف شده است.
