آزمون فرضیه در تحقیق پس رویدادی در تحلیل آماری پایان نامه با spss برای کنترل متغیرها به کار می رود.
آزمون فرضیه های مقابل در تحقیق پس رویدادی به چند روش قابل اجرا است.
شاید بهترین روش برای کنترل متغیرهای مشتبه کننده در تحقیق پس رویدادی بیان فرضیه های مقابل یا خلاف باشد.
در رابطه با هر سؤال تحقیقی می توان عوامل متعددی را به عنوان علّت معین کرد.
یکی از روش های کنترل این عوامل آن است که پژوهشگر به تعداد عواملی که در تحقیق مؤثر می داند فرضیه ای تدوین و مورد آزمون قرار دهد.
در واقع آزمون تمام فرضیه ها امکان دارد یکی از مهم ترین روش های اعمال کنترل باشد.
برای آزمون فرضیه ها سه روش پیشنهاد می گردد که عبارتند از:
1ـ آزمون فرضیۀ علّت مشترک: یعنی نوعی کنترل که در آن گفته می شود ارتباط دو یا چند متغیر ممکن است به علّت وجود عامل مشترک دیگری باشد.
مثلاً در اولین پژوهش غرب دربارۀ بزهکاری رابطۀ میان اشتغال مادران و بزهکاری فززندان مورد تأیید قرار گرفت اما پژوهش ها بعدی نشان داد که اشتغال مادران و بزهکاری فرزندان با طبقۀ اجتماعی و پدیدۀ طلاق ارتباط دارد و زمانی که طبقۀ اجتماعی و طلاق کنترل شد، رابطۀ قبلی میان دو متغیر معنادار نشد.
2ـ آزمون فرضیۀ علّت معکوس: یعنی آزمون یک فرضیه به صورت عکس که بدن صورت معلول، علّت در نظر گرفته می شود.
به عبارت دیگر به جای آزمون این فرضیه که الف علّت ب است، ب علت الف است مورد بررسی قرار می گیرد.
این آزمون فرضیه در تمام پژوهش ها قابل انجام نیست.
تدوین فرضیه دربارۀ متغیرهای مستقل دیگر: چون پدیدۀ مورد پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی چند بعدی است، احتمال دارد که هر متغیری دارای علل متعدد و چندگانه باشد.
بدین دلیل یکی از راه های کنترل که می توان مطرح کرد، شناسایی این عوامل و بیان ارتباط آن ها با متغیر وابسته در قالب فرضیه های قابل قبول و سرانجام آزمون آن ها به طور جداگانه است.
