ارتباط سنجي ارگونومي ، فرسودگي شغلي و نگرش حرفه اي معلمان مقطع متوسطه
بخش هایی از فصل پنجم این پایان نامه:
نتيجه گيري
امروز با پيچيده تر شدن ساختار و عملكرد سازما نها، سازماندهي محيط كار و ايجاد محيطي آرام و بهره ور در سازما نها طوري كه منجر به فعال شدن بيشتر نيروي انساني، شادابي آنها، کاهش خطرات احتمالي، افزايش کيفيت در كار ، كاهش افسردگي ها، رشد خدمات و در نهايت دستيابي به بهره وري مورد نظر شود، از دغدغه هاي مديران اجرايي و سرپرستان سازما نها است. نتايج حاصل از مطالعات مربوط به نيروهاي انساني، نشان مي دهد كه توسعه نيروهاي انساني بهره ور به طور مستقيم در دستيابي به بسياري از اهداف سازماني نقش به سزايي دارد.
اما متأسفانه امروزه در بيشتر ارگان هاي کشور به علت پيش بيني نشدن واحد سازماني ارگونومي و مشکلات ساختاري موجود سبب شده است که بسياري از عوامل به طور غير قابل پيش بيني سبب افزايش مشکلات در سازمان شود.صحيح اجرا نشدن ارگونومي و دانش آن در سازمان هاي کشور به ويژه آموزش و پرورش سبب شده است راهکارهاي موقتي که هر از چندگاه در اين رابطه گرفته مي شود از جمله تغييرات مربوط به محيط کار و مسائل مربوط به محيط جواب عکس دهد. به اين دليل است که سازمان ها به طور خود سر و بدون استفاده از نظرات کارشناس تنها به تغييرات وسايل دست مي زنند و از کار علمي پرهيز مي کنند .
در اين موارد تمامي سازمان هاي بين المللي توصيه هاي فراواني مي کنند که حمايتي ملي از برنامه هاي ارگونومي در سطح تمامي کشورها انجام شود و هر کشور متناسب با امکانان،ساختار و وظعيت فيزيکي ساختمان هاي احداث شده خود برنامه اي مدون و مشخص براي ارگونومي داشته باشد .
از طرفي عدم طراحي اوليه واحدها و تجهيزات موجود بر اساس اصول ارگونومي در کشورمان سبب شده است که تغييرات پي در پي که در جهت بهبود وضعيت وجود در کشور انجام مي شود تنها سبب شود وضعيت موجود به وضيعت تکراري دچار شود . در اين موارد وجود برنامه هاي چند ساله براي تغييرات سازمان هايي که بيشترين تعداد نيروي انساني در آنها وجود دارد از جمله سازمان آموزش و پرورش از اهميت فراواني برخوردار مي باشد و حل کردن اي موضوع از پايه مي تواند نتيجه مثبت ارگونومي که در بيشتر نقاط دنيا به همرا داشته باشد را در کشورمان نيز داشته باشد.
در تمام دنيا ثابت شده است که فرسودگي شغلي علاوه بر اينکه موجب ايجاد ناراحتي هاي جسمي، روحي، عاطفي و اجتماعي براي معلمان و کارکنان دولت مي گردد، سازمان نيز به نحوي نيروي کاري فعال خود را از دست مي دهد و متحمل هزينه هاي زيادي مي گردد. اين هزينه ها شامل هزينه درمان کارمند و هزينه ها ي فرصت از دست رفته مي باشد. برآورد مي شود که شرکت ها و سازمان هاي آمريکايي سالانه حدود 1.2 تريليون دلار به خاطر فرسودگي شغلي کارکنان خود زيان متحمل مي شوند که اين رقم برابر با14.3 درصد توليد ناخالص داخلي اين کشور است.
اين زيان ها شامل حقوق و دستمزد ايام بيکاري، هزينه درمان، هزينه ايام کار توأم با مشقت، ناتواتي هاي کوتاه مدت و بلند مدت و غيره مي باشد در اين رابطه بسياري از مؤسسات پژوهشي در آمريکا به اين نتيجه رسيدند که بکارگيري ملاحظات ارگونومي منجر به بهره وري بيشتر کارکنان مي گردد و از فرسودگي شغلي در اکثر جوامع شغلي جلوگيري مي کند.با وضعيت موجود توصيه مي شود که ارگانهاي کشور به بررسي اين موضوع بپردازند و با برنامه هاي مدون به بهبود محيط کار برسند. از طرفي وجود نزديک بين نگرش حرفه اي و ارگونومي ما را به اين موضوع خوشبين مي کند که در اکثر سازمان هاي موجود در کشور عوامل فکري براي تغييرات در پايه و اساس ارگونومي در کشور وجود دارد بنابراين بهترين عملکرد در اين زمينه استفاده از تفکرات بومي در کشور و استفاده از تجربيات کشورهاي ديگر در اين رابطه مي با شد که در اين رابطه تربيت نيروهاي متخصص در کشور که از وضعيت کشور آگاهي کامل داشته باشند و از همه مهتر به علم اين دانش آگاهي کامل داشته باشند ضروروي به نظر مي رسد.
5-2.بحث و بررسي
فرضيه اصلي ارگونومي محيط كار بر فرسودگي شغلي و نگرش حرفه اي معلمان دبيرستانهاي دولتي شهر شيراز در سال 1392 ارتباط دارد. .با توجه به سطح معناداري و ضريب همبستگي چنين برداشت مي شود که بين متغير ارگونومي و نگرش حرفه اي معلمان رابطه همبستگي مثبت و معناداري وجود دارد به عبارتي با بهبود ارگونومي ميزان نگرش حرفه اي معلمان نيز بهبود مي يابدو بالعکس.
همچنين بين متغير ارگونومي و فرسودگي شغلي رابطه همبستگي منفي و معناداري وجود داردبه عبارتي با بهبود ارگونومي ميزان فرسودگي شغلي کاهش مي يابد و بالعکس با توجه به جواب بدست آمده از فرضيه، گفتن اين نکته حائز اهميت مي باشد که با بهبود شرايط ارگونومي در کشور مي توان به اين موضوع دست پيدا کرد که فرسودگي کاهش پيدا کندو وجود نگرش حرفه اي به عنوان يک راهکار عملياتي مناسب بتواند ما را در جهت بهبود اجرايي شدن دانش ارگونومي کمک کند.جواب اين فرضيه با پژوهش هاي آدرياني(1389)وبهزاد(1390)همسو مي باشد.
فرضيه فرعي 1 و 2 :
ارگونومي محيط کار با فرسودگي شغلي معلمان مرد و زن دبيرستانهاي دولتي شهرشيراز ارتباط دارد. بين متغير ارگونومي و فرسودگي شغلي معلمان زن و مرد رابطه همبستگي منفي و معناداري وجود داردبه عبارتي با بهبود ارگونومي ميزان فرسودگي شغلي کاهش مي يابد و بالعکس.در اين مورد پيشنهاد مي شود که با بهود شرايط ارگونومي فرسودگي کاهش پيدا مي کند. نتايج اين پژوهش با پژهش هاي آدرياني(1389) همسو مي باشد و با پژوهش فارن(2012) غير همسو مي باشد. فرضيه فرعي 3 و 4: ارگونومي محيط کار با نگرش حرفه اي معلمان مرد وزن دبيرستانهاي دولتي شهر شيراز ارتباط دارد.
نتيجه بين ارگونومي محيط کار با نگرش حرفه اي معلمان مرد و زن رابطه مثبت و مستقيمي وجود دارد. با پژوهش هاي انجام شده به اين نتيجه رسيديم که علاوه بر ابعاد مؤثر بر نگرش حرفه اي معلمان بيشترين تأثير را ارگونومي محيط کار در اين رابطه دارد و ارگونومي به طور مستقيم بر نگرش حرفه اي معلمان مؤثر است جواب اين فرضيه با فرضيات کراسول(2013) و فيشر(1999) همسوميباشد. فرضيه فرعي 5: تفاوت معناداري در ارگونومي محيط کارمعلمان مردوزن دبيرستانهاي دولتي شهر شيراز وجود دارد؟. با توجه به جداول فصل 4 فوق مقدار T برابر با 02/1- مي باشد و درجه آزادي 356 و سطح معناداري 307/. که از 05/. بيشتر است مي توان نتيجه گرفت که بين ميانگين ارگونومي محيط کار معلمان مرد و زن در دبيرستان هاي دولتي شهر شيراز تفاوت معناداري در سطح 05/. وجود ندارد اين بدان معنا مي باشد که فرض يک رد و فرض صفر تأييد مي شود. جواب اين فرضيه با فرضيات آدرياني(1389)غير همسو مي باشد.
فرضيه 6 ،7: فرسودگي شغلي محيط کار با نگرش حرفه اي معلمان(زن و مرد) دبيرستانهاي دولتي شهر شيراز ارتباط دارد. بين متغير فرسودگي شغلي و نگرش حرفه اي رابطه همبستگي منفي و معناداري وجود داردبه عبارتي با افزايش فرسودگي شغلي ميزان نگرش حرفه اي کاهش مي يابد و بالعکس. 5-3.پيشنهادات كلي 1-در اين پژوهش با توجه به پايين بودن سطح آگاهي کارکنان در زمينه اصول ارگونومي، آموزش کارکنان در زمينه بهترين روش صحيح انجام کار، اهميت استراحت وقفه اي به هنگام کار طولاني و استفاده از تجهيزات و تسهيلات موجود در زمينه پيشگيري از بروز آسيب هاي شغلي مي تواند نقش بسزائي در افزايش بهره وري نيروي انساني داشته باشد در نتيجه پيشنهاد اصلي پژوهش اصلي پژوهش آموزش اصلي اين نکات به کارکنان مربوطه مي باشد.
2-مطابق يافته هاي پژوهش و با توجه به اهميت نگرش شغلي معلمان، انجام پژوهش هايي در جهت شناخت بيشتر عوامل مؤثر بر نگرش شغلي معلمان ضروري به نظر مي رسد.
3- با توجه به يافته هاي پژوهش پيشنهاد مي شود آموزش هاي مربوط به نحوه و عملکرد کار بايد به سمت اصلاح نگرش معلمان به حرفة تدريس، دانش آموزان و سازمان مدرسه سوق داده شوند.
4- ريشه يابي و تلاش براي از بين بردن زمينه هاي موجود نگرش به حرفة تدريس به عنوان حرفة دوم بايد بيش از گذشته مورد توجه مديران و دست اندركاران قرار گيرد. 5- لازم است مديران به عوامل انگيزشي و ابقاء در موقعيت حرفة تدريس توجه داشته باشند و عملاً در صدد تقويت اين عوامل برآيند. اگر عوامل انگيزشي و ابقاء در سازمان مدرسه ضعيف باشد، علاقة معلمان به حرفة تدريس كاهش مي يابد كه از طريق ميزان مرخص يهاي استعلاجي، تقاضاي انتقال به واحدها يا مدارس ديگر، درخواست مرخصي بدون حقوق، درخواست بازنشسته شدن و تقاضاي بازخريد خود را نشان خواهد داد.
6-به نظر مي رسد اصلي ترين مشکل در سازمان هاي موجود عدم نتيجه گيري مثبت از طرحهاي قبلي ارگونومي در سازمان مي باشد به طوري که وقتي که در سازمان طرح جديدي براي بهبود فضاي کار در نظر گرفته مي شود سبب مي شود که فضاي کار دچار به هم ريختگي شود و شرايط کار را دچار مشکلات فراوان مي کند و اين موضوع سبب مي شود که مشکلات فراواني در اين زمينه بوجود بيايد.
7-پيشنهاد مي شود هر سازمان با توجه به امکانات موجود در برنامه هايي چند ساله با توجه به بودجه و امکانات خود اقدام به تهيه برنامه هايي مدون در جهت بهبود ارگونومي محيط کار خود انجام دهد. 8-استفاده از متخصصان در زمينه دانش ارگونومي مي تواند کمک شاياني به بهتر عملياتي شدن اين دانش در سازمان ها در کشور داشته باشد.
توصيه ها ، رهنمودها والزامات تخصصي ارگونومي به سازمانها ،موسسات ، ادارات و ارگانهاي خصوصي ودولتي رعايت شرايط جوي : از انتقال ارتعاش به بدن كاركنان وكاربران جلو گيري به عمل آيد –محيطي عاري از گرد غبار و مواد سمي فراهم گردد - سيستمهاي سرمايشي و گرمايشي،تهويه و فن ها و پنجره ها ، جريان هوا ي آذاد و دماو رطوبت مناسب تامين گردد، - تراز صوتي تنظيم شود - محيط كار بايد خيلي تاريك يا خيلي روشن و خيره كننده نباشد- تراز صدا در محيط كار مانع ارتباط كلامي نگردد - آلاينده ها كاهش يابد –. توزيع نور در محل كار بايد كافي و يكنواخت باشد-سطوح براق از ميدان ديد كار بر خارج تا از تابش خيره كننده جلوگيري به عمل آيد- براي كارهاي دقيق و ظريف از تور موضعي استفاده شود- پنجره ها تميز شوند و كاربران از گرماي شديد و سرماي شديد محافظت گردند – از سيستم تهويه مصنوعي و طبيعي مناسب استفاده گردد- منابع سرما گرما ايزوله و عايق بندي شوند-مواد و عوامل خطر زا كنترل گردند- ارتعاشات مضر كاهش يابد –از آلودگي صوتي جلوگيري بعمل آيد–ماشين هاي پر سر و صدا ايزوله گردند – كا ركنان در برابر مواد شيميايي وپرتوزا حفاظت شوند .
عوامل رواني اجتماعي : و نسبت به روش انجام كار و برنامه زماني آذادي عمل در كار وجود داشته باشد – كاركنان از اختيار عمل ،حمايت كار گروهي ،افراد كافي ،انعطاف پذيري شرايط و روشهاي كار ، باز خورد شغلي، مشاركت در اطلاعات كار و تصميم گيري، برقراري ارتباط و تماس اجتماعي، تسهيل ارتباطات آگاهي از كار و اثر بخش بودن عملكرد ، تنوع ،شفافيت وظايف و اهداف ،عدم تعارض رفتاري، اغناي شغلي بالا بر خوردار باشند : باري رواني كار آنها كم باشد_ ارتباط آشكار و سيستم حمايتي اطلاعاتي شفاف در كار و وظايف وجود داشته باشد ، آموزش استمرارداشته باشد ، ارتقاء شغلي و ترقي جايگاه وجود داشته باشد، اعظاء پاداش منصفانه باشد ، در ارتباط با اثر بخش سازماني تعهد سازماني داشته باشند - رفاه جسمي ، رواني و اجتماعي وجود داشته باشد- نقش سازمان با نقش افراد در تعارض نباشد - خدمات اجرايي ، پزشكي و پيشگيري در مورد خطرات فراهم شود.
–داشتن ارتباط مثبت اجتماعي سنگ بناي شادي و سلامتي است : طراحي ايستكاه ومحل كار: فضاي كار، محل كار با ابعاد بدني افراد سازگار باشد - استقرار وسايل نشستن وكار مناسب باشد – حالت كاري راحت باشد– وسايل حمايتي و كمكي كافي براي ايمني در محيط كار فراهم شود - كار با حداقل جابجايي دستي انجام شود : فعاليت هاي فيزيكي توسط كاربر تعيين و تنظيم شود ( مثال حفظ سرعت تنظيم شده ، حركات تكراري)- كار بايد به عمل حركتي ساده صورت گيرد- براي پرهيز از اشتباهات مكرو كاهش چرخش كاري مكرر كار بايد بر اساس تنظيم كاربر باشد نه بر اساس سرعت ماشين كه توسط اتوماسيون مشخص شده است- فشار كار از نظر زماني كم شود. نمايشگر هاي بصري ( عقربه ها و علائم هشدار دهنده) به آساني خوانده شوند. كنترل ها( سويچ – دكمه ها – پدال ها – چرخ دنده ها ) به آساني قابل استفاده باشند.كار كردن با ابزار و وسايل تهيه شده براي كارگران راحت باشد. تدابير ايمني براي پيشگيري از حوادث و خطرات انديشه شود -امكان تنظيم صندلي ها براي كاربر وجود داشته باشد– فضاي آزاد كافي در محل كار وجود داشته باشد – صندلي بايد داراي پشتي حمايتي و قابل تنظيم باشد – زير پايي وجود داشته باشد.
نشيمنگاه بايد داراي تشكچه نرم باشد. ايستگاه كار بايد امكان انتخاب وضعيت نشسته يا ايستاده در طول مدت كاري را براي كاربر يا كارمند فراهم كند - كار بر نبايد مجبور باشد مدت طولاني زيادي را روي بتون ها يا ديگر سطوح سخت بايستد - كار بر با ابزار لبه تيز نبايد ارتباط داشته باشد - از ابزاربه طور صحيح استفاده نمايند- از كار بران اضافه كار نكشيد –ايستگاه كار در شيفت كاري براي پرهيز از يكنواختي فراهم كردن تسهيلات رفاهي و تجهيزات لازم تغييريابد –مسير بايد هموار بوده و لغزنده نباشد- از ابزار ميكانيكي و وسايل چرخ دار و غلتك براي جا بجايي و پايين و بالا آوردن و مواد سنگين استفاده گردد –مسير راهرو ها و مسير تردد عريض گردد –از خم شدن و چرخيدن موقع حمل بار پرهيز گردد .
رعايت ايمني واستفاده صحيح از ابزار: راه خروج اضطراري ، تهيه ابزار و وسايل ايمني و اطفاء حريق ،ابزار ضد عايق و برق گرفتگي و سوختگي و ابزار كنترل اضطراري پيش بيني گردد- كار بر با نمادها ، و راهنماها و رنگها ، بر چسب ها، علايم هشدار دهنده آشنا گردد - ماشين هاي ايمني خريداري گردد وزن بدن روي دو پا تقسيم گردد - ابزار و وسايل پر استفاده در دسترس قرار گيرند- فضاي كافي ، تنظيم ارتفاع كار ،آموزش هاي به روز براي كاربران كامپيوتر ، تهيه وسايل ايمني فردي و جمعي به منظور حفاظت چشم از پرتوگيري بيش از حد در هنگام كار با كامپيوتر رعايت گردد، ضمنا از فيلترهاي مخصوص بر روي صفحه كامپيوتر استفاده گردد تاچشم آسيب نبيند- ا از وسايل ايمني از قبيل كلاه ايمني ،كفش ايمني،محافظ گوش، عينك ايمني، لباس ضد حريق ستفاده گردد–جعبه كمكهاي اوليه وآموزش چگونگي استفاده از آن پيش بيني گردد.
تسهيلات رفاهي : فراهم كردن تسهيلات بهداشتي و مواد آشاميدني نوشيدني و محل استراحت – فراهم كردن جا براي آموزش و تجمع كاركنان – فراهم كردن تسهيلات ورزشي و تفريحي و رفاهي – ورزش، در بهتر كردن خلق و خوي افراد نقش بسزايي دارد .
بعضي معتقدند پياده روي ،شنا ودوچرخه سواري پادتن استرس ميباشد. رعايت بهداشت واستراحت ، خواب ، خوراك ،ورزش ،كنترل عوامل استرسزا: كاركنان از خوردن غذاي پر حجم خود داري كنند –روز را با صبحانه مقوي شروع كنند،ورزش وتمرين روزانه باعث ارتقاي هوشياري ورفع خستگي ذهن وبدن ميشود-آنهايي كه خواب آلودند با ديگران تلخي ميكنند وازهمه كس وهمه چيز شكايت ميكنند¬-.خشم خود راكنترل ومهار كنيد – خوشرو و شاد باشيد.
کاربرد این مطلب: نقد پایان نامه، آموزش روش تحقیق، منبعی برای فصل دوم پایان نامه، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی
