دانلود پایان نامه روانشناسی با موضوع هوش معنوی و شادکامی

بخش هایی از فصل پنجم این پایان نامه:

مقدمه این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین هوش معنوی و شادکامی با رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان کارخانه قند شهرستان اقلید انجام شد از اینرو 170 نفر از کارکنان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه های مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفتند. سه فرضیه مطرح شد که سعی شد با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به آنها پاسخ داده شود.

5-2- تحلیل و تبیین  فرضیه های پژوهش

همانطور که ملاحظه گردید فرضیه اول پژوهش بیان می داشت که بين هوش معنوي، شادكامي و رفتار شهروندي رابطه وجود دارد.

نتایج جدول 2-4 نشان داد، رابطه بين ابعاد هوش معنوي و شادكامي معنادار مي باشد. رابطه بعد وظيفه شناسي با هيچ يك از ابعاد هوش معنوي؛ همچنين سلامتي و كارآمدي از مولفه هاي شادكامي معنادار نمي باشد. رابطه بعد تواضع با تمام ابعاد هوش معنوي و شادكامي معنادار مي باشد. بعد نوع دوستي به جز "مولفه زندگي معنوي" با ديگر ابعاد هوش معنوي، همچنين مولفه هاي شادكامي رابطه معني دار دارد. رابطه بعد مردانگي با تمام ابعاد هوش معنوي و شادكامي معنادار مي باشد. شرافت شهروندي، با تمام ابعاد هوش معنوي و شادكامي رابطه معني دار دارد. رابطه رفتار شهروندي كلي با تمام ابعاد هوش معنوي و شادكامي معنادار مي باشد.

این یافته با نتایج پژو هش های اسپکتور (2000) مین هئی (2004)همسو می باشد. هوش، از جمله هوش معنوي بيانگر مجموعه مهارت ها و توانايي هاي مختلف است كه هر كدام از آنها به صورت متفاوتي در بافت هاي اجتماعي، تاريخي، فعال و ارزش گذاري مي شوند. هوش معنوي موجب مي شود كه فرد در برابر رويدادها و حوادث زندگي، بينشي عميق بيابد و از سختي هاي زندگي نترسد و با صبر و تفكر با آنها مقابله نموده و راه حل هاي منطقي و انساني براي آنها بيابد. امروزه طي تحقيقاتي نقش هوش معنوي در سازمان ها و حوزه ها كاري اثبات شده است. هوش معنوي، به افراد كمك مي كند كه موقعيت كاري خود را ارزيابي كنند و نسبت به خود احساس دلسوزي داشته باشند زيرا فردي كه نسبت به خود دلسوزي و و ترحم داشته باشد نسبت به ديگران نيز مي تواند دلسوزي نشان دهد(زوهر و مارشال، 2000).

شادكامي نيز يكي از مباحث اثبات شده در زندگي است. شادكامي و خلق مثبت براي افراد، اثرات خوبي به همراه دارد؛ از جمله اين كه باعث تأمل بيشتر افراد مي شود، كيفيت ارتباطات را بالا مي برد، افراد نوع دوست مي شوند و به ديگران كمك مي كنند، عملكرد شغلي بهتري دارند، بهتر كار مي كنند و بهتر قادر به حل مسأله مي شوند. افرادي كه از نمره هوش معنوي بالاتري برخوردار هستند، به شادكامي بيشتري نيز دست مي يابند.

از آنجا كه لذت هاي آني زود گذر هستند و انسان ها همواره به دنبال لذت هاي پايدارتر بوده اند فعاليت هايي كه افراد براي جستجوي معنويت انجام مي دهند، از جمله كمك به ديگران، براي آنها مي تواند منجر به شادكامي شود(كشتكاران، 1389). در تبيين رابطه ي هوش معنوي با شادكامي، با استناد به آيه شريفه رعد، آگاه باشيد كه با ياد خدا دلها آرام مي گيرد، مي توان گفت كه يكي از ثمره هاي ايمان به خداوند متعال و عمل به اقتضاي اين ايمان، آرامش درون و نشاط و شادكامي است. همچنين هوش معنوي به عنوان هوش غايي كه مسائل معنايي و ارزشي را نشان مي دهد و ظرفيت هاي سازگاري رواني را در برمي گيرد، بر جنبه هاي غير مادي و غير جبري بنا شده و در برگيرنده ي منابع معنوي، ارزش ها و ويژگي هايي است كه عملكرد و تندرستي روزانه را افزايش مي دهد. افراد با نمره هوش معنوي بالا از حد جسم و ماده فراتر رفته، حالات اوج هوشياري را تجربه مي كنند و از منابع معنوي براي حل مسائل استفاده مي كنند و خصوصياتي هم چون تواضع، بخشش، حق شناسي و ترحم يا گذشت را در آنان مي توان ديد.

با دارا بودن اين ويژگي ها و ديد مثبت نسبت به دنيا، اين افراد از زندگي خود رضايت دارند و براي بهبودي آن مي كوشند و به شادكامي مي رسند. به تعبير ديگر، از آنجایی که هوش معنوي توانایی تجربه شده-اي است که به افراد امکان دستیابی به دانش و فهم بیشتر را می دهد و زمینه را براي رسیدن به کمال و ترقی در زندگی فراهم می سازد و اين وضعيت باعث ايجاد شادي در فرد مي شود و از طرفي شادي در بهبود و افزایش سلامت جسمانی و روانی نقش موثري دارد و باعث احساس امنیت و رضایت در زندگی و روحیه مشارکت بالاتر می گردد و افراد داراي زندگی معنوي، بدون شک از نظر روان شناختی افراد سالمی هستند.

پس می توان گفت که افراد برخوردار از هوش معنوي بالا از میزان شادي بالاتري بهره مند مي باشند. همانطور که ملاحظه گردید فرضيه دوم پژوهش بیان می داشت، ابعاد شادکامی می توانند رفتار شهروندی سازمانی را پیش بینی نمایند. نتايج مندرج در جدول 4-4 نشان مي دهد كه از ميان ابعاد پنج¬گانه شادكامي، جهت پيش بيني واريانس وظيفه شناسي و مردانگي فقط بعد عزت نفس، در خصوص نوع دوستي و مردانگي صرفا شادكامي كلي، همچنين جهت خلق مثبت فقط شرافت شهروندي نقش معني داري دارند. این یافته یا نتایج پژوهش های کروپانزانو راپ و برین (2003)، مین هئی (2004) ، كامرون (2004) ، نی یر (2006)، رفلر (2010)، رضازاده(1381)، مدنی و زاهدی(1384)، رسولی (1385) و دوستدار(1389) همسو می باشد.

اگر آنچه كه فرد را به يك شادي بزرگ تر پيوند دهد، كشف شود، فرد به شادكامي رسيده است. در نظريه هاي شناختي اعتقاد بر اين است كه افراد شادكام رويدادهاي بيشتري را كه از نظر فرهنگي مطلوب است تجربه مي كنند و نيز رويدادهاي خنثي را به صورت مثبت و رويدادهاي مثبت را مثبت تر در نظر مي گيرند. در واقع افراد قادرند از طريق كنترل افكارشان، خوشبختي ذهني و شادكامي خود را افزايش دهند. براي مثال اين عقيده كه در جهان يك نيرو و مقصد والا وجود دارد، مي تواند به خوشبختي و شادكامي افراد بيافزايد. افراد شادكام، افكار و رفتارهايي دارند كه سازگار و كمك كننده مي باشند، با ديد روشني به امور مي نگرند، دعا و نيايش دارند و به طور مستقيم براي مسائل خود و ديگران تلاش و كوشش نشان مي دهند(سالاري، 1388).

هنگامي كه شادكامي افزايش مي يابد، احتمال مفيد بودن كاركنان براي يكديگر، وفادار بودن به قوائد سازمان، داشتن تصور سالم از سازمان توانايي براي تحمل مشكلات غير قابل پيش بيني بدون هيچ گونه شكايتي، افزايش مي يابد. هنگامي كه افراد قادر هستند خودشان را از مشكلات برهانند و انتظار رويداد خوب براي خودشان در حال و آينده داشته باشند، رابطه بين شادكامي و وفاداري به قوائد سازمان همچنين، وابسته بودن به يك سازمان سالم در آنها قويتر شكل مي گيرد(آمرام ، 2009).

در تبيين احتمالي اين يافته مي توان گفت افراد شادكام راه گسترش ظرفيت شخصي شان و افزايش آگاهي به تمام وجود خود را در كمك كردن به ديگران، مهرباني و دوست داشتن اطرافيان مي دانند. اين افراد از طريق معناسازي، هميشه يك دليل و چرايي براي انجام رفتارهاي نوع دوستانه دارند. به نظر مي رسد كاركنان شادكام براي لذت بردن از كار خود به ساير همكاران كمك مي كنند و با مهرباني و صداقت رفتار مي نمايند. همانطور که ملاحظه گردید فرضیه سوم پژوهش بیان می داشت که ابعاد هوش معنوي می توانند رفتار شهروندی سازمانی را پیش بینی نمایند.

نتایج جدول 4-6 نشان داد، هيچ يك از مولفه هاي هوش معنوي، در پيش بيني واريانس "وظيفه شناسي" نقش معناداري نداشتند و از معادله رگرسيون حذف شدند. همچنين از ميان مولفه هاي هوش معنوي جهت پيش بيني واريانس ديگر ابعاد رفتار شهروندي(تواضع، نوعدوستي و مردانگي)، صرفا مولفه درك سرچشمه هستي، نقش معناداري داشته است.

نهايتا اينكه در خصوص پيش بيني واريانس ديگر بعد رفتار شهروندي يعني، شرافت شهروندي، صرفا هوش معنوي كلي نقش معناداري داشته است. این یافته با نتایج پژوهش های ریچارد هارمر (2002)، گارسيا- زامور(2003)، پیتر(2003)، پاول و می یر(2004)، کاردونا و لاگومارسیو(2006)، مدهوجان و پریماپورهیت (2006)، بوگلر و سومچ (2008)، بادریناریان و شانکارپاوار(2009)، العطیبی(2010)، کاراکاس(2010)، لواسانی و همکاران (1389)، دوستدار(1389)، موسوی و همکاران(1390)، بهاری فر و همکاران(1390) همسو می باشد.

نازل(2004) معتقد است كه ويژگي نامحدود بودن، ماهيت كل نگر و استفاده از سمبل ها در هوش معنوي باعث مي شود تا ادراك فرد از خود و اطرافيان عميق شود و به دنبال آن انجام كار و تعهد كاري غني تر مي شود. اين هوش حس مسوليت پذيري كاركنان را افزايش مي دهد و نسبت به مسوليت خويش متعهد مي كند. كاركنان با هوش معنوي بالاتر به فلسفه و چرايي انجام كار خود پي برده اند همچنين آنها محيط كار و انجام وظايف را فرصتي براي رشد و بروز توانايي ها و ارزش هاي شخصي خود تلقي مي كنند. به همين جهت ميزان تعهد كاري آنها بسيار بالاست تا حدي كه در محل كار خود به ندرت غيبت مي كنند و هميشه سر وقت در آنجا حاضر مي شوند و حتي بيشتر از زمان تعيين شده در روزهاي تعطيل به ايفاي نقش كاري خود مي پردازند.

هوش معنوي و معنويت در محيط كار، تجربه ميان فردي را در سازمان افزايش مي دهد. معنويت باعث احساس مشترك، احترام و وابستگي بين افراد مي شود.كاركنان باهوش معنوي بالاتر با عشق، دلسوزي و خرد رفتار مي كنند؛ مسئوليت پذير بوده و در برابر تغييرات و مشكلات محيط كاري بردبار و متعهد به وظايف خويش هستند. هوش معنوي عميق ترين و كامل ترين نوع هوش است كه هوش هيجاني را نيز شامل مي شود(ساغرواني، 1388).

بنابراين مي توان گفت هوش معنوي مي تواند ميزان بروز رفتار شهروندي سازماني را در بين كاركنان پيش بيني كند. در تبيين احتمالي اين يافته مي توان گفت كه معنويت يك احساس رضايت واقعي در فرد ايجاد مي كند و در نتيجه آن افكار، گفتار و كردار خود به معيارهاي الهي نزديك مي كنند. در نتيجه به گونه اي رفتار مي كنند كه كردارشان مورد رضايت الهي قرار گيرد؛ يكي از اين موارد حس نوع دوستي و ايثار است. چنين افرادي با الگو گيري از بزرگان ديني سعي در رفع حاجات ديگران به شكل هاي مختلف دارند. از جمله در محل كار با انجام يكسري كارهاي فرا وظيفه اي و بدون هيچ گونه چشم داشتي تلاش مي كنند تا به خواسته دروني خود برسند.

چرا كه اين افراد از تمامي رذايل اخلاقي كه مثل خوره به جان آدمي مي افتند و سلامتي روان فرد را تحت تأثير قرار مي دهند به دورند و در هنگام مواجهه با مشكلات زندگي، صبر را پيشه خود نموده و به خداي متعال تكيه مي كنند. لذا وسايل آرامش خاطر آنها فراهم مي گردد و از گرفتاري ها به انواع بيماري هاي رواني نظير اضطراب و افسردگي مصون مي مانند.

5-3- محدوديت هاي پژوهشي

ناگفته پيدا است كه انجام هر پژوهش با محدوديت و مشكلاتي همراه است كه در روند انجام پژوهش خود را نشان مي دهند، بخصوص اگر پژوهش راجع به مسائل انساني باشد محدوديت ها و مشكلات از قابليت پيش بيني كمتري برخوردارند:

- این تحقیق از نوع همبستگی است و نمی توان از آن نتایج علّت و معلولی گرفت. در ضمن، نتایج، قابل تعمیم به شرکت ها و سازمان های دیگر نیست.

- عدم استفاده و كاربرد نتايج تحقيقات از سوي مديران و مسئولين ذيربط، مساله‌اي است كه آزمودني‌ها عنوان مي‌كردند لذا بسياري از افراد به همين دليل پرسش نامه‌ها را خام و يا ناقص عودت مي‌دادند يا با بي ميلي بسيار نسبت به پر كردن پرسش نامه اقدام كردند.

- از آنجائيكه تعداد پرسش ها نسبتاً‌ زياد بوده بنابراين ممكن است افراد در هنگام پاسخگويي تمركز كافي نداشته و پاسخ هاي دقيق را انتخاب نكرده باشند كه كنترل آن خارج از اختيار پژوهشگر بوده است. - طرز تفکر و نگرش منفی و محافظه کارانه مدیران نسبت به انجام تحقیق در محیط کار، که به راحتی اجازه پژوهش را به پژوهشگر نمی دادند. - محدود بودن تعداد کارکنان زن که به همین دلیل حضور آنها در نمونه پژوهش میسّر نشد، تا به این طریق بتوان تفاوت متغیر های مذکور در هر دو جنس را مشخص کرد.

5-4- پیشنهادات تحقیق

5-4- 1- پیشنهادات پژوهشی

1- با توجه به اینکه این پژوهش در یک شرکت تولیدی صورت گرفته است، بهتر می باشد که در سازمان های خدماتی(بیمارستان و ...) و آموزشی نیز انجام گیرد تا با توجه به نوع فعالیت آنها و فرهنگ های حاکم وضعیت این متغیرها نیز در آنجا بررسی شود.

2- با توجه به اینکه این پژوهش در سازمانی انجام گرفت که اکثریت پرسنل آن مرد و تعداد زنان انگشت شمار بوده است و نهایتا حضور زنان درآن میسر نشد، بهتر است که اینگونه تحقیقات در سازمان هایی که آمار پرسنل زن آن بالا می باشد، انجام گیرد، تا بدین طریق بتوان به تفاوت های جنسیتی در خصوص متغیرهای مذکور دست یافت.

کاربرد این مطلب:

نقد پایان نامه، آموزش روش تحقیق، منبعی برای فصل دوم پایان نامه، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی