دانلود پایان نامه ارشد روانشناسی با موضوع خود کنترلی

بخش هایی از فصل پنجم این پایان نامه:

بحث یافته ها نقش نظام های خودکنترلی و بازداری- فعال سازی رفتار به عنوان عوامل زمینه ساز در آمادگی فرد برای ابتلا به مشكلات رفتاری و هیجانی در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

یكی از مهمترین مهارت ها كه مشخصه بهنجاری و سازگاری افراد است، برخورداری از صفت خودكنترلی است. افرادی كه می توانند هدف های واقع گرایانه را اولویت بندی كنند و در زمان تصمیم گیری میان عواطف و عقل تعادل برقرار كنند، خود كنترل هستند، خودكنترلی بیانگر میزان مطابقت ویژگی های رفتاری خود با شرایط و موقعیت موجود است (آقایار وشریفی درآمدی، 1385).

از سوی دیگر حساسیت نظام های بازداری و فعال ساز رفتاری درنظریه گری به نقل از کارور و وایت منعكس كننده تفاوت های فردی از حساسیت نظام عصب شناختی زیر بنایی افراد در پاسخ به نشانه های محیطی می باشد(گری، 1972).

همچنین الگوهای بازداری- فعال ساز رفتار بر اندازه گیری و بررسی بازداری و فعال سازی رفتار در مقایسه با سازه هایی چون توجه تاکید می کند، که احتمالاً قدرت تمایز بالایی برای تشخیص افراد با اختلالاتی چون عدم توانایی در تکلم و بینایی دارد.

بنابراین این مطالعه با هدف تعیین و مقایسه خودکنترلی و سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری افراد نابینا و عادی شهرستان اقلید انجام گرفت. قبل از بحث در مورد یافته ها و نتایج، قابل ذکر است که اطلاعات جمعیت شناختی آزمودنی ها بر حسب جنس، تحصیلات، سن و ترتیب تولد در فصل چهارم ارائه شده است و آزمودنی ها بر اساس این اطلاعات همتاسازی شده اند تا امکان مقایسه بین آنها فراهم گردد. با این وجود 5/57 درصد از شرکت کنندگان را مردان و 5/42 درصد را زنان تشکیل داده اند. اکثریت نمونه مورد مطالعه با 35 درصد دارای تحصیلات دیپلم بوده اند. همچنین میانگین سنی شرکت کنندگان 70/26 گزارش شد.

پرسش اول پژوهش:

آیا خودکنترکی در افراد نابینا و عادی متفاوت است؟ یافته های تحلیلی در مورد پرسش اول پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت معناداری بین نمره خودکنترلی نابینایان و افراد عادی وجود ندارد. به طوری که در ارتباط با پرسش اول مطالعه می توان نتیجه گرفت بین نمره خودکنترلی در افراد نابینا(67/15SD = و 03/127 M =) و نمره خودکنترلی در افراد عادی (47/15SD = و20/127 M =) تفاوت معناداری وجود ندارد(05/0p > ).

در تبیین پرسش اول تحقیق می توان گفت که خودکنترلی به معنی سرکوب کردن هیجانات و احساسات نیست. برعکس خودکنترلی یعنی اینکه ما یک انتخاب برای چگونگی ابرازاحساساتمان داریم وچیزی که موردتاکید است، روش ابرازاحساسات است به طوری که جریان تفکرراتسهیل کند(گلمن، 1995). هرچه خودكنترلی بالاتر رود كیفیت زندگی بهبود می یابد. مطالعات انجام شده(بلکلی و همکاران،2003 ؛ بارن،1989 ؛ بریک و همکاران ،2005 ؛ کاشال و کوانتس، 2006)، بین خودکنترلی با تعارض، رفتار، شخصیت، سلامت و بهزیستی روانی ارتباط معناداری نشان دادند.

به طور کلی نتایج حاصل از مطالعات انجام شده حاکی از آن است که متغیر خودکنترلی نقش بسزایی در بهزیستی و سلامت روانی افراد دارد که در این راستا نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد بین نمره خودکنترلی در افراد نابینا و عادی تفاوت معناداری وجود ندارد(p>0/05).

بنابراین افراد با آسیب بینایی معلولانی هستند كه می توانند عضوی مؤثر و مفید در جامعه باشند. آنان حق دارند از حقوق و مزایای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی كه افراد عادی از آن بهره مند هستند، استفاده كنند. در این راستا نظام آموزشی هم باید فرصت های آموزشی و پرورشی مساوی و مناسبی برای آنان تدارك ببیند، به گونه ای كه بتوانند استعدادهای نهفته خود را شكوفا سازند.

پرسش دوم پژوهش: آیا حساسیت سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری در افراد نابینا و عادی متفاوت است؟

نتایج در مورد پرسش دوم پژوهش حاکی از آن بود بین نمره سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری نابینایان و افراد عادی تفاوت معناداری وجود داشت(05/0>p). بطوری که این تفاوت در سطح اطمینان 95 درصد مورد تایید است. با توجه به نمره سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری نابینایان(85/4SD = و10/41 M =) و افراد عادی (88/6SD = و 20/35M =) این تفاوت به سود نابینایان است و در واقع نبابینایان از حساسیت سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری بالاتری نسبت به افراد عادی برخوردارند.

در تبیین پرسش دوم تحقیق می توان گفت سیستم بازداری رفتاری و سیستم فعال ساز رفتاری است كه به محرك های تقویت كننده‌‌ی ثانوی مختلف پاسخ می دهند. سیستم بازداری رفتاری در مقابل نشانه های شرطی تنبیه یا عدم پاداش ناكام كننده و همچنین(محرك های جدید و ترس آور ذاتی) برانگیخته می شود و سیستم فعال ساز رفتاری از طریق نشانه های شرطی پاداش با رهایی از تنبیه فعال می گردد (پیکرینگ و گری، 1999). اسلوبودسکایا (2001) در بررسی خود نشان داد، افرادی که سیستم فعال سازی رفتاری قویتری دارند وقتی با احتمال تنبیه مواجه می شوند از آن می گریزند و از رفتاری که منجر به پیامدهای ناخوشایند شود دوری می کنند.

نظام فعال سازی رفتاری صرفاً برای دستیابی به نتایجی که برای فرد پاداش دهنده است عمل می کند و موجب عدم توجه به تنبیه می شود. همچنین نتایج بررسی گری (1990) نشان داد، این سیستم های مغزی- رفتاری اساس تفاوت های فردی می باشند و فعالیت هر یک از آنها به فراخوانی واکنش های هیجانی متفاوت نظیر ترس و اضطراب می انجامد. همچنین یافته های وی نشان داد، حساسیت سیستم فعال ساز رفتاری نشان دهنده تکانشگری فرد می باشد.

مطالعات متعدد نشان داد، فعالیت سیستم بازداری رفتار موجب فراخوانی حالت عاطفی اضطراب و بازداری رفتاری، اجتناب فعل پذیر، خاموشی، افزایش توجه و برپایی می گردد .همچنین فعالیت زیاد پایه های نوروآناتومی این سیستم با تجربه اضطراب مرتبط می باشد (کر، 2002).

نتایج حاصل از این مطالعات نشان می دهد عملکرد سیستم بازداری- فعال سار رفتاری نقش بسزایی در تجربه حالت های روانشناختی نظیر اضطراب، ترس، تکانشگری و ... دارد.

پرسش سوم پژوهش: آیا متغیر های دموگرافیک (جنسیت، ترتیب تولد و تحصیلات) بر خودکنترلی و سیستم بازداری- فعال سازی رفتار در نمونه مورد مطالعه موثر است؟ یافته ها در مورد پرسش سوم پژوهش حاکی از آن بود که جنسیت، ترتیب تولد و تحصیلات از تاثیر معناداری بر خودکنترلی و سیستم بازداری فعال ساز رفتاری در نمونه مورد مطالعه برخوردار نبود(05/0<p). همچنین این یافته ها حاکی از آن است که بین خودکنترلی و حساسیت سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری در زنان و مردان در سطح اطمینان 95 درصد تفاوت معناداری وجود ندارد(05/0<p). که این یافته ها با یافته پژوهش های بهرامی خوندابی(1383) و بیابانگرد (1384)، همسو است.

به طور کلی این پژوهش ها نشان دادند بین خودکنترلی و بازداری- فعال سازی رفتار در بین زنان و مردان تفاوت معناداری وجود ندارد. در تبیین همسویی نتایج این مطالعات با مطالعه ی حاضر می توان به عوامل فرهنگی و نقش فعالانه زنان در فعالیت های اجتماعی نظیر ادامه تحصیل، اشتغال، تمایل زنان به استقلال مالی و شرایط تربیتی و پرورشی یکسان برای رشد و شکوفایی زنان و مردان اشاره نمود. از طرفی نتایج حاصل از تحقیق حاضر با نتایج تحقیق علیپور و همکاران(1390) ناهمسو می باشد که در تبیین این ناهمسویی می توان گفت دختران به علت تاثیرپذیری از الگوهای متفاوت جامعه پذیری، از خودکنترلی بالاتری نسبت به پسران برخوردارند. تحقیقات اشنایدر و همسترا (1987) نشان دادد، كه مردان نسبت به زنان خودكنترلی بالاتری دارند.

در حالیکه نتایج پژوهش حاضر عکس این نظریات را نشان می دهد از جمله دلایل این ناهمسویی می توان احتمالاً تفاوت در جامعه آماری را بیان کرد و همچنین از آنجایی که کنترل داشتن برخود یا خودکنترلی ظرفیتی در فرد است که موجب می شود که بجای اینکه رفتار فرد از بیرون و به وسیله عوامل محیطی کنترل شود از درون وی کنترل شود یعنی فرد به سطحی از نظم دهی برسد که بتواند رفتارهایش را کنترل کند می تواند دلیلی بر این ناهمسویی باشد.

عبدی و همکاران (1390) درتحقیقی تحت عنوان میزان حساسیت بازداری رفتاری در میزان اضطراب افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و سالم شهر تهران دریافتند که فعال سازی رفتاری با میزان اضطراب رابطه منفی وجود دارد یعنی با افزایش میزان فعال سازی رفتاری میزان اضطراب کاهش می یابد و برعکس و بین سیستم بازداری و فعال سازی رفتار در زنان و مردان تفاوت معنادار وجود ندارد و با یافته های مطالعه ی حاضر همخوانی دارد. این همسویی می تواند شباهت های فرهنگی- تربیتی جوامع مورد مطالعه را بیان کند. اسلوباد اسکایاز (2001) در پژوهش خود، به برتری فعالیت سیستم بازداری رفتاری دختران نسبت به پسران اشاره کرد.

شاهنده و آقا یوسفی (1391) درتحقیقی در مقایسه سیستم های مغزی فعال سازی/ بازداری رفتاری و اضطراب و منبع كنترل دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور اهواز دریافتند که تفاوت میزان فعالیت سیستم های مغزی/ رفتاری بین چهار گروه آزمودنی معنی داری است. میزان فعالیت سیستم فعال سازی رفتاری در آزمودنی های با منبع كنترل درونی بیشتر و این میزان در پسران بالاتر از دختران بود و میزان فعالیت سیستم بازداری رفتاری در آزمودنی های با منبع كنترل بیرونی بیشتر و این برتری با گروه دختران بود. در سیستم جنگ- گریز، درك از مركز كنترل بیرونی میانگین بالاتری را نشان داد و میانگین دختران در گریز و میانگین پسران در جنگ بیشتر بود.

بین دو گروه در دو سیستم فعال ساز رفتاری و بازداری رفتاری با اضطراب رابطه منفی وجود دارد. علت این ناهمسویی می تواند ناشی از عوامل فرهنگی، آموزشی و تربیتی در جوامع مورد مطالعه و تفاوت های فردی دختران و پسران در واکنش به حالت های هیجانی(مانند اضطراب) و عملکردهای مغزی- رفتاری متفاوت در بین دختران و پسران باشد بارکلی(1997) اظهار کرده است که الگوی بازداری رفتاری به پژوهش های بیشتری احتیاج دارد.

در همین راستا، بررسی های مروری انجام شده پیرامون الگوی بازداری رفتاری و خودگردانی نشان از آن دارد که الگوی بارکلی با وجود نقاط قوت دارای برخی نقاط ضعف است. همچنین وی در سال های اخیر بر خود کنترلی و خودگردانی و سرانجام الگوی بازداری رفتاری تاکید گسترده ای کرده است. بنابراین با توجه به اهمیت خودکنترلی و سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری در آسیب شناسی اختلالات روانی و به خصوص در افراد دارای اختلالات جسمی نیاز به مطالعات جامع و گسترده پیرامون این مهم و بومی سازی دانش آن هر بیشتر احساس می شود.

5-2 نتیجه گیری

با توجه به اهمیت نقش سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری در سلامت افراد و نقش این سیستم ها در تجربه حالت های روانشناختی نظیر اضطراب، ترس، استرس، شادمانی و امید، توجه به تفاوت های فردی نابینایان در عملکرد سیستم بازداری- فعال ساز رفتاری هر چه بیشتر احساس می شود. همچنین حمایت های بیش از اندازه والدین افراد با آسیب بینایی، به تمامیت روانی آنها آسیب می رساند.

پیشنهاد می‌شود والدین این افراد آموزش هایی در زمینة نیازها و تفاوت های فردی كودكانشان و نحوه مواجهه با مشكلات فرزندانشان دریافت كنند. بنابراین با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد كه سیستم بازداری- فعال سازی رفتار نابینایان از حساسیت بالاتری برخوردار است لیكن خودكنترلی رفتار به عواملی غیر از حساسیت سیستم بازداری – فعال سازی مربوط می شود.

کاربرد این مطلب:

نقد پایان نامه، آموزش روش تحقیق، منبعی برای فصل دوم پایان نامه، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی