دانلود پایان نامه روانشناسی بالینی در مورد اعتیاد

بخش هایی از فصل پنجم این پایان نامه:

مقدمه در این فصل به بررسی یافته های به دست آمده از پژوهش و بحث و نتیجه گیری این یافته ها پرداخته شده است. پژوهش های همخوان و ناهمخوان بررسی شده و تبیین های لازم نوشته شده است. بحث هایی در مورد نظریه های مختلف سوگیری توجه با توجه به یافته های حاضر انجام شده و تلویحات ضمنی یافته ها جهت نظریه پردازان و همچنین درمانگران بحث شده است. همچنین در پایان به ذکر پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده و بیان محدودیت های مطالعه ی حاضر پرداخته شده است.

5-2-بحث و نتیجه گیری

در مورد فرضیه اول پژوهش فرضیه اول: آموزش اصلاح سوگیری توجه باعث کاهش توجه نسبت به محرک های مرتبط با مواد مخدر می شود. یافته های مطالعه ی حاضر نشان داد که بین سه گروه کنترل، اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه در نمرات سوگیری توجه پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. گروه کنترل به طور معناداری نمرات سوگیری توجه بالاتری در پس آزمون نسبت به دو گروه دیگر کسب کرده است. همچنین گروه اصلاح سوگیری توجه نمرات سوگیری توجه بالاتری نسبت به گروه اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه کسب کرده است.

همخوان با انتظار پژوهشگر، این نتیجه نشان می دهد که اصلاح سوگیری توجه توانسته است به طور معناداری به کاهش سوگیری توجه در دو گروه اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه بیانجامد. این نتیجه با پژوهش های صالحی فدردی و ککس (2009)، ات وود و همکاران (2008)، فیلد و همکاران (2007)، فیلد و ایست وود (2005) و اسکن میکرز و همکاران (2007) همخوانی دارد.

با وجود این که ادبیات اصلاح سوگیری توجه در اختلالات وابستگی به اعتیاد در جامعه های افراد الکلی، وابسته به ماریجوانا و همچنین سیگار پراکنده است، اما با توجه به مطالعه ی حاضر و یافته های پیشین می توان اذعان داشت که اصلاح سوگیری توجه با استفاده از آزمایه پروب دات می تواند به کاهش معناداری در میزان سوگیری توجه نسبت به محرک های مرتبط با مواد مختلف بیانجامد. بر پایه نظریه دل مشغولی کنونی (کلینجر و ککس، 2004)، حالت‌های انگیزشی فرد بین دو نقطه‌ی تعهد نسبت به پیگیری یک هدف ویژه و حصول به آن هدف مورد پیگیری است. در سرتاسر پیگیری هدف، پردازش شناختی نسبت به محرک‌های مرتبط با هدف سودار خواهد بود، این امر فرد را به وسیله‌ی پاسخ‌های خودکار و انتخابی به نشانه‌های مرتبط با هدف، در دست‌یابی به هدف ثابت قدم نگه می‌دارد. در بافت رفتار اعتیادی، مصرف کنندگان مواد هدف استفاده از مواد را دارند، بنابراین آن‌ها باید به آسانی توسط محرک‌های مرتبط با مواد منحرف شوند (به نقل از فیلد و ککس، 2008).

این در حالی است که در اجرای آزمایه، به شرکت کنندگان گفته می شود که به محتوای تصاویر و واژه ها نیازی ندارند و تنها کافی است که به پیکان ظاهر شده توجه کنند و جهت آن را مشخص نمایند. در زمینه ی نظریه دل مشغولی کنونی، این امر ممکن است به جابجایی اهداف در سطوح انگیزشی شرکت کننده بیانجامد، در نتیجه سیستم سوگیری توجهی فرد برای جهت پیکان فعال شود. هنگامی که در فرآیند اصلاح سوگیری توجه، پیکان همواره به جای محرک مرتبط با مواد ظاهر می گردد، شرکت کننده پس از چندین کوشش احتمالا به رابطه ی بین محرک خنثی و پیکان پی می برد. اکنون این اهداف انگیزشی باعث تعارض در توجه فرد خواهند شد. براساس سیستم انگیزشی مصرف مواد، شرکت کننده به محرک مرتبط با مواد توجه خواهد کرد و براساس سیستم انگیزشی سوگیری توجه نسبت به پیکان به تصاویر و واژه های خنثی توجه خواهد نمود؛ در نتیجه دو سیستم انگیزشی در تعارض با یکدیگر قرار می گیرند: سیستم انگیزشی مرتبط با مصرف مواد، سوگیری توجه نسبت به محرک های مرتبط با مواد را فعال نگه می دارد و سیستم انگیزشی تشخیص سریع جهت پیکان سوگیری توجه نسبت به پیکان را فعال می کند.

ممکن است که به علت چالش برانگیز بودن تکلیف محوله به شرکت کنندگان (زمان واکنش سریع به جهت پیکان) و همچنین جدید و بالتبع آن جالب تر بودن آن، سیستم انگیزشی تشخیص سریع جهت پیکان نسبت به سیستم انگیزشی مصرف مواد در اولویت قرار بگیرد و در نتیجه به گونه ای باعث خنثی شدن آن سیستم انگیزشی (حداقل در کوتاه مدت) گردد. بر این اساس، مکانیسم اصلاح سوگیری توجه بر اساس نظریه ی دل مشغولی کنونی می تواند تبیین گردد. همچنین، برای مشاهده ی اثر ماندگاری اصلاح سوگیری توجه صورت گرفته، از پیگیری استفاده شده است. نتایج پیگیری برای این فرضیه نشان داد که بین گروه کنترل با دو گروه اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه تفاوت معناداری وجود دارد.

گروه کنترل به طور معناداری نمرات سوگیری توجه بالاتری در پیگیری نسبت به گروه اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه کسب کرده است. همچنین گروه اصلاح سوگیری توجه نمرات سوگیری توجه بالاتری نسبت به گروه اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه کسب کرده است. همسو با فرضیه پژوهشگر، این یافته بر ماندگاری اصلاح سوگیری توجه در کاهش سوگیری توجه شرکت کنندگان نسبت به محرک های مرتبط با موادمخدر پس از یک هفته صحه می گذارد. این یافته با پژوهش های صالحی فدردی و ککس (2009) و اسکن میکرز و همکاران (2010) همخوان است.

در نتیجه می توان نتیجه گرفت که اصلاح سوگیری توجه می تواند اثرات دراز مدتی داشته باشد و تنها معطوف به همان زمان اجرای اصلاح سوگیری نمی شود. این امر که چگونه اصلاح سوگیری توجه صورت گرفته تا مدت ها ماندگاری نشان می دهد در بافت نظریه ی دل مشغولی کنونی قابل تبیین نیست. شاید بتوان این پدیده را با ترکیب نظریه ی دل مشغولی کنونی با نظریه ی شرطی سازی کلاسیک توضیح داد. همان طور که گفته شد، در هنگام اجرای آزمون ممکن است یک دل مشغولی جدید برای سیستم انگیزشی شرکت کننده ایجاد شود که در تعارض با دل مشغولی همیشگی مصرف موادمخدر قرار بگیرد.

بر پایه نظریه ی شرطی سازی کلاسیک، دو فرآیند شرطی شدن نیز با یکدیگر در تعارض قرار می گیرند. پیش از این، محرک های مرتبط با مواد، مصرف مواد را برای شرکت کننده پیش بینی می کرد و بدین طریق توجه فرد را به خود جلب می کرد و برای فرد مطلوب بود. حال، همین محرک، عدم وجود پیکان را (که در تعارض با هدف انگیزشی فرد می باشد) پیشبینی می کند و در نتیجه برای فرد حکم محرکی نامطلوب را دارد. این احتمال وجود دارد که محرکی که تا پیش از این پیشبینی کننده وقوع رخدادی خوشایند بوده (مصرف مواد) و اکنون پیشبینی کننده رخداد ناخوشایندی (عدم تشخیص محل پیکان) است، دچار کاهش در اثر شرطی خویش گردد.

به علاوه، اگر فرض کنیم که فرد نسبت به محرک های خنثی ارائه شده در تمارین اصلاح سوگیری توجه، شرطی شود (یعنی محرک خنثی، وجود پیکان را پیشبینی می نماید) آن گاه دو محرک شرطی در کنار یکدیگر قرار می گیرند که شرکت کننده تنها در کسری از ثانیه با هر دو روبرو می گردد. این که هنگام ارائه ی دو محرک شرطی همزمان (محرک خنثی=محرک شرطی برای محرک غیرشرطی جهت پیکان، محرک مرتبط با مواد=محرک شرطی برای محرک غیر شرطی مواد)، فرد به کدام محرک پاسخ شرطی خواهد داد سؤالی است که نیاز به پژوهش های بیشتری دارد اما ممکن است که با توجه به تبیین ارائه شده برای نظریه ی دل مشغولی کنونی، محرک شرطی جدیدتر و جالب تر تأثیر قوی تری داشته باشد.

پس از دو طریق ممکن است این پایداری رخ دهد:

1) اثر شرطی محرک های مرتبط با مواد ضعیف شود؛

2) اثر شرطی جدیدی نسبت به محرک های خنثی ایجاد شده و در رقابت با اثر شرطی قبلی نیرومند تر باشند.

5-3-بحث و نتیجه گیری

در موردفرضیه دوم پژوهش فرضیه دوم : آموزش اصلاح سوگیری توجه باعث کاهش سوگیری پیش توجه نسبت به محرک های مرتبط با مواد مخدر در معتادین تحت درمان متادون می شود. یافته های مطالعه ی حاضر نشان دادند که بین هر سه گروه در میزان سوگیری پیش توجه در پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. گروه کنترل به طور معناداری نمرات سوگیری پیش توجه بالاتری در پس آزمون نسبت به دو گروه دیگر کسب کرده است. همچنین گروه اصلاح سوگیری توجه نمرات سوگیری پیش توجه بالاتری نسبت به گروه اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه کسب کرده است.

این امر نشان می دهد که اصلاح سوگیری توجه می تواند باعث کاهش سوگیری پیش توجه به طور معناداری گردد. در مطالعه ی حاضر علاوه بر اصلاح سوگیری توجه و تأثیر آن بر سوگیری توجه در پس آزمون و پیگیری، سوگیری در سطح پیش توجه (200 میلی ثانیه) نیز اصلاح گردید. هدف از این کار این بود که مشخص شود آیا می توان سوگیری پیش توجه را نیز با همان مکانیسم اصلاح سوگیری توجه، اصلاح نمود یا خیر. برخی مطالعات حاکی از آن است که افرادی که تصمیم به ترک اعتیاد خود دارند، هنگامی که محرک آنقدر طولانی ارائه شود که فرد بتواند هشیارانه از آن اجتناب کند، اجتناب توجه نشان می‌دهد اما همچنان در ارائه کوتاه مدت محرک (پیش توجه) که کنترل ارادی بر سیستم توجهی خود ندارد سوگیری نشان می‌دهد (استرمارک ، فیلد، هوگدال و هوروویتز ، 1997).

در مطالعه‌ی تاون شند و دوکا (2007) نیز الکلی‌هایی که بستری بودند در ارائه 500 میلی ثانیه اجتناب توجه از محرک‌های مرتبط با الکل نشان می‌دادند. ککس و فیلد (2008) پیشنهاد می‌کنند که بیماران مبتلا به اعتیاد در درمان ممکن است از راهبردهای شناختی اجتنابی جهت تلاش برای فرونشانی وسوسه ذهنی‌شان و فرآیندهای توجهی بی اختیارشان استفاده کنند.

آن‌ها نتیجه می‌گیرند که مطالعات با بیماران الکلی نشان می‌دهد افرادی که به خوبی درمان شده‌اند سوگیری توجه خود را در مؤلفه‌های آهسته‌تر سوگیری (ارائه محرک طولانی‌تر) می‌توانند به خوبی کنترل کنند اما در مؤلفه‌های سریع و خودکار خیر. در واقع می توان به طور تلویحی این استنباط را نمود که سوگیری پیش توجه همچون "آتش زیر خاکستر" می تواند باعث عود مجدد افراد گردد. از این منظر، ضروری است که علاوه بر تمرکز بر روی اصلاح سوگیری توجه، اصلاح سوگیری پیش توجه را نیز مدنظر قرار داد. یافته های مطالعه ی حاضر می تواند نوید بخش این حوزه جدید از پژوهش ها باشد.

به علاوه، میزان ماندگاری این کاهش صورت گرفته در سوگیری پیش توجه نسبت به محرک های مرتبط با موادمخدر در پژوهش حاضر بررسی گردید. نتایج نشان داد که بین هر سه گروه تفاوت معناداری وجود دارد. گروه کنترل به طور معناداری نمرات سوگیری پیش توجه بالاتری در پس آزمون نسبت به دو گروه دیگر کسب کرده است. همچنین گروه اصلاح سوگیری توجه نمرات سوگیری پیش توجه بالاتری نسبت به گروه اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه کسب کرده است.

این یافته نیز بر اثر بخشی اصلاح سوگیری توجه بر روی سوگیری پیش توجه حتی در درازمدت صحه می گذارد که می تواند دریچه نوین نسبت به حیطه اعتیاد را بگشاید.

کاربرد این مطلب:

نقد پایان نامه، آموزش روش تحقیق، منبعی برای فصل دوم پایان نامه، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی