جهت دانستن نحوه و طریقه و چگونگی نوشتن محتوای فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی و عمومی چهار متن مهم در این سایت منتشر شده است که مطالعه همه آن برای شما ضروری است (قسمت چهارم).

این مقاله چهار بخش دارد همه بخش ها را به ترتیب بخوانید. لینک هر قسمت انتهای همین متن

 

بست ( ترجمه شریفی و طالقانی ، 1376: 470-469) عنوان فصل دوم گزارش تحقیق را « مروری بر ادبیات مربوط به تحقیق یا تحلیلی از تحقیق های پیشین » معرفی می کند و به این اعتقاد است :

این قسمت مروری است بر ادبیات مهمی که با تحقیق مورد نظر رابطه دارد .

خلاصه ای از تحقیقات قبلی و نوشته های مهم پژوهشگران و متخصصان زمینه ای که تحقیق ، زمینه را برای پروراندن مطالعه فراهم می کند و خواننده را با یافته هایی که تا ان تاریخ به دست آمده است ، آشنا می سازد .

چون یک تحقیق خوب بر تمامی یافته هایی که درباره یک مسئله به دست آمده است مبتنی است ، بنابراین این بخش از گزارش نشانگر دانش پژوهشگر در آن رشته است .

برای نشان دادن زمینه های مورد توافق و عدم توافق درباره یافته ها و یا شکاف میان دانش موجود ، لازم است در این موارد مطالبی به طور مختصر نوشته شود » .

ون دلن ( ترجمه نجفی زند ، 486: 1373) در مورد چکیده ادبیات تحقیق این گونه به بحث می پردازد :

« چکیده نه خلاصۀ همه آن چیزهایی است که خوانده شده است و نه فهرست زمانی خلاصه های مربوط به یک موضوع است ، که خواننده باید برای کشف این که این مطلب چگونه به مسئله حاضر مربوط میشود بررسی کرده باشد ، برعکس یک بحث جمع و جوری از مطالعات مربوط قبلی و نظریه هاست که مسائل دخیل در یک پژوهش را مشخص می سازد و اهمیت اجرای آن را نشان می دهد .

هر مطالعه ای که در آن پیکرۀ گزارش به آن اشاره می شود .در آن ذکر می گردد . در یک بحث دارای ساختار منطقی ، نتایج ، تحقیقات موجود در کنار هم قرار داده می شود، و نشان داده می شود که مطالعات به هم مربوط هستند ، زمینه های توافق و عدم توافق خاطر نشان می گردد و بیان می شود که کجا شکاف ها یا ضعف هایی موجودند ، که مطالعۀ حاضر را موجب شده اند .

زمانی که مسئله در این چارچوب اطلاعاتی وسیع قرار گرفت ، اهمیت مسئله ، ضرورت اجرای پژوهش ، و استدلال منطقی که فرضیه ها را تایید می کنند، آشکار می شود .

هومن ( 1370 : 68-67) در زمینه بررسی پیشینه پژوهش و مربوط ساختن یافته ها به اطلاعات دیگر ، این گونه اظهارنظر می نماید :

« پژوهش امری گروهی است . هر مطالعه ضمن آن که مبتنی بر مطالعات قبلی است ، خود نیز مقدمه و پایه ای برای مطالعات بعدی است . هر قدر تعداد ارتباط ها و پیوند های ممکن یک مطالعه با مطالعات قبلی و تئوری های موجود بیشتر باشد ، اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش آدمی بیشتر خواهد بود .

این پرسش مطرح است که اندیشه ها و مفاهیم اصلی پژوهش از کجا می آید و چگونه می توان آن ها را برای تدوین فرضیه با یکدیگر ربط داد . این اندیشه ها و مفاهیم تا حدودی از تفکر خود پژوهشگر و در حد قابل توجهی نیز از کارهای قبلی که نوشته ها ، ادبیات ، یا نشریات پژوهشی نامیده می شود ، استخراج می گردد... حتی در مواردی که نیاز به اجرای پژوهش های ابتکاری ، نوین و اصیل باشد ، باید کارهای گذشته مورد بررسی قرار گیرد تا از تکرار آن ها پرهیز شود .

مهم تر آن که ، کارهای قبلی در حقیقت نقطه جهشی است برای کارهایی که هم باید مبتنی بر آن باشد و هم آن را گسترش دهد . از این گذشته ، بررسی دقیق مطالعات عمده در یک زمینه مورد علاقه می تواند از لحاظ کمک به تفسیر یافته های قبلی ، انتخاب بین توضیحات متفاوت ، یا نشان دادن کاربرد های مفید نیز رهنمود های با ارزشی در اختیار پژوهشگر قرار داده ، همپوشی ها ، تنگناها و شکاف های موجود در یک زمینه خاص را روشن سازد ».

جمع بندی و تحلیل نظریات نویسندگان مختلف در مورد نحوه تنظیم فصل دوم گزارش تحقیق نویسندگانی که نظرات آنان در مورد فصل دوم بیان گردید ، بر این نکته متفق القول بودند که یکی از وظایف محقق در فصل دوم گزارش تحقیق - یعنی بررسی پیشینه تحقیق - ارزشیابی ، نقدو بررسی انتقادی و تفسیر و تحلیل موضوعات ، نظریات و تحقیقات به عمل آمده در حوزه های مشابه عنوان پژوهش است و مقایسه نظرات و تحقیقات مختلف با همدیگر به منظور افزایش آگاهی های پژوهشگر در جهت انجام تحقیق خاص مورد نظر او و ارائه فرضیاتی سنجیده می باشد .

لذا ضروری است پژوهشگر در هنگام بررسی پیشینه پژوهش ، پیوسته این امر را وجهه نظر خویش قرار دهد و مطالب و موضوعات مربوطه را به گونه ای تنظیم و تلقین نماید و آن ها را به شکلی مورد مقایسه و تحلیل و تفسیر قرار دهد که به هدف مذکور نائل آید .

به عبارت ساده تر ، محقق از خود بپرسد که آیا شکل تنظیم پیشینه پژوهش به گونه ای است که وی بتواند استفادۀ قابل توجهی از آن در انجام پژوهش خود و در ارائه فرضیات و یا سوالات تحقیق به عمل آورد .

در چنین حالتی است که پژوهشگر ملاحظه می کند راجع به بعضی جزئیات علمی نظریات خاصی ارائه نشده و یا در قسمت هایی از آن ها خلأ هایی به چشم می خورد ، و یا آن که در بعضی از تحقیقات از روش های تحقیقی خاصی نظیر توصیفی استفاده شده ، ابزار گرد آوری اطلاعات خاص نظیر پرسشنامه ، جامعه و نمونه آماری بخصوصی انتخاب گردیده است ، و لذا در چنین حالتی نیز محقق می تواند با مقایسه مجموعه تحقیقات مشابه ، نتیجه گیری لازم را به عمل آورد و حتی خواهد توانست در پژوهش خود موارد لازم را ، که چه بسا در پژوهش های قبل نادیده انگاشته شده ، لحاظ نماید و عمدتا ً میزان تمرکز آن ها را بر موضوعات خاص و یا روش های بخصوصی کشف نماید ، در مورد میزان وصول هر تحقیق به اهدافش قضاوت کند و بر این اساس تحقیق خود را تنظیم نماید .

لذا چه خوب است که پژوهشگر بتواند در جدولی نام محقق ، سال تحقیق، عنوان تحقیق ، روش تحقیق ، جامعه ونمونه آماری ، ابزار جمع آوری اطلاعات و نتایج را پشت سر هم ذکر نماید که در کنار توضیحاتی که در این موارد می نیسد ، بایک نگاه به این جدول بتواند نتیجه گیری لازم را به عمل آورد و با سهولت بیشتری خوانندگان را متوجه این نکته سازد که غالب تحقیقات مشابه انجام شده متمرکز برچه مواردی بوده اند .

بدین ترتیب فصل دوم گزارش تحقیق می تواند مشتمل بر دو قسمت کلی باشد :

در قسمت اول عمدتا ً بر برسی نظریاتی که در زمینه عنوان تحقیق و مولفه ها و ابعاد و جواب تشکیل دهنده آن ، توسط دانشمندان مختلف داخل و خارج کشور ارائه گردیده ، متمرکز می باشد باید بسیار دقت شود که در این بخش از یک سری کلی گویی های بی مورد راجع به عنوان تحقیق ، که می توان از کتب مختلف استخراج نمود ، و مطالب و موضوعات قطعه قطعه ای که بدون نظم و وحدت منطقی در کنار هم وصله گونه قرار داده می شوند احتراز کرد .

در قسمت دوم که می توان عناوینی نظیر بررسی تحقیقات مشابه ، را به آن اختصاص داد ، شرحی از تحقیقاتی را شامل می شود که در قالب پایان نامه ها و طرح های پژوهشی و مواردی ازاین قبیل انجام شده است . آن چه که در مقام جمع بندی نظریات نویسندگان در مورد فصل دوم گزارش تحقیق می توان اظهار داشت آن است که علی رغم آن که عناوین پیشنهاد شده توسط آنان برای این فصل ظاهرا ً اندکی متفاوت به نظر می آید ، اما عنوان « پیشینۀ تحقیق برای آن مناسب است ، اگر چه عناوین دیگر نظیر « پیشینه کاوی » «ادبیات تحقیق » « سابقه تحقیق » ، « سابقه موضوع تحقیق » و «تاریخچه تحقیق » ، نیز مناسب به نظر می آیند .

البته عناوینی مانند « بررسی کتب و نشریات » پیشنهاد نمی شود ، زیرا فصل دوم فقط به بررسی کتاب ها و نشریات نمی پردازد ، بلکه پایان نامه ها و طرح های پژوهشی منتشر نشده را نیز در بر می گیرد .

از طرف دیگر ، از نظر محتوایی این فصل به بررسی کلیه متون و منابع مربوط به موضوع تحقیق که تا زمان اجرا و انجام تحقیق به رشته تحریر در آمده اند ، می پردازد ؛ اما این بررسی کردن فقط شامل مرور و خلاصه نمودن آنها نمی باشد .

توجه قطعی به این نکته مهم است که دیگران در نظریات و تحقیقات خود چه مواردی را مطرح ساخته و انجام داده اند ، تا آن که از موارد قابل استفاده برای انجام تحقیق مورد نظر پژوهشگر ، الهام گرفته شود و بهره مناسب به عمل آید و از جانب دیگر مشخص شود که دیگران در نظریات و تحقیقات خود چه مواردی را مطرح نساخته و انجام نداده اند ، یا آن که آن تحقیقات از چه محدودیت های خاصی متاثر بوده است ، تا حتی المقدور تلاش شود که در تحقیق جدید آن موارد مطرح گردد و تحقیقاتی در زمینه های جدید انجام شود و محدودیت های قبلی به نوعی رفع شود .

بدیهی است رسیدن به چنین هدفی نیز با فیش برداری و خلاصه نمودن تعدادی منبع امکان پذیر نخواهد بود . شاید مبالغه نباشد اگر گفته شود یکی از اشتباهات دانشجویان همین است که با ذکر خلاصه چند موضوع از چند منبع و پشت سر هم ردیف نمودن آنها وظیفه خود را خاتمه یافته تصور می کنند .

حال آن که لازم است گزارش تحقیق ، یک مجموعۀ واحد ، منسجم و هماهنگ قلمداد گردد که تمام اجزاء و فصول ان مکمل یکدیگر بوده و همه در راستای تحقق اهداف رساله و یا گزارش عمل می کنند ، حال باید این سوال را مطرح ساخت که خلاصه کردن و کنار هم قرار دادن چه مطلب به تحقق کدام هدف رساله کمک می کند ؟!

آیا در این صورت این فصل بخشی از پژوهش محسوب می شود . گاهی اوقات مشاهده می شود که در مورد برخی عناوین و موضوعات می توان بدین گونه مطالبی تکه تکه را از کتب متعدد استخراج نمود ، که حجم آن ها شاید بالغ بر چندین کتاب بشود ، ولی ایا به راستی چنین امری فلسفه بررسی پیشینه پژوهش می باشد .

این جاست که به نظر می رسد در تنظیم مطالب فصل دوم گزارش تحقیق ، باتوجه به اهداف خاص آن فصل ، باید بازنگری لازم به عمل آید .

 

بخش اول (طریقه نوشتن فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی)

بخش دوم (فصل دوم پایان نامه ارشد روانشناسی شامل چه مواردی است)

بخش سوم (نحوه نگارش فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی)