اکثر دانشگاه ها دانشجو را ملزم می کنند که در طی دفاع از پروژه تحقیقی با یک کمیته هیأت علمی به طور رسمی دو بار جلسه داشته باشد.

جلسه اول، دفاع از طرح تحقیق و جلسه دوم، دفاع شفاهی پایانی است.

جلسه پایان نامه بعد از شروع جمع آوری داده ها برگزار می شود.

دفاع شفاهی پایانی بعد از جمع آوری و تحلیل داده ها و نگارش کل رساله یا پایان نامه برگزار می گردد.

در دانشگاه ها معمولا طرح های پیشنهادی بایستی در برگیرنده فصل های اول، دوم و سوم پایان نامه باشد.

این کار در بسیاری از نهادهای آموزشی دیگر نیز در حال عادی شدن است.

با این حال، دانشگاه ها برای آماده کردن پایان نامه از شکل های مختلف استفاده می کنند.

این شکل های می توانند دربرگیرنده توضیحات 10 تا 20 صفحه ای درباره سه فصل اول پایان نامه برای موضوع پیشنهادی باشند.

طرح های پیشنهادی نوعاً از رسمیت کمتری برخوردارند.

مسئولیت برنامه ریزی و زمان بندی برای جلسه پایان نامه با شماست.

شما باید زمان جلسه پایان نامه را حداقل سه هفته جلوتر از دفاع از پایان نامه مشخص کنید.

هنگام تنظیم زمان برای دفاع از پایان نامه، لازم است یک نسخه چاپی با کیفیت از آن را به همراه نامه غیر رسمی یادآوری که نشان دهنده تاریخ، ساعت و مکان دفاعیه باشد به پژوهش تحویل دهید.

 

توصیه های مهم:

برای اطمینان از برگزاری موفق جلسه پایان نامه می توانید گام های زیر را به کار گیرید:

(الف) پایان نامه را به خوبی نوشته و آماده کنید

(ب) از نحوه دفاع آگاه باشید

(ج) مطالب مربوط به ارائه را آماده کنید

(د) برای ارائه مطالب تمرین کنید

(ه) سؤالات احتمالی را پیش بینی کنید.

 نکات مهم در دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد

نگارش خوب و آماده سازی پایان نامه :

اگر متن پایان نامه را خوب بنویسید، می توانید شانس برگزاری موفق جلسه دفاع از آن را افزایش دهید.

اگر نوشته شما نیاز به کار بیشتر دارد به استاد راهنما یا اعضای کمیته برای ملاقات با شما فشار نیاورید.

اطمینان حاصل کنید که استاد راهنمای شما پیش نویس نهایی پایان نامه را خوانده و مورد تأیید قرار داده است.

به این ترتیب، از حمایت استاد راهنما برخوردار خواهید بود.

زمانی که پیش نویس پایان نامه تان مورد تأیید استاد راهنما قرار گرفت، می توانید آن را به سایر اعضای کمیته تقدیم کنید.

اگر متنی که به اعضای کمیته تحویل می دهید به خوبی نوشته و به دقت آماده شده باشد (یعنی، بدون غلط املایی یا ضعف گرامری، با ذکر منبع، وجود جداول و شکل ها همراه متن و رونوشت های واضح)، جلسه پایان نامه را با خیال راحت شروع خواهید کرد.

از طرف دیگر، نوشته ای که به صورت ضعیف آماده شده باشد، احتمالاً نشانه بی دقتی محقق را در ذهن اعضای کمیته تداعی خواهد کرد.

 

آگاهی از نحوه دفاع :

مسئول کمیته معمولاً جلسه پایان نامه را با معرفی کمیته و توضیح روش هایی که در ادامه مطرح می شود، شروع می کند.

سپس از شما خواسته می شود که خودتان را معرفی کنید و خلاصه ای از سابقه کارتان را بیان کرده و پایان نامه خود را به طور خلاصه در 15 تا 20 دقیقه ارائه کنید.

ارائه مختصر شما باید همه جوانب اصلی طرح تحقیق- مسئله، هدف، چارچوب نظری، سؤالات یا فرضیه های تحقیق و روش شناسی را پوشش دهد.

ارائه باید واضح و دقیق باشد.

پس از ارائه پایان نامه، اعضای کمیته سؤالاتی را مطرح می کنند.

این سؤالات و پاسخ ها بیشترین زمان جلسه را به خود اختصاص می دهد که به طور عادی بین یک تا دو ساعت طول می کشد.

معمولاً، پرسش سؤالات به یکی از دو شیوه اصلی زیر صورت می گیرد:

هر عضو به همراه مسئول کمیته که به عنوان ناظر عمل می کند، سؤالات متعددی را به صورت متوالی می پرسد؛ یا این که سؤالات از سوی هر عضو کمیته بر اساس مؤلفه های پایان نامه مطرح می شود.

در اکثر موارد، اعضای کمیته برای طرح سؤال خود نوبت می گیرند و به طور چرخشی درباره هر یک از قسمت های پایان نامه سؤالاتی را مطرح می کنند و به این دلیل زمان جلسه یک ساعت یا بیشتر به طول می انجامد.

پس از اتمام سؤالات اعضای کمیته، مسئول کمیته سؤالات دیگری را خواهد پرسید.

در اینجا دیگر هیچ سؤالی باقی نمی ماند و از شما می خواهند که اتاق را ترک کنید.

سپس کمیته با توجه به عملکرد شما در طول دفاع از پایان نامه و کفایت طرح پژوهشی به شور خواهد پرداخت.

در نهایت، کمیته درباره قابل پذیرش بودن پایان نامه تحقیق رأی گیری خواهد کرد.

 

نکات مهم در دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد

کمیته ها معمولاً از چهار گزینه زیر برای اعلام نتیجه دفاع از پایان نامه استفاده می کنند:

(الف) تصویب کامل (این گزینه نادر است)

(ب) تصویب مشروط، منوط به انجام تغییرات جزئی

ج) تصویب مشروط، منوط به انجام تغییرات اساسی

(د) عدم تصویب (این گزینه نیز به ندرت اتفاق می افتد، اما احتمال وقوع آن وجود دارد).

در مورد گزینه آخر، معمولاً یک دوره انتظار باید سپری شود تا دفاع از پایان نامه تکرار گردد.

معمولاً بیش از یک بار اجازه دفاع مجدد داده نمی شود.

وقتی که کمیته به تصمیمی رسید، شما به اتاق فراخوانده می شوید.

مسئول کمیته نمره را اعلام خواهد کرد.

تغییرات مورد نیاز در پایان نامه به صورت شفاهی توسط مسئولان کمیته اعلام خواهد شد.

پیش از خاتمه جلسه یک فرم تصویب اداری باید به امضای کمیته برسد.

سپس مسئول کمیته یادداشتی را به فرم تصویب طرح تحقیق ضمیمه می کند که حاوی نکات اصلاحی مورد توافق اعضای جلسه است.

بعد از جلسه مسئول کمیته با شما ملاقات می کند و راجع به تغییرات مورد نظر اعضای جلسه به گفت و گو می پردازد.

 

آمادگی برای ارائه :

اگر رشته تحصیلی شما جزو رشته هایی است که در آنها برای ارائه مطالب از نرم افزار پاوریوینت استفاده می شود (به طور مثال آموزش و کسب و کار)، به فکر ارائه به کمک پاورپوینت باشید. دانلود نمونه پاورپوینت

با استفاده از این نرم افزار می توانید مطالب را به صورت تصویری ارائه دهید، به طوری که اعضای کمیته به جای توجه به شما، روی صفحه نمایش متمرکز شوند و هنگام صحبت می توانید به صفحه نمایش اشاره کنید.

نسخه ای از اسلایدهای پاورپوینت را برای اعضای کمیته فراهم سازید. برای این که بتوانید در محدوده زمانی مشخص شده (15 تا 20 دقیقه) ارائه کنید، بیش از 30 اسلاید آماده نکنید.

یک نسخه پشتیبان از اسلایدهای پاورپوینت برای ارائه با دستگاه دیگر (مثل اورهد) تهیه کنید، برای زمانی که اگر در روز ارائه دستگاه خراب شد، کار شما مختل نشود.

با این وجود، پیشنهاد می شود رایانه قابل حمل خود را بیاورید و برای ارائه پاورپوینت از دستگاه شخصی خود استفاده کنید.

نحوه ارائه شما فضای جلسه را تعیین می کند.

یعنی جو جلسه در ادامه بستگی به نحوه ارائه شما خواهد داشت.

بعد از این که مسئول کمیته شما را معرفی کرد، ارائه خود را با تشکر از اعضای کمیته و با ذکر نام آنان (مثل دکتر جونز، دکتر اسمیت...) به خاطر همه کمک هایی که به شما کرده اند، شروع کنید.

لبخند بزنید و با اعضای کمیته تماس چشمی داشته باشید.

به طور استاده ارائه دهید؛ این حالت که حاضرین در جلسه نشسته اند، شما را به اوضاع مسلط می کند.

برای اعضای کمیته توضیح دهید که چگونه به موضوع مورد مطالعه علاقه مند شدید.

این کار را به طور خلاصه و حرفه ای انجام دهید.

می توانید صحبت هایی را مانند جملات زیر بیان کنید: « از چند وقت پیش تا به امروز، به متغیرهایی علاقه مند شده ام که می توانند روی موفقیت دانش آموز تأثیر بگذارند. در مرور ادبیات، به سه متغیری برخورد کردم که ممکن است به موفقیت دانش آموز ربط داشته باشند، یعنی: اهمیت تحصیل، اثربخشی گروهی و اعتماد به اعضای هیأت علمی. تصمیم گرفته ام که این سیر را در تحقیق خود دنبال کنم».

پس از این مقدمه، بیان خلاصه ای از مرور ادبیات را در این حوزه آغاز کنید.

به طور مستقیم روی آن بخش از ادبیات تمرکز کنید که به تحقیق شما مربوط می شود.

مطالعات قبلی را به اختصار بیان کنید. روی یافته های اصلی تأکید نمایید.

سپس، مبانی چارچوب نظری خود را مطرح کنید.

چارچوب نظری را به طور خلاصه توضیح دهید.

بحث موجز چارچوب نظری منتهی به سؤالات یا فرضیه های تحقیق خواهد شد.

هر یک از سؤالات یا فرضیه های تحقیق را بیان کنید (1و2و3 و غیره).

سپس به سراغ روش شناسی بروید.

مشارکت کنندگان در تحقیق [نمونه] را شرح دهید.

بگویید که چگونه آنها را به دست آورده اید [روش نمونه گیری].

متغیرهای مستقل و وابسته را شرح دهید.

درباره ابزارهای مورد استفاده توضیح دهید.

به پایانی و روایی مقیاس اندازه گیری اشاره کنید.

درباره ابزارهای گردآوری داده ها توضیح دهید ( به طور مثال، پرسشنامه، مصاحبه های عمیق، مشاهده و اسناد و مدارک).

در اینجا با دقت و به طور شفاف عمل کنید.

نحوه تجزیه و تحلیل داده های مربوط به هر سؤال (فرضیه)، موضوع یا متغیر تحقیق را توضیح دهید.

ارائه را با تشکر از اعضای کمیته به خاطر علاقمندی شان به تحقیق شما و به خاطر زمانی که برای مطالعه پیش نویس های متعدد پایان نامه اختصاص داده اند، خاتمه دهید.

سرفصل های زیر می تواند در آماده سازی پایان نامه و دفاع شفاهی پایانی به شما کمک کند (جدول 11.1 را مشاهده کنید).

 نکات مهم در دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد

این جدول بر اساس الگوی پنج فصلی پایان نامه تنظیم شده است که قبلاً در این سایت مورد بحث قرار گرفت.

جدول 11.1

نمونه ای از سرفصل های ارائه

1. مقدمه :

سلام و خوش آمد

پیشینه تحقیق

بیان مسئله

هدف تحقیق

اهمیت تحقیق

تعاریف عملیاتی (فقط فهرست)

چارچوب نظری

سؤالات (یا فرضیه های) تحقیق

2. مرور ادبیات :

مرور ادبیات می تواند ترکیبی از مؤلفه های بالا باشد، همان طور که در مثال قبلی ذکر شد.

3. روش :

مشارکت کنندگان

ابزار

روایی

پایایی

جمع آوری داده ها

تحلیل داده ها

محدودیت ها

قلمرو

مفروضیات

ترکیبی از این قسمت نوعاً در جلسه دفاع از پایان نامه تحقیق مطرح می شود.

4. یافته ها :

5. بحث:

نتایج ضمنی و نتیجه گیری :

تمام این پنج قسمت در جلسه دفاع شفاعی پایانی بیان می شود با تأکید بر یافته ها و بحث و بررسی روی آنها.

 

تمرین نحوه ارائه :

همان گونه که پیش تر یادآوری شد، از شما خواهند خواست که طرح تحقیق را در عرض 15 تا 20 دقیقه ارائه دهید.

تمرین ارائه به تنهایی یا در مقابل فرد دیگر، فکر خوبی است.

برای ارائه زمان تعیین کنید.

دانشجویان غالباً زمان ارائه را کمتر از حد واقعی برآورد می کنند و دچار کمبود وقت می شوند.

در نتیجه، مهم ترین قسمت تحقیق یعنی روش شناسی را به خصوص در دفاع از پایان نامه، با عجله به پایان می برند.

علاوه بر تمرین ارائه در زمان مورد نظر، پاسخ گویی به سؤالات احتمالی از تحقیق توسط اعضای کمیته را نیز تمرین کنید.

این تمرین را می توانید با دانشجویان دیگر و یا به تنهایی انجام دهید.

دانشجویان رشته حقوق پیش از آن که در حضور هیئت منصفه مورد آزمون قرار گیرند به طور معمول در تعدادی محاکمه ساختگی به عنوان بخشی از آموزش شرکت می کنند.

از محل برگزاری جلسه دفاعیه آگاه باشید، بروید و اتاق را ببینید.

تجهیزات مورد نیاز را که باید در دسترس باشند از قبیل تخته سیاه، ویدئو پروژکتور، صفحه پرده یا تجهیزات پاورپوینت، امتحان کنید.

از وجود همه چیزهایی که در ارائه به آنها نیاز دارید، مطمئن شوید و پیش از شروع جلسه، آنها را در جای خود قرار دهید.

در صورت امکان، در همان اتاقی که جلسه دفاعیه برگزار خواهد شد، ارائه را تمرین کنید.

 

پیش بینی سؤالات :

اعضای کمیته بعد از ارائه شما سؤالاتی را مطرح می کنند.

پیش بینی سؤالاتی که اعضای کمیته دفاع از پایان نامه خواهند پرسید، دشوار است.

با این وجود، احتمالاً اعضای کمیته در طول دفاع از پایان نامه، درباره روش شناسی تحقیق به تفصیل سؤال خواهند کرد.

دلیل آن این است که فصل روش شناسی بیانگر گام های مشخصی است که قصد دارید آن را در تحقیق خود به کار ببرید.

با امضای فرم تصویب موضوع در پایان جلسه پایان نامه توسط اعضای کمیته، اساساً روش شناسی شما مورد تأیید قرار می گیرد.

یعنی، آنان تأیید می کنند که روش شناسی مورد نظر به خوبی می تواند از عهده آزمون سؤالات یا فرضیه های تحقیق برآید (Heppner & Heppner, 2004).

بنابراین، می توانید انتظار این را داشته باشید که کمیته روی تمام جوانب روش شناسی شما توجه کند.

در اکثر تحقیقات، مباحث مربوط به نمونه گیری مطرح است.

کمیته ممکن است درباره روشی سؤال کند که طبق آن مشارکت کنندگان در تحقیق را انتخاب کرده اید.

آنان ممکن است درباره میزان تعمیم پذیری یافته ها به جوامع دیگر سؤال کنند.

هم چنین آنان می توانند درباره ابزارهای سنجش و روایی و پایایی آنها سؤال کنند.

اگر قصد دارید ابزار اندازه گیری را خودتان ایجاد کنید، اعضای کمیته مطمئناً درباره برنامه شما برای رواسازی ابزار و جزئیات مطالعه مقدماتی خواهند پرسید.

آنان ممکن است درباره خطرات احتمالی که روایی درونی و بیرونی را تهدید می کنند و اقدامات پیش گیرانه شما برای به حداقل رساندن آن خطرات پرسش نمایند.

ممکن است درباره مسائل اخلاقی یا درباره راهبردهای ناشناخته و محرمانه ماندن مشارکت کنندگان سؤالاتی پرسیده شود.

باید انتظار داشته باشید که درباره روش های جمع آوری داده ها سؤالاتی پرسیده شود.

کمیته ممکن است راجع به نحوه تجزیه و تحلیل داده ها نیز سؤال کند.

بر اساس تجربه ما،در جلسه دفاع از طرح تحقیق سؤالات زیادی درباره تحلیل آماری پرسیده نمی شود.

علت آن است که اکثر دانشگاه ها ، مانند دانشگاه ما، کسی را در اختیار دارد که «آماردان مقیم» نامیده می شود.

چنین فردی درس های آمار را تدریس می کند و معمولاً در تمام مطالعات کمی به عنوان عضو کمیته به کار گرفته می شود.

اگر آماردان مقیم، عضو کمیته هم نباشد، دانشجویان درباره تحلیل های آماری از ایشان مشاوره می گیرند.

اگر چه در زمان دفاع از طرح تحقیق باید روش های آماری شما مشخص باشد، اما عمدتاً نکات ظریف آماری پس از تصویب پایان نامه و پیش از تحلیل داده ها مورد توجه قرار می گیرد.

اگر تحقیق از نوع کیفی باشد، اعضای کمیته مطمئناً درباره روش های جمع آوری داده ها (به طور مثال، مصاحبه های عمیق، گروه های متمرکز، تحلیل اسناد) و فرآیند های تحلیلی که می خواهید به کار ببرید، سؤال خواهند کرد.

بایستی قادر به پاسخ گویی به تمام سؤالات مربوط به روش شناسی باشید.

این سؤالات قابل پیش بینی هستند و قبل از جلسه پایان نامه می توانید خود را برای پاسخ گویی به آنها آماده کنید.

جزئیات سؤالاتی که اعضای کمیته درباره این مباحث خواهند پرسید به میزان دقت و درستی نوشته ای بستگی دارد که آماده کرده اید.

در مجموع، پس از آن که پایان نامه تصویب شد و از کمیته دانشگاه مجوز انجام تحقیق را به دست آوردید، می توانید گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آن را شروع کنید.

زمانی که نگارش فصول باقی مانده را به پایان رسانده و تأییدیه مسئول کمیته را دریافت کردید؛ می توانید برای دفاع شفاهی پایانی برنامه ریزی کنید.

 

دفاع شفاهی پایانی :

جلسه دفاع شفاهی پایانی شبیه به جلسه دفاع از طرح تحقیق است.

از این رو، بیشتر توصیه هایی که تاکنون برای زمان بندی و ارائه طرح تحقیق بیان شد در اینجا نیز به کار می رود. یعنی، مانند جلسه پایان نامه در اینجا نیز از شما خواسته می شود که خلاصه ای از تحقیق را در زمان 15 تا 20 دقیقه ای ارائه دهید.

در این جلسه، همه ویژگی های اصلی پژوهش – مسئله، هدف، خلاصه ای از مرور ادبیات، چارچوب نظری، سؤالات یا فرضیه های تحقیق، روش، نتایج و تفسیر- را شرح خواهید داد.

با این حال، در دفاع شفاهی پایانی، تمرکزتان روی ادبیات، دلایل منطقی و روش تحقیق کمتر خواهد بود و در عوض، روی یافته ها و تعبیر و تفسیر نتایج، تأکید بیشتری خواهید کرد.

بنابراین، در دفاع شفاهی پایانی، اعضای کمیته از شما خواهند خواست که توضیح دهید چه کاری را انجام داده اید، به چه چیزهایی دست پیدا کرده اید و این یافته ها به چه معناست.

هنگام پاسخ گویی به سؤالات، باید دو اصل مهم را در نظر بگیرید:

(الف) خوب گوش کنید 

(ب) هم محترمانه و هم به صورت علمی پاسخ دهید.

یعنی این که به هر گونه سؤالی که توسط عضو کمیته مطرح می شود گوش فرا داده و معنی آن را بفهمد و سپس به صورت تخصصی و با استفاده از دلایل منطقی و سنجیده پاسخ دهید.

توصیه ما این است که ارائه خلاصه 15 تا 20 دقیقه ای از پایان نامه و هم چنین روش های پاسخ گویی به سؤالات احتمالی اعضای کمیته را تمرین کنید.

در ادامه تعدادی مثال مطرح می شود.

مهم این است که به هر سؤالی با دقت گوش فرا دهید.

این کار در شما اطمینان ایجاد خواهد کرد که به سؤالات مطرح شده پاسخ دهید.

سؤالات را به طور کامل و مختصر پاسخ دهید.

سخنرانی نکنید.

اگر سؤالی را متوجه نشدید از عضو کمیته بخواهید سؤال را تکرار کند.

یا این که می توانید خودتان سؤال را بازگو کنید تا از برداشت درست معنی سؤال، اطمینان حاصل کنید.

شاید یکی از اعضای کمیته این گونه بپرسد که :

«آیا با مقاله جدید X و Y درباره ... آشنا هستید، در خصوص ارتباط یافته های آن مقاله با تحقیق خودتان چه فکر می کنید؟»

اگر آن مقاله را نخوانده اید، نگران و مضطرب نشوید.

بگویید، «نه من با این مقاله آشنا نیستم. آیا می توانم خواهش کنم منبع آن را بگویید تا آن را مطالعه کنم.»

تحقیق X و Y ممکن است ارتباط اندکی با تحقیق شما داشته باشد، بنابراین چیزی فراتر از خواندن آن را قبول نکنید.

اگر نتوانید به یکی دو سؤال پاسخ دهید، مشکلی در دفاع شفاهی پایانی پیش نخواهد آمد.

فرض کنید که یکی از اعضای کمیته، پیشنهادی را جهت تقویت تحقیق ارائه دهد که مستلزم تحقیق دیگری باشد.

شما می توانید این گونه پاسخ دهید، «این ایده خوبی است، اما به نظرم خارج از قلمرو تحقیق است».

این چنین پاسخی بسیار خوب است، اما پاسخ بهتر آن است که بگویید:

«این ایده خوبی است، با شما موافقم. آن را به قسمت توصیه هایی برای تحقیق بیشتر اضافه خواهم کرد».

در پاسخ اخیر، شما برای نظرات عضو کمیته ارزش قائل شده و با وارد کردن آن در پایان نامه موافقت کرده اید.

این همان چیزی است که استفان کووی (1999) آن را موقعیت «برد- برد» می نامد.

از طرفی نظر عضو کمیته را تصدیق و از طرف دیگر، تغییرات اندکی را در پایان نامه اعمال می کنید.

آیا آن بدین معناست که مجبورید با همه پیشنهادهای اعضای کمیته موافقت کنید؟ البته، نه.

برای مثال، فرض کنید یکی از اعضای کمیته روش دیگری را پیشنهاد می کند و احساس می کند که آن روش منجر به پربار شدن تحقیق شما می شود.

به نظر می رسد که به واسطه این پیشنهاد، میان سایر اعضای کمیته در طول جلسه مباحثاتی صورت می گیرد.

شما به طور دقیق به پیشنهاد عضو کمیته گوش فرا می دهید، اما با آن موافق نیستید.

دلایل منطقی برای انتخاب روش خود را شرح می دهید.

می گویید: «در اینجا دلیل منطقی ام برای انتخاب این است که روش خاص ...».

در اینجا توضیح نسبتاً مشروحی درباره انتخاب روش بیان کنید و شواهدی از داده ها و منابع سایر نویسندگان برای پشتیبانی از آن بیاورید.

در این حالت، ضمن احترام به پیشنهاد عضو کمیته، پاسخ مستدل و علمی به آن داده اید.

معمولاً این روش جواب می دهد و بحث مرتفع می شود.

اینجاست که شما مجدداً موقعیت برد – برد دیگری را ایجاد می کنید.

به سؤال عضو دیگری از کمیته که گفته بود عنوان یکی از جدول ها با محتوای آن هم خوانی ندارد، پاسخ دهید.

این کار مستلزم انجام تغییری ساده در عنوان جدول است. با آن استاد موافقت کنید. بگویید: «من با شما موافقم. این مطمئناً وضوح جدول را زیاد می کند».

در چنین موضوعاتی استاد راهنما تصمیم نهایی را می گیرد و در این مورد خاص می توانید نظر متخصص آمار را جویا شوید.

نکته اینجاست که شما به طور محترمانه به سؤالات پاسخ داده اید و این موقعیت برد- برد دیگری را ایجاد می کند.

عضو دیگری از کمیته شروع به پرسش یک سری سؤالات طولانی بر اساس پیش نویس های قبلی پایان نامه می کند.

برای همه روشن است که او نسخه نهایی پایان نامه را نخوانده است.

خونسردی خود را حفظ کنید. بسیار ماهرانه و منظم به تک تک سؤالات پاسخ دهید، در هر مورد به شماره صفحه رساله تصحیح شده اشاره کنید.

برای مثال، بگویید: «این توضیح در صفحه 38 اضافه شده است؛ من این جدول را در صفحه 144 تصحیح کرده ام،» و الی آخر.

از این که این عضو کمیته به جزئیات پایان نامه شما توجه نکرده است، اظهار نومیدی و دل شکستگی نکنید. به یاد داشته باشید که او ممکن است عضو کمیته پایان نامه متعددی باشد.

همیشه به تمام سؤالات به طور محترمانه و حرفه ای پاسخ دهید.

انتظار اظهار نظرات تا حدودی گمراه کننده را نیز داشته باشید.

این رفتار به شکل های سخنرانی کوچک یا پرچانگی و توضیحات بی ربط ظاهر می شود که در واقع سؤال به حساب نمی آید.

چنین رفتاری که از سوی عضو هیأت علمی بروز پیدا می کند، احتمال می رود با توجه به معلومات فرد سخنگو درباره موضوع، سایر اعضای کمیته را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

به عضو کمیته اجازه دهید تا نظراتش را بیان کند.صحبت ایشان را قطع نکنید.

زمانی که صحبت او به پایان رسید، بگویید: «این نکته مهمی است».

چیز دیگری نگویید و آماده سؤال بعدی باشید.

در اینجاست که شما یک بار دیگر موقعیت برد= برد را خلق می کنید.

شما با نظرات اعضای کمیته محترمانه برخورد کردید و در نتیجه تغییری هم در پایان نامه ایجاد نشد.

 نکات مهم در دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد

توصیه هایی برای جلوگیری از اشتباهات رایج :

کلید موفقیت دفاع از طرح تحقیق و دفاع شفاهی از پایان نامه، آماده سازی آن است.

طرح تحقیق پیشنهادی معمولاً متشکل از سه فصل اول پایان نامه یا رساله (مقدمه، مرور ادبیات و روش شناسی) است.

دفاع شفاهی پایانی در برگیرنده تمامی فصل های پایان نامه از جمله فصول یافته ها و بحث و نتیجه گیری می باشد.

این دو جلسه مهم حاصل فرآیند طولانی آماده سازی است. در طول این فرآیند، شما توسط استاد راهنمای رساله یا پایان نامه هدایت شده اید.

تا زمان دفاع شفاهی از رساله یا پایان نامه، به طور کامل ادبیات را مرور، روش شناسی را طراحی و تحقیق را تحت هدایت استاد راهنما و کمیته مربوط انجام داده اید.

هر عضو کمیته، رساله یا پایان نامه را ملاحظه کرده و آن را پیش از جلسه دفاع شفاهی پایانی مورد نقد قرار داده است.

با همه این تمهیدات و رسیدگی ها، دفاع پایانی باید به راحتی پیش برود.

با این حال، مواجه شدن با برخی مشکلات در این مرحله از فرآیند، غیر معمول نیست.

چرا این اتفاق روی می دهد؟

ما شش توصیه درباره نحوه جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی ارائه می کنیم:

1 . شما مهارت اصلی و لازم برای پایان نامه نویسی را نداری:

استاد راهنما در این باره دچار تردید و اشتباه شده است که واقعاً چه میزان از رساله یا پایان نامه – مرور ادبیات، طرح تحقیق، جمع آوری داده ها و تحلیل داده ها – توسط شما انجام یا درک شده است. به همین دلیل، ضعف های جدی در دفاع پایانی مشهود بوده و این مسئله توسط کمیته پیگیری می شود. درباره این که از مهارت کامل در رساله یا پایان نامه برخوردار هستید و نحوه ارتباط هر قسمت از رساله یا پایان نامه با پایگاه دانش مربوط اطمینان حاصل کنید. اگر چه برای تحلیل داده ها از دیگران کمک می گیرید، اما درباره تعبیر و تفسیر نتایج پاسخ گو باشید.

2 . استاد راهنما را مجاب می کنید که برای دفاع پایانی آمادگی دارید:

استاد راهنما تحت فشار به شما اجازه می دهد، پیش از آن که رساله یا پایان نامه به طور کامل و دقیق به اتمام برسد و نشانگر یک کار عالی باشد، دفاع پایانی را انجام دهید. پیش از تعیین تاریخ دفاع، تأییدیه تمام رساله یا پایان نامه را از استاد راهنما بگیرید و او را برای موافقت با تاریخ دفاع تا زمانی که رساله یا پایان نامه آماده نشده است، تحت فشار قرار ندهید.

3 . در گرفتن تأییدیه مراحل و فصول متوالی رساله از اعضای کمیته، موفق عمل نکرده اید:

در برخی طرح ها، فرآیند رساله آن قدر مهم است که دانشجو می تواند به قسمت عمده رساله یا پایان نامه بدون بررسی دقیق توسط اعضای هیأت علمی بپردازد. با استاد راهنما و اعضای تعیین کننده کمیته، جلسات هفتگی یا ماهانه داشته باشید. یک چنین برنامه زمان بندی شده ای باعث می شود که شما و ناظران در طول مدت فرآیند انجام رساله یا پایان نامه با هم به خوبی کار کنید.

4 . پایان نامه برای دفاع پایانی به خوبی آماده نشده است:

مقوله ای که اغلب در آماده کردن رساله یا پایان نامه نادیده گرفته می شود چکیده دو یا سه صفحه ای است که نهاد بین المللی میکروفیلم دانشگاهی در اول تمام پایان نامه ها نیاز دارد. اولین بخش اساسی در پایان نامه که نگاه تیزبین خواننده متوجه آن می شود چکیده است. چکیده را به صورت مختصر بنویسید، در عین حال مرور کلی پایان نامه در آن دیده شود و دربرگیرنده هدف منبعث از پایگاه دانش رشته مربوط، کمک آن به ادبیات موضوع، سؤالات یا فرضیه های تحقیق که بر اساس بررسی مسئله ایجاد شده است، روش های به کار رفته در جمع آوری و تحلیل داده ها، یافته های اصلی، بحث درباره نتایج، و نتایج ضمنی برای کاربرد باشد. چکیده باید موضوعات اصلی هر فصل از رساله یا پایان نامه را که هر یک در یکی دو پاراگراف خلاصه شده است، ارائه کند.

5 . شکل ظاهری نسخه پیش نویش پایانی رساله نادیده گرفته می شود:

این مقوله مهم دیگری در آماده سازی رساله برای دفاع پایانی است. برای پیش نویس پایان نامه هایی که به کمیته تحویل داده می شود از یک چاپگر لیزری با کیفیت بالا استفاده کنید. بر اساس تجربه به نظر می رسد که فونت Helvetica نوشته واضح و پررنگ تری نسبت به فونت های دیگر ایجاد کند. در آماده ساختن جداول، به تناسب آن با هر صفحه دقت کنید و از ایجاد فضای سفید در پایین صفحات پایان نامه جلوگیری نمایید. این کار مستلزم آن است که پیش از شروع نگارش فصل، جداول را به دقت طراحی کنید. طبق گفته انجمن روانشناسی آمریکا (APT)، ممکن است لازم باشد فاصله برخی اقلام جدول را به pt 10 کاهش دهید و فاصله خطوط را به اندازه یک واحد در نظر بگیرید.

6 . شما فاقد «موافقت آگاهانه» درباره دفاع هستید:

موافقت آگاهانه اصطلاحی است که در پزشکی به کار می رود و زمانی که جراحان، بیماران خود را از خطرات یک عمل جراحی خاص آگاه می سازند، مورد استفاده قرار می گیرد. در زمینه دفاع شفاهی، موافقت آگاهانه به ین معناست که شما نه تصویر واضحی از چیزی که احتمالاً در طول دفاع رخ خواهد داد، دارید و نه از مشکلات احتمالی باخبرید. در چنین وضعیتی، ممکن است ترس از دفاع، سکته حین دفاع و افسردگی پس از دفاع را تجربه کنید. بهترین راه برای داشتن موافقت آگاهانه درباره نحوه دفاع از پایان نامه هایی که در دانشگاه انجام می شود، حضور در یک یا چند جلسه دفاعیه است. شرکت در دفاع شفاهی پایانی معمولاً آزاد است و دانشجویان دکتری تشویق به شرکت در آن می شوند. اگر نمی توانید در جلسه دفاع حضور داشته باشید، با کسی که اخیراً در دانشگاه شما از پایان نامه خود با موفقیت دفاع کرده است، صحبت کنید. ما در این مقاله درباره این که احتمالاً در یک جلسه دکتری چه چیزی اتفاق می افتد، تحت «آگاهی از نحوه دفاع» توضیح کامل ارائه کردیم. اکثر پیشنهادهایی که در این قسمت ارائه شد، هم برای دفاع از پایان نامه و هم برای دفاع شفاهی پایانی از رساله / پایان نامه قابل کاربرد است.


نکات مهم در دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد