توسعه تئوری سرمایه انسانی در سال 1960 اغاز شد، هنگامی که تئودور شولتز این ایده را که ((مهارت و دانش شکلی از سرمایه هستند)) معرفی نمود. شولتز همچنین ارتباط بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی را با مرتبط کردن سرمایه گذاری با هدف بهبود ((قابلیت های انسانی برای انجام کار مولد)) با افزایش در بهره وری انها، برجسته نمود. بِکِر تعریف و تئوری سرمایه انسانی را توسعه داده و بر سرمایه گذاری در سرمایه انسانی تمرکز نمود ، که این ((فعالیت هایی که درآمد حقیقی آینده را از طریق تعبیه منابع در افراد تحت تأثیر قرار می دهد))(داوسون ، 2012).
تئوری سرمایه انسانی بیان می کند که بین سرمایه انسانی و عملکرد رابطه وجود دارد که می تواند از انباشت سرمایه انسانی ارزشمند و ویژه سازمان بهره ببرد. سرمایه انسانی نشانگر موجودی دانشی افراد یک سازمان است که در وجود کارکنان آن نهفته است(بونتیس ، 1999، 2001). سرمایه انسانی به عنوان مجموع مهارت ها، تجربیات، قابلیت ها و دانش ضمنی کارکنان تعریف می شود(ادوینسون و مالون، 1997 : 5-34).
داونپورت و پروساک (1998 : 49) اضافه می کنند که (( سرمایه انسانی شامل منابع نامشهودِ توانایی ها، تلاش و زمانی که کارکنان برای سرمایه گذاری در کارشان به همراه می آورند، می شود)). بونتیس(1998) سرمایه انسانی را به عنوان قابلیت های جمعی سازمان برای استخراج بهترین راه حل از دانش افراد خود تعریف می کند. هادسون (1993) سرمایه انسانی را به عنوان مجموعه ای از ژنتیک وراثتی ، آموزش، تجربه و شیوه زندگی و کسب و کار تعریف کرده است. سرمایه انسانی دانش، مهارت، تجربیات افراد و همچنین تمایل آنها برای تسهیم این ویژگی ها با سازمان برای خلق ارزش است(بونتیس و همکاران، 2001).
سرمایه انسانی شامل اجزایی نظیر دانش، تخصص، مهارت، تجربه، شایستگی، خلاقیت، توانایی کار گروهی، وفاداری، آموزش و تحصیلات، توانایی حل مسأله، نگرش، وفاداری و انگیزش افراد است(سیدلر، هیفلیگرو پروکسا ، 2013). ارزش سرمایه انسانی ذاتاً وابسته به توانایی های بالقوه آن برای مشارکت در مزیت رقابتی یا شایستگی های اصلی است(لیپاک و اسنِل ، 1999). سرمایه انسانی یکی از اجزای اصلی سرمایه فکری است و در بسیاری از صنایع نظیر توسعه نرم افزار، مشاوره های مدیریتی و خدمات مالی منبع حیاتی می باشد(بونتیس و همکاران، 2007).
روس و همکاران (1997) اظهار می کنند که کارکنان سازمان از طریق شایستگی، نگرش و تیزهوشی شان سرمایه فکری ایجاد می کنند. شایستگی شامل مهارت ها و تحصیلات است، در حالی که نگرش نحوه رفتار کارکنان در حین کار توصیف می کند. هوش نیز فرد را قادر می سازد تا فعالیت های روزمره را تغییر دهد و از طریق تفکر خلاق مسائل را حل کند(بونتیس و همکاران، 2001).
برآوردها نشان داده اند که دارایی های نامشهود بطور متوسط 60 تا 75 درصد ارزش سازمان را تشکیل می دهند. موجودی سرمایه انسانی(شامل مهارت ها، دانش و توانایی های افراد)، سرمایه اجتماعی(شامل ارتباطات ارزشمند بین افراد) و سرمایه سازمانی(شامل فرآیندها و جریان عادی سازمان)، سرمایه فکری را تشکیل می دهند(پابلس، 2002). سرمایه انسانی شامل عواملی نظیر دانش کارکنان، مهارت، توانایی و نگرش آنان است. در نتیجه این عوامل، کارکنان به عملکردی ترغیب می شوند، که مشتریان بابت آن حاضرند پول بپردازند. سرمایه مشتری و سرمایه ساختار هر دو، به سرمایه انسانی وابسته هستند. در واقع سرمایه انسانی شکل عملیاتی دو بخش دیگر سرمایه فکری (ساختار و مشتری) است(ضیایی، حسنقلی پور، عباسپور و یاراحمدزهی، 1391 ).