بالبی (1988) نظریه ی دلبستگی را تدوین کرد و استدلال کرد که رفتار دلبستگی که به طور وراثتی برنامه ریزی شده برای بقای همه ی موجودات زنده اساسی است، در کودکان بین 6 ماهه تا 3 ساله وقتی که با خطری روبرو می شوند آشکار می شود. در چنین مواردی کودکان تلاش می کنند که به سرپرست خود نزدیک تر شوند وقتی که با خطر مواجه می شوند به جست و جوی فعالیت و مکانی در نزدیکی سرپرست خود می پردازند. هر بار که کودک خطری احساس می کند این دور تکرار می شود، و نیاز او به دلبستگی برای ارضای امنیت خاطر و محافظت فعال می گردد. پس از چند بار تکرار، برحسب این که سرپرست کودک چگونه این رویدادها را در پاسخ به نیازهای کودک برای نزدیک شدن، آرامش و احساس امنیت اداره کند، او یک مدل فعال درونی برای روابط دلبستگی ایجاد می کند. مدل های الگوی فعال درونی نقشه های روابط شناختی هستند که بر تجارب دلبستگی اولیه استوارند و الگویی را برای رشد روابط صمیمانه بعدی تشکیل می دهند.
افراد با استفاده از الگوی فعال درونی می توانند درباره ی رفتار و افراد مورد علاقه ی خود در روابط متقابل به پیش بینی بپردازند. به طور کلی بالبی، نیاز به دلبستگی را به عنوان یک نیاز نخستین تلقی می کرد، یعنی این نیاز، از هیچ نیاز دیگری مشتق نشده است و نیازی اساسی برای تحول شخصیت است. بدین سان بالبی از فروید که برای وی نیازها تنها نیازهای بدنی هستند فاصله می گیرد. چه از نظر فروید، دلبستگی کودک، یک کشاننده ی ثانوی است که بر نیاز نخستین تغذیه متکی است (منصور ودادستان، 1388). 2-8) مفاهیم اساسی در نظریه ی دلبستگی 2
حساسیت و کیفیت دلبستگی
«رفتار حساس» شخص مورد علاقه یعنی توانایی والد در هماهنگی علایم و نشانه های کودک (مثلا گریه کردن) تعبیر و تفسیر صحیح این علایم مثل مجاورت و تقاضای برخورد و تماس با مادر) و ارضای مناسب این نیازها به طور ایده آل .این رفتار حساس در زمان های بی شماری در تعاملات زندگی روزمره رخ می دهد و بسته به این که رفتار مراقبت کننده تا چه اندازه در رفع نیازهای نوزاد حساس باشد، دلبستگی ایمن رشد می کند. و از طرف دیگر، اگر این نیازها توسط شخص مورد دلبستگی ارضا نشوند، و یا اگر تنها بعضی از آن ها و یا به طور موقتی ارضا شوند دلبستگی ناایمن به وجود می آید (خوشابی و همکاران، 1386).
سیستم دلبستگی اصطلاح سیستم دلبستگی ، به سیستمی تنظیم کننده اطلاق می شود و فرض بر این است که این سیستم در درون فرد وجود دارد و هدف آن تنظیم رفتارهایی است که موجب نزدیک شدن و برقراری تماس با فردی است متمایز و حامی که تکیه گاه نامیده می شود. هدف این سیستم در فرد وابسته، از لحاظ روانی معطوف به ایجاد احساس امنیت است (ماسن ، کیگان ، هوستون و کانجر ؛ ترجمه ی یاسایی، 1390).