مثال پژوهشی: بررسی مقایسه ای وزن نوزادان ایرانی با وزن استاندارد نوزادان

فرضیه ی پژوهشگر: میانگین وزن نوزادان ایرانی از وزن استاندارد نوزادان، بالاتر است.

همان گونه که از مثال پژوهشی فوق بر می آید، پژوهشگر بر این است که از روی میانگین یک نمونه نوزادان ایرانی و یا پذیرش وزن سه کیلوگرم به عنوان وزن استاندراد نوزادان، نسبت به آزمودن وزن نوزادان ایرانی با این استاندارد، اقدام کند.

البته پژوهشگر می تواند نه تنها وزن نوزادان بلکه هر نوع متغیر دیگر را ( سلامت روانی، میزان مصرف شیر، قد، هوش و ...) با هر نوع استاندارد (جهانی، کشوری، منطقه ای، قاره ای ) و یا حتی ادعای خود، آزمون کند. در این نوع پژوهش ها، پژوهشگر با یک نمونه ی پژوهشی سر و کار دارد.

برای مثال، پژوهشگر 100 نوزاد به صورت تصادفی از جامعه ی نوزادان کشور ( با کمک از بانک اطلاعاتی بیمارستان) انتخاب می کند و به کمک شاخص های آماری این نمونه و آن شاخص استانداردی که پدیرفته است، نسبت به آزمودن فرضیه ی پژوهش اقدا م می نماید.

فرض بر این است که میانگین و انحاف معیار وزن این صد نوزاد به ترتیب برابر با 5/3 و 2 کیلوگرم می باشد.

برای تحلیل داده های این نوع پژوهش باید از آزمون t تست تک نمونه ای استفاده شود.

نخستین گام این است که پژوهشگر خطای استاندارد میانگین را در نمونه ی پژوهش محاسبه کند.

این خطا از تقسیم انحراف استاندارد وزن نوزادان بر ریشه ی دوم تعداد نمنه نوزادان به دست می آید. برای مثال، اگر انحراف استاندارد وزن نوزادان 2 کیلوگرم و تعداد نمونه 100 نوزاد باشد، با تقسیم 2 بر 10 (جذر 100)، میزان خطای استاندارد میانگین برابر با 2/0 می شود.

در گام بعدی، تست t را می توان با فرمول زیر به دست آورد.

در فرمون فوق، x میانگین وزن نوزادان، µ در وزن استاندارد و sx خطای معیار میانگین می باشد.

نسبت t محاسبه شده 5/2 است، در صورتی که کمترین نسبت t بحرانی برای رد فرض صفر در جدول t با درجه ی آزادی 99 (1-100) برابر با 67/1 است.

بنابراین، فرضیه ی پژوهشگر تأیید می شود.

اجازه دهید با یک سری داده های فرضی برای مثال وزن نوزادان ایرانی، روند اجرایی آزمون t تست تک نمونه ای (One- Sample T test) را دنبال کنیم.

ابتدا یک متغیر در  SPSS تحت عنوان وزن تهیه نمایید و 15 وزن فرضی تحت آن متغیر وارد کنید.

در شکل شماره 7، کادر ارتباطی این آزمون و در خروجی 4 نتایج آن ارائه شده است.

روند انجام آزمون t تست تک نمونه ای بدین شرح است:

- از سربرگ Analyze گزینه ی Compare Means و از انشعاب آن گزینه ی One- Sample T test را انتخاب کنید.

- از جعبه ی سمت چپ متغیر (در این مثال Weight) را به جعبه ی Test Variables منتقل نمایید.

و سپس در جعبه ی Test Value وزن استاندارد را وارد کنید. (در این مثال عدد 3) و برای اجرای فرمان بر گزینه ی Ok کلیک نمایید.

همان گونه که در نخستین جدول خروجی 4 مشاهده می شود، میانگین وزن 15 نوزادان فرضی برابر 42/3 کیلوگرم، انحراف استاندارد 82/0 و خطای معیار میانگین 21/0 است.

بنابراین، با مشاهده ی نظری میانگین می توان دریافت که میانگین وزن این نوزاد، از شاخص استاندارد بیشتر است.

حال این پرسش مطرح است که آیا این برتری وزن با توجه به فرضیه ی یک سویه (وزن نوزادان ایرانی از استاندارد بیشتر است) از لحاظ آماری معنی دار است؟

 در دومین جدول از خروجی 4 نسبت t برابر با 003/2 و درجه ی آزادی و سطح معنی داری آزمون دو سویه 065/0 <P است.

قبلاً گفته شد هنگامی که سطح معنی داری از 05/0 کوچکتر است، فرضیه ی پژوهشگر تأیید می شود. اما اکنون که سطح معنی داری 065/0 است، چه می توان گفت؟

چون سطح معنی داری در SPPS به صورت دو سویه گزارش می شود، ولی فرضیه ی پژوهشگر یک سویه تنظیم شده است، باید سطح معنی داری 065/0 بر عدد 2 تقسیم شود.

همان گونه که ملاحظه می شود، از تقسیم معنی داری 065/0 بر 2، میزان احتمال خطای 0325/0 نوزادان بیشتر ...

ادامه دارد ...