آمار چیست؟ در زندگی امروزی ما واژه هایی چون عدد، رقم و محاسبه، کاربرد فراوانی دارد. از محاسبه پول خرید یک کتاب، تا آمار جمعیت شهر یا کشور و با فرمول های یک کتاب ریاضی، همگی بر محور اعداد استوارند.
در واقع اعداد و ارقام بیان کننده ویژگی های مختلف است و این امر به وجود آورنده علمی به نام آمار است. آمار امروزه یک تکنولوژی (فناوری) از روشهای علمی است زیرا ابزار و تکنیکی لازم را برای محققین آماده می کند. آمار تعریف واحد و روشنی ندارد زیرا هر شاخه ای از علوم، آنرا وابسته به خود می داند.
به عقیده بیشتر آمار شناسان، آمار به عنوان یک علم، عبارت از مطالعه و بررسی برای مفهوم و معنی دادن به داده هاست. همچنین می توان گفت که آمار علمی است که پیرامون جمع آوری، تنظیم، تحلیل و تفسیر اطلاعات عددی سخن می گوید. به دلیل اینکه از آمار در علوم مختلف استفاده های متفاوتی می شود و هر علمی با توجه به اهدافی که دنبال می کند، آمار کاربردی ویژه ای را ایجاد نموده است، لذا در هر شاخه ای از علم نشان بنابر استفاده ای که از آمار شده است برای آن تعریف خاصی ارائه کرده اند.
اما در یک جمع بندی کلی آمار را می توان علم مطالعه عددی و کمی جوامع دانست. در واقع چارچوب روش های علمی را که در تجزیه و تحلیل داده های مقداری به کار برده می شود تعیین می کند. یکی از اهداف آموزش آمار، اشاعه فرهنگی آماری و شناخت صحیح می گردد. نتایج آماری می باشد.
زیرا روش های آماری را می توان به کارد تیزی شبیه کرد جای خود استفاده شود بسیار مفید بوده ولی استفاده نابجا باعث زیانهای جبران ناپذیری می گردد. همانند بسیاری از علوم دیگر، علم آمار نیز دارای تاریخچه پر فراز و نشیبی است. كلمه لاتین (Status) سرچشمه گیا۔ طوری که از دوران های گذشته تا کنون رشد و تکامل آن ادامه یافته است.
واژه آمار از .. (Status) سرچشمه گرفته است که به معنای حالت، وضع یا موقعیت می باشد بنين به معنی ارقام و اطلاعات عددی است که در مورد وضع اجتماعی و اقتصادی یک کشور و اداره آن جمع آوری شده است.
برای مدت زمان زیادی، این علم، محدود به کار در این حوزه بود، و تنها در دهه های اخیر از این انحصاری جدا شده، و به کمک نظریه احتمال، شروع به بررسی روش های تحلیل داده های آماری و اثبات فرض های آماری نمود. هر چند تاریخچه پیدایش آمار را باید به دوران اولیه زنگی انسانی نسبت داد و انسانهای اولیه از اعداد و شمارش برای محاسبه رمه های خود و یا درختان جنگلی استفاده می کردند، با این حال آمار در شکل امروزی خود، در قرن هفدهم میلادی و در کشورهایی چون انگلستان و آلمان پا گرفت و آمار دانان بزرگی چون آخن وال (که به عنوان پدر علم آمار شناخته شده است ) و کتل» را باید بنیان گزاران این علم به حساب آورد.
آمار از نظر تاریخی از راه سرشماری و کسب مالیات و جدول های مرگ میر آغاز شد و به صورت آمار جدید برای کشف حقایق به کمک داده ها به علوم مختلف راه یافت. آمار و ریاضیات: اگر به رشته های مختلف علمی توجه کنیم متوجه می شویم که پایه و اساس رشد و پیشرفت در آنان متفاوت است. در علوم طبیعی مشاهده و آزمایش مبنای کشف قوانین و اصول مختلف است و با اینکه مفاهیم ریاضی مانند جمع و تفریق و قضایای مهم آن، ابتدا براساس تجربه و مشاهده بوده اند، این مفاهیم و قضایا بعد از عالم تجربه جدا شده و به صورت بدیهیات اولیه مبنای ریاضی امروزی شدند.
در ریاضیات مبنای کار بر روش قیاسی است یعنی رسیدن از کل به جزء. در حالی که در آمار روش استقرایی مبنای کار است یعنی از جز به کل. مثلا وقتی می گوییم دو مقدار مساوی با یک مقدار، خودشان با یکدیگر برابرند، این موضوع درباره تمامی مقادیر دیگر صادق است. ولی مثلا وقتی با فراهم اور دن نمونه های قبولی دانش آموزان در امتحانات پایانی با احتمال ۹۰٪ صحبت می کنیم، این نتیجه تا زمانی معتبر است که داده های جدید فرضيه فوق را مورد تایید قرار دهد.
پس شاخه ای از آن نیست. بلکه از داده ها پدید آمده ای آمار با آنکه به ریاضی بستگی دارد شاخه ای از آن نیست. بلکه از دادهه آمار و داده ها مترادف با یکدیگر هستند. به عبارت دیگر آمار یعنی اعداد مری ما ما و نتیجه گیری از آنها برای کشف واقعیت ها یعنی اعداد مربوط به دنیای بد و از این واژه می توان همان طور که گفته شد، آمار مجموعه روش های علمی ریاضی است که برای جمع آوری، تنظیم، تحلیل و تفسیر اطلاعات عددی سخن می گوید و از این واژه سه معنی زیر را برداشت نمود خاصی از جامعه تا
الف - اطلاعات عددی: مجموعه اعدادی که به روش جمع آوری و به صورت جدول و نمودار با شاخه های عددی ارائه می شود.
ب - تئوری اعداد: منظور اصول و قواعد ریاضی و احتمالی برای ساختن فرمولها محاسبه ویژگی های جامعه است. وام از جامعه تحت مطالعه
ج - روشهای آماری: روشهایی که در جمع آوری، تنظیم و تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات عددی مورد استفاده قرار می گیرد.
